Het sterrenbeeld Pegasus

Het sterrenbeeld Pegasus bevindt zich aan de noordelijke sterrenhemel. Het is één van de grootste sterrenbeelden. Pegasus werd voor het eerst door Ptolemeus opgenomen in zijn stercatagolus. Het sterrenbeeld is vernoemd naar het gevleugelde paard Pegasus uit de Griekse mythologie.

Pegasus is bekend van het asterisme het grote vierkant van Pegasus. Ook bevinden zich in het sterrenbeeld enkele interessante deep sky objecten zoals Stephan’s Quintet en het kruis van Einstein.

Pegasus heeft één meteorenzwerm: de juli-Pegasiden.

Het sterrenbeeld maakt samen met Andromeda, Auriga, Cassiopeia, Cepheus, Cetus, Lacerta, Perseus en Triangulum deel uit van de Perseus-familie van sterrenbeelden.

Gegevens Sterrenbeeld

Nederlandse naam Latijnse naam Afkorting Genitief
Pegasus Pegasus Peg Pegasi
Zichtbaarheid Juli – Januari (aangegeven zijn de maanden waarin het sterrenbeeld om 22 uur boven de horizon staat) voor waarnemers tussen de 90ste en de -65ste breedtegraad
Grootte In grootte is Pegasus het 7de sterrenbeeld. Het sterrenbeeld beslaat een oppervlakte van 1121 (°)2 aan de sterrenhemel.
Omgeving Het sterrenbeeld wordt omringd door Andromeda, Lacerta, Cygnus, Vulpecula, Delphinus, Equuleus, Aquarius en Pisces
Meteorenzwermen juli-Pegasiden

Gegevens sterren

1) Deze namen zijn geautoriseerd door de Internationale Astronomische Unie. Alleen de sterren die een naam hebben zijn opgenomen in het overzicht.

Ster

Naam

Betekenis

Helderheid
(magnitude)

Afstand
(lichtjaar)

α Peg Markab 1) of Marchab Afkomstig van Mankin: Schouder 2,46 139,7
β Peg Scheat 1)
Hindi: Purva Bhadrapada
Perzisch: Mukaee
Been 2,43 199,5
γ Peg Algenib 1)
Hindi: Uttara Bhadrapada
Perzisch: Mujhraw
Flank 2,81 334,5
ε Peg Enif 1) Neus 2,37 672,5
ζ Peg Homam 1) De grootmoedige 3,40 209,1
η Peg Matar 1) Regen 2,90 215,3
θ Peg Baham 1) Veestapel 3,50 96,96
μ Peg Sadalbari 1) Geluksster of de uitstekende 3,50 116,7
51 Peg Helvetios 1) 5,49 50,9
υ Peg Alkarab 1) 4,42
τ Peg Salm 1) 4,58
Pegasus - namen van de sterren
Klik op de afbeelding voor een kaart met de namen van de sterren

Mythologie

In de Griekse mythologie is Pegasus het witte gevleugelde paard dat uit de nek van de Gorgon Medusa kwam toen Perseus de Gorgon onthoofdde. Medusa was een jonge knappe vrouw voordat ze door de godin Athena in een monster werd veranderd. Medusa en de zeegod Poseidon hadden namelijk een pleziertje in de tempel van Athena en het tweetal werd door Athena betrapt. Athena veranderde het haar van Medusa in slangen en maakte haar gezicht zó lelijk en iedereen die er naar keek onmiddellijk versteende.

Koning Polydectes van Seriphus stuurde Perseus op pad om Medusa te doden. Polydectes was de broer van Dictys en Dictys was de man die Perseus opvoedde als zijn zoon en verliefd was op zijn moeder Danaë. Polydectes wilde Danaë voor zichzelf hebben maar Perseus verhinderde dit. In de verwachting dat Perseus het gevecht met Medusa niet zou overleven stuurde hij hem er op uit.

Toen Medusa door Perseus werd gedood ontsprongen Pegasus en de krijger Chrysaor uit haar nek. Beiden zijn nakomelingen van Poseidon. De naam Pegasus komt van het Griekse “pegai” en dat betekent “bronnen” of “wateren” en de naam Chrysaor betekent “het gouden zwaard”.

Na zijn geboorte vloog Pegasus naar de berg Helicon in Boeotia waar hij bevriend raakte met de Muses die daar leefden. Hij krabde met een hoef in de grond om er een bron te maken, deze bron werd Hippocrene genoemd: de paardenfontein. Er werd gezegd dat degenen die water van de bron zouden drinken goede dichters zouden worden.

De meest bekende mythe over Pegasus is die met Bellerophon. Dit was de held die in opdracht van koning Iolabatus van Lycia de Chimaera moest doden. De Chimaera was een vuurspuwend monster dat het land van de koning verwoestte door alles te verschroeien. Belleropheron vond Pegasus en temde hem met gouden teugels die hij van de godin Athena had gekregen. Samen met Pegasus dook hij van boven op de Chimaera en doodde het monster met zijn lans en pijlen. Hierna voerde hij nog verschillende andere opdrachten uit voor koning Iolabatus maar op een gegeven moment steeg het succes hem naar zijn hoofd. Rijdende op Pegasus probeerde hij de Olympus te bereiken en zich te scharen onder de goden. Dit mislukte, hij viel van zijn paard en stierf.

Pegasus haalde Olympus echter wel en Zeus gebruikte het paard om zijn donder en bliksemschichten mee te vervoeren. Zeus plaatste het paard op een gegeven moment ook tussen de sterren. Pegasus wordt altijd maar half afgebeeld maar desondanks is het één van de grootste sterrenbeelden.

Pegasus is één van de 48 klassieke sterrenbeelden van Ptolemeus.

Pegasus op oude kaarten

Pegasus – uit de Uranometria van Johann Bayer uit 1603

Pegasus – uit de Atlas Celeste van John Bevis (ca. 1750)

Pegasus – uit de Uranographia van Hevelius (ca. 1690)

Pegasus - Urania's Mirror
Pegasus – uit Urania’s Mirror (ca. 1825) samen met het sterrenbeeld Equuleus. By Sidney HallNational Museums of Scotland collections, Public Domain, Link

De sterren van Pegasus

Het grote vierkant van Pegasus vormt het lichaam van het paard. Het is een opvallend asterisme dat bestaat uit die heldere sterren van Pegasus en eentje van Andromeda. Deze laatste ster werd vroeger tot beide sterrenbeelden gerekend en markeert de navel van het paard en het puntje van Andromeda’s hoofd. In de 17-de eeuw gaf Johann Bayer de ster een dubbele aanduiding: alpha Andromedae en Delta Pegasi. De laatste naam wordt niet meer gebruikt, de ster heet officieel Alpha Andromedae – Alpheratz.

De andere sterren die het vierkant vormen zijn Alpha Pegasi – Markab, Beta Pegasi – Scheat en Gamma Pegasi – Algenib.

Alpha Pegasi – α Pegasi – Markab

Alpha Pegasi heeft een helderheid van magnitude 2,5. De ster bevindt zich op een afstand van ongeveer 133 lichtjaar. De ster heeft een straal van 5 * de straal van de Zon.

De traditionele naam van de ster is afkomstig van het Arabische “markab” – het zadel van het paard.

Beta Pegasi – β Pegasi – Scheat
Beta Pegasi heeft een helderheid van magnitude 2,4 en bevindt zich op een afstand van ongeveer 196 lichtjaar van de Zon. Het is een semi-regelmatige veranderlijke ster met een periode van 43,3 dagen. De helderheid varieert tussen magnitude 2,3 en 2,7. De ster verliest materie die als een schil van gas en stof om de ster draait. Deze schil heeft een straal van 3500 * de straal van de zon. De ster zelf heeft een lichtsterkte van 1500 * de lichtsterkte van de Zon.

De naam Scheat komt van het Arabische Al Sa’id, de bovenarm.

Gamma Pegasi – γ Pegasi – Algenib
Algenib heeft een helderheid van magnitude 2,8 en de ster bevindt zich op een afstand van ongeveer 390 lichtjaar van de Zon. Het is een Beta Cepheïde-veranderlijke ster. De helderheid van de ster varieert tussen magnitude 2,78 en 2,89 met een periode van 0,152 dagen.

Algenib heeft een massa van bijna 9 zonsmassa en een straal van 5 * de straal van de Zon. De lichtsterkte van Algenib is 5840 * de lichtsterkte van de Zon.

Epsilon Pegasi – ε Pegasi – Enif
Epsilon Pegasi heeft een helderheid van magnitude 2,4. De ster bevindt zich op een afstand van ongeveer 690 lichtjaar van de Zon. De ster heeft een massa van 12 zonsmassa en een straal van 185 * de straal van de Zon. De lichtsterkte van Enif is 5000 * de lichtsterkte van de Zon.

Enif wordt geclassificeerd als een langzame onregelmatige veranderlijke ster van het LC-type. De helderheid varieert tussen magnitude 0,7 en 3,5. In het spectrum van de ster komt veel barium en strontium voor. Enif heeft een grote eigenbeweging van 21,6 kilometer per seconde.

De traditionele naam van de ster komt van het Arabische woord voor “neus”.

Zeta Pegasi – Zeta Pegasi – Homam
Zeta Pegasi heeft een helderheid van magnitude 3,4 en bevindt zich op een afstand van 204 lichtjaar van de Zon. De ster heeft een straal van 4 * de straal van de Zon. Het is een langzaam pulserende ster met kleine variaties in helderheid. De periode bedraagt 23 uur.

Zeta Pegasi draait heel snel om zijn as. De rotatiesnelheid ligt ergens tussen de 140 en 210 kilometer per seconde. De ster heeft twee visuele begeleiders, een ster van magnitude 11,6 op 68 boogseconden afstand en een ster van magnitude 11 op 177 boogseconden afstand.

De naam Homam betekent de grootmoedige.

Eta Pegasi – η Pegasi – Matar
Matar is een dubbelster om op afstand van ongeveer 167 lichtjaar van de Zon. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 3,0. De twee sterren van het systeem draaien met een periode van 813 dagen om een gemeenschappelijk zwaartepunt. De helderste ster heeft een massa van 4 zonsmassa en een lichtsterkte van 47 * de lichtsterkte van de Zon. De naam “Matar” komt van het Arabische Al Sa’d al Matar, “de geluksster van de regen”.

Theta Pegasi – θ Pegasi – Baham
Baham bevindt zich op een afstand van 67 lichtjaar van de Zon. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 3,5. Baham heeft een straal van 2,6 * de straal van de Zon en een lichtsterkte van 25 * de lichtsterkte van de Zon.

Mu Pegasi – μ Pegasi – Sadalbari
Sadalbari heeft een helderheid van magnitude 3,5 en bevindt zich op een afstand van 106,1 lichtjaar van de Zon. De ster heeft een massa van 2,7 zonsmassa en een straal van bijna 10 * de straal van de Zon.

IK Pegasi
IK Pegasi bevindt zich op een afstand van ongeveer 150 lichtjaar. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 6,1. Het is een dubbelster waarvan de sterren een periode hebben van 21,8 dagen.

De begeleider, IK Pegasi B, is een witte dwerg. Het systeem is de meest nabije supernova-kandidaat. De helderste ster zal in de toekomst exploderen als een supernova type Ia op het moment dat de ster tot een rode reus is geëvolueerd en zo groot is geworden dat de witte dwerg materie kan gaan wegnemen van de geëxpandeerde rode reus.

51 Pegasi
51 Pegasi is een ster die lijkt op onze Zon. De ster bevindt zich op een afstand van 509 lichtjaar en heeft een helderheid van magnitude 5,5.

Het is de eerste ster die sterk lijkt op onze Zon waarbij een planeet is ontdekt. De straal van 51 Pegasi is 24% groter dan de straal van de Zon en de ster heeft een geschatte leeftijd tussen 6,1 en 8,1 miljard jaar.

De exoplaneet 15 Pegasi b werd op 6 oktober 1995 ontdekt en heeft een massa van ongeveer 0,5 * de massa van Jupiter. De planeet heeft de bijnaam Belleropheron gekregen.

Kappa Pegasi – κ Pegasi
κ Pegasi is een nauwe dubbelster met een periode van 11,5 jaar. De sterren hebben helderheden van 4,8 resp. magnitude 5,3.

Een andere dubbelster is 37 Pegasi met een omlooptijd van 140 jaar. De sterren zijn van magnitude 5,8 en 7,1. Ook 85 Pegasi is dubbel. De omlooptijd bedraagt 26,3 jaar. De sterren hebben helderheden van magnitude 5,8 resp. 5,9.

IAU-kaart van het sterrenbeeld Pegasus
IAU-kaart van het sterrenbeeld Pegasus
IAU-kaart van het sterrenbeeld Pegasus

Download de kaart van het sterrenbeeld Pegasus.

De deep sky objecten in Pegasus

Messier 15 – NGC 7078

Messier 15 in Pegasus
Messier 15 in Pegasus. By Credit: NASA, ESA – http://www.spacetelescope.org/images/heic1321a/ http://www.spacetelescope.org/static/archives/images/large/heic1321a.jpg, CC BY 3.0, Link

Andere benamingen: M15, NGC 7078
Type Object: bolvormige sterrenhoop
Afstand: 33600 lichtjaar
Visuele helderheid: 6.2
Schijnbare grootte: 18 boogminuten

Messier 15 is een bolhoop met een doorsnede van ongeveer 18 boogminuten. De bolhoop heeft een visuele helderheid van magnitude 6,2 en bevindt zich op een afstand van ongeveer 33.600 lichtjaar. De absolute helderheid van de bolhoop bedraagt magnitude -9,2 en daarmee is M15 360.000 * helderder dan onze Zon.

De helderste sterren hebben een helderheid van magnitude 12,6. M15 is ongeveer 12 miljard jaar oud en het is daarmee één van de oudste bolvormige sterrenhopen die we kennen. De bolhoop bevat meer dan 100.000 sterren waaronder veel veranderlijke sterren en pulsars.

Messier 15 is waarschijnlijk de meest compacte bolhoop in ons melkwegstelsel. Deze gigantische bal van sterren meet ongeveer 210 lichtjaar in doorsnede maar bedenk dan wel dat ongeveer de helft van de sterren zich in een gebied met een diameter van 10 lichtjaar bevinden. Met behulp van de Hubble Space Telescope is gezocht naar een zwart gat in het centrum van deze bolhoop. Men heeft er een honderdtal sterren gevonden die om een gemeenschappelijk zwaartepunt lijken te draaien: naar alle waarschijnlijkheid een zwart gat dat zich ergens in de 12 miljard jaar dat de bolhoop oud is, heeft gevormd. Met behulp van de Hubble Space Telescope zijn in de binnenste 22 lichtjaar inmiddels een 30.000 afzonderlijke sterren waargenomen. In het centrum staan de sterren op 0.06 lichtjaar van elkaar verwijderd: dat is 100 maal de afstand Zon – Pluto.

M15 is gemakkelijk te vinden. Kijk naar het Grote Vierkant van Pegasus en zoek de helderste ster op: Alpha Peg. Zoek van hieruit het vliegervormige sterrenbeeldje Delphinus (Dolfijn). Halverwege Alpha Peg en Delphinus staat een roodachtige ster, Epsilon Peg (Enif). M15 staat in hetzelfde beeldveld als deze ster. Met telescopen vanaf 10 cm kan je iets van de sterren oplossen. Met een grotere telescoop is de ware pracht van M15 eenvoudig te zien.

De bolhoop bevat de dubbele neutronenster M15C en de planetaire nevel Pease 1. Deze planetaire nevel werd in 1998 ontdekt en het is de eerste planetaire nevel in een bolhoop die we kennen. Pease 1 heeft een helderheid van magnitude 15,5. M15 is de eerste bolhoop waarin een planetaire nevel werd aangetroffen: Pease 1 oftewel K (Kuster) 648. Deze planetaire nevel is met hele grote amateurtelescopen waarneembaar. Verder zijn er inmiddels 112 veranderlijke sterren en 9 pulsars aangetroffen. Pulsars zijn neutronensterren die de overblijfselen zijn van oude supernova’s. Eén van deze pulsars is de dubbele neutronenster M15 C.

M15 bevat ook twee heldere röntgenbronnen, M15 X-1 en M15 X2.

Messier 15 werd in 1746 door de Italiaanse astronoom Jean-Dominique de Meraldi ontdekt en in 1764 door Messier opgenomen in zijn catalogus.

NGC 7315

NGC 7315 in Pegasus
NGC 7315 in Pegasus. Door Sloan Digital Sky Survey – http://skyserver.sdss.org/dr14/SkyServerWS/ImgCutout/getjpeg?TaskName=Skyserver.Chart.Image&ra=338.8820899104118&dec=+34.8034400125112&scale=0.3&width=800&height=800&opt=&query=, CC BY 4.0, Koppeling

NGC 7315 is een elliptisch sterrenstelsel da een visuele helderheid van magnitude 13,9 heeft. Het stelsel heeft een grootte van 1,2’ * 1,2’. In 2007 was SN 2007B zichtbaar in dit stelsel.

NGC 7315 werd op 24 september 1872 ontdekt door de Franse astronoom Édouard Jean-Marie Stephan.

NGC 7317

NGC 7317 in Pegasus
NGC 7317 in Pegasus. Door NASA, ESA, and the Hubble SM4 ERO Team – Dit bestand is geëxtraheerd uit een ander bestand: Stephan’s Quintet Hubble 2009.full.jpg, Publiek domein, Koppeling

NGC 7317 is een elliptisch sterrenstelsel met een visuele helderheid van magnitude 14,6. Het stelsel heeft een schijnbare grootte van 0,4’ * 0,4’.

Het sterrenstelsel werd op 6 juni 1877 ontdekt door de Franse astronoom Édouard Jean-Marie Stephan.

NGC 7318

NGC 7318 in Pegasus
NGC 7318 in Pegasus. Door NASA, ESA, and the Hubble SM4 ERO Team – Dit bestand is geëxtraheerd uit een ander bestand: Stephan’s Quintet Hubble 2009.full.jpg, Publiek domein, Koppeling

NGC 7318 bestaat uit twee met elkaar in botsing zijnde sterrenstelsels: NGC 7318a en NGC 7318b. De stelsels hebben een helderheid van magnitude 14,4 respectievelijk 13,9 en ze bevinden zich op een afstand van ongeveer 300 miljoen lichtjaar.

Het object werd op 23 september 1876 ontdekt door de Franse astronoom Édouard Jean-Marie Stephan.

NGC 7319

NGC 7319 in Pegasus
NGC 7319 in Pegasus. Door NASA, ESA, and the Hubble SM4 ERO Team – Dit bestand is geëxtraheerd uit een ander bestand: Stephan’s Quintet Hubble 2009.full.jpg, Publiek domein, Koppeling

NGC 7319 is een spiraalvormig sterrenstelsel op een afstand van 360 miljoen lichtjaar. Het stelsel heeft een visuele helderheid van magnitude 14,1.

In januari 2005 werd er in het centrum van het stelsel een quasar ontdekt en het spectrum van deze quasar suggereerde dat die zich op een afstand van een miljard lichtjaar zou bevinden. Het stelsel leek echter veel dichterbij.

NGC 7319 werd op 23 september 1876 ontdekt door de Franse astronoom Édouard Jean-Marie Stephan.

NGC 7320

NGC 7320 in Pegassus
NGC in Pegasus. Door NASA, ESA, and the Hubble SM4 ERO Team – Dit bestand is geëxtraheerd uit een ander bestand: Stephan’s Quintet Hubble 2009.full.jpg, Publiek domein, Koppeling

NGC 7320 is een spiraalvormig sterrenstelsel dat zich op een afstand van 39 miljoen lichtjaar bevindt. Het stelsel heeft een doorsnede van 2,2 boogminuten en een helderheid van magnitude 13,2. Het stelsel maakt geen deel uit van de Hickson Compact Group 9 maar bevindt zich toevallig in hetzelfde beeldveld. In NGC 7320 bevinden zich nog grote H II-gebieden waar nog heel veel stervorming plaatsvindt.

NGC 7320 werd op 23 september 1876 ontdekt door de Franse astronoom Édouard Jean-Marie Stephan.

NGC 7742

NGC 7742 in Pegasus
NGC 7742 in Pegasus. Door Hubble Heritage Team (AURA/STScI/NASA/ESA) – http://www.spacetelescope.org/images/opo9828a/ (direct link)http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/1998/28/image/a/, Publiek domein, Koppeling

NGC 7742 is een spiraalvormig sterrenstelsel waar we van de bovenkant op kijken. Het stelsel heeft geen centrale balk maar een ring. Het centrale gebied is enorm helder en er is gas waargenomen dat tegengesteld aan de rotatierichting draait. Men denkt dat het stelsel is ontstaan door een samensmelting met een dwergsterrenstelsel.

NGC 7742 heeft een visuele helderheid van magnitude 12,4 en het stelsel bevindt zich op een afstand van ongeveer 72,4 miljoen lichtjaar.

Het sterrenstelsel werd op 18 oktober 1784 ontdekt door William Herschel.

NGC 7217

NGC 7217 in Pegasus
NGC 7217 in Pegasus. Door en:NASA, en:STScI, en:WikiSkyen:WikiSky’s snapshot tool – [1], Publiek domein, Koppeling

NGC 7217 is een spiraalvormig sterrenstelsel dat zich op een afstand van 50 miljoen lichtjaar bevindt. Het stelsel heeft een visuele helderheid van magnitude 11,0 en een grootte van 3,9’ * 3,2’.

In het stelsel komt nog maar weinig gas voor. Er zijn een aantal ringen van sterren zichtbaar waarvan de buitenste ring het helderste is en de meeste stervormingsactiviteit vertoont.

NGC 7217 werd op 7 september 1784 ontdekt door William Herschel.

NGC 7673

NGC 7673 in Pegasus
NGC 7673 in Pegasus. Door Hubble Space Telescope/NASA/ESA – http://www.spacetelescope.org/images/heic0205a/, Publiek domein, Koppeling

NGC 7673 is een spiraalvomig sterrenstelsel met een onregelmatige vorm. Het stelsel bevindt zich op een afstand van 150 miljoen lichtjaar en het heeft een grootte van 1,3’ * 1,2’ en een visuele helderheid van magnitude 13,2.

In het stelsel vindt nog steeds heel veel stervorming plaats.

NGC 7673 werd op 5 september 1864 ontdekt door de Duitse astronoom Albert Marth.

NGC 23

NGC 23 in Pegasus
NGC 23 in Pegasus. Door Fabian RRRREigen werkhttp://hla.stsci.edu/cgi-bin/display?image=HST_10169_01_NIC_NIC2_F190N%2CHST_10169_01_NIC_NIC2_F160W%2CHST_10169_01_NIC_NIC2_F110W, CC BY-SA 3.0, Koppeling

NGC 23 is een helder spiraalvormig sterrenstelsel. Het heeft een visuele helderheid van magnitude 11,9 en een grootte van 1,9’ * 1,4’. Het stelsel bevindt zich op een afstand van ongeveer 193 miljoen lichtjaar.

NGC 23 werd op 10 september 1784 ontdekt door William Herschel.

NGC 1

NGC 1 in Pegasus
NGC 1 in Pegasus. By Astrophysical Research Consortium – SDSS9, CC BY-SA 4.0, Link

NGC 1 is een spiraalvormig sterrenstelsel met een visuele helderheid van magnitude 13,7. Het stelsel bevindt zich op ongeveer 206 miljoen lichtjaar afstand en het heeft een doorsnede van 90.000 lichtjaar.

NGC 1 was het eerste stelsel dat in de New General Catalogue werd opgenomen. Toen deze catalogus werd opgesteld gebeurde dat naar rechte klimming en in die tijd had NGC 1 de laagste rechte klimming. Als gevolg van de precessie is dat nu niet meer zo.

Het sterrenstelsel isop 30 september 1861 ontdekt door Heinrich d’Arrest.

NGC 7752 en NGC 7753

NGC 7752 en NGC 7753 in Pegasus
NGC 7752 en NGC 7753 in Pegasus. Door Credit Line and Copyright Adam Block/Mount Lemmon SkyCenter/University of Arizona – http://www.caelumobservatory.com/gallery/n7753.shtml, CC BY-SA 3.0 us, Koppeling

NGC 7753 is een balkspiraalvormig sterrenstelsel dat wordt begeleid door NGC 7752. De laatste is een lensvormig sterrenstelsel dat aan één van de armen van NGC 7753 lijkt vast te zitten. De stelsels hebben een visuele helderheid van 12,8 respectievelijk 15,0 en ze bevinden zich op een afstand van ongeveer 272 lichtjaar. In januari 2006 was in NGC 7753 supernova SN 2006A zichtbaar.

De beide objecten werden op 12 september 1784 ontdekt door William Herschel.

Het Kruis van Einstein

Het Einstein Kruis in Pegasus
Het Einstein Kruis in Pegasus. Stephans Quintet in Pegasus. By NASA, ESA, and the Hubble SM4 ERO Team – http://www.hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2009/25/image/x/ (direct link), Public Domain, Link

Het Kruis van Einstein is een quasar die zich precies achter Huchra’s lens bevind. Huchra’s lens is een sterrenstelsel dat is vernoemd naar de Amerikaanse astronoom John Huchra. Het fenomeen van zwaartekrachtslenzen werd voorspeld door de algemene relativiteitstheorie. Het fenomeen werd beschreven door Albert Einstein toen die zich realiseerde dat licht door de zwaartekracht kan worden afgebogen.

De quasar wordt het Kruis van Einstein genoemd omdat er vier afbeeldingen van de quasar zichtbaar zijn rond het sterrenstelsel als gevolg van de zwaartekrachtslens.

De quasar bevindt zich op een afstand van ongeveer 8 miljard lichtjaar terwijl Huchra’s sterrenstelsel veel dichterbij is, namelijk ongeveer 400 miljoen lichtjaar.

NGC 7331 – Caldwell 30

NGC 7331 in Pegasus
NGC 7331 in Pegasus. Door NASA/JPL-Caltech/M. Regan (STScI), and the SINGS Team / Daniel Bramich (ING) and Nik Szymanekhttp://www.spitzer.caltech.edu/Media/releases/ssc2004-12/ssc2004-12a.shtml, Publiek domein, Koppeling

NGC 7331 (Caldwell 30) is een spiraalvormig melkwegstelsel dat vaak als tweeling van onze eigen Melkweg wordt aangezien. NGC 7331 bevindt

NGC 7331 in het sterrenbeeld Pegasus

zich op een afstand van 40 miljoen lichtjaar. Het stelsel heeft een visuele helderheid van magnitude 10,4. NGC 7331 werd al vroeg als spiraalvormig melkwegstelsel herkend en het is één van de heldere objecten die de catalogus die Charles Messier niet hebben gehaald. Waarschijnlijk heeft Messier het wel waargenomen maar heeft hij het om onbekende redenen niet genoteerd.

NGC 7331 wordt in 1784 voor het eerst door William Herschel genoemd.

De sterrenstelsels op de achtergrond hebben een schijnbare grootte van ééntiende die van NGC7331, ze liggen daarom ongeveer 10 maal zo ver weg. Het is een schijnbare samenstand: de sterrenstelsels horen niet bij elkaar. De andere sterrenstelsels op deze foto zijn (van links naar rechts en boven naar beneden): NGC 7337NGC 7340NGC 7335NGC 7336PGC 2051985, en beneden NGC 7325 en NGC 7326.

NGC 7331 is het helderste lid van de NGC 7331 Groep die ook wel als de Deer Lick Groep wordt aangeduid. Het vreemde aan NGC 7331 is dat de kern in tegenovergestelde richting van de spiraalarmen roteert.

Het stelsel werd in 1784 ontdekt door William Herschel.

NGC 7479 – Caldwell 44 – Propellerstelsel

NGC 7479 in Pegasus
NGC 7479 in Pegasus. Door ESA/Hubble & NASA – http://www.spacetelescope.org/images/potw1125a/, CC BY 3.0, Koppeling

NGC 7479 (Caldwell 44) is een balkspriraalvormig sterrenstelsel dat ongeveer 105 miljoen lichtjaar van ons is verwijderd, Het is voor het eerst op 19 oktober 1784 door William Herschel waargenomen. In de moderne tijd zijn er twee supernova’s waargenomen in NGC 7479: supernova SN 1990U en SN 2009jf. NGC 7479 is een zogenaamd Seyfert-stelsel. Het heeft een actieve kern waar veel stervorming plaats vindt. Waarnemingen in gepolariseerd licht laten zien dat er in het verleden een botsing heeft plaatsgevonden met een ander sterrenstelsel. NGC 7479 heeft een helderheid van magnitude 11.6.

Het Propellerstelsel werd op 19 oktober 1784 ontdekt door William Herschel.

NGC 7814 – Caldwell 43 – UGC 8

NGC 7814 in Pegasus
NGC 7814 in Pegasus. By en:NASA, en:STScI, en:WikiSkyen:WikiSky’s snapshot tool – [1]For comparison: Wiksky DSS2 version, Public Domain, Link

NGC 7814 (Caldwell 43) is een spiraalvormig sterrenstelsel. Het bevindt zich op ± 40 miljoen lichtjaar van de Aarde. We kijken er vanaf de zijkant tegen aan. Het stelsel wordt soms ook wel de Kleine Sombrero genoemd omdat het lijkt op een kleine uitvoering van Messier 104. NGC 7814 heeft een helderheid van magnitude 11.6 en het is op 8 oktober 1784 voor het eerst waargenomen door William Herschel.

Stephan’s Quintet

Stephans Quintet in Pegasus
Stephans Quintet in Pegasus. By NASA, ESA, and the Hubble SM4 ERO Team – http://www.hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2009/25/image/x/ (direct link), Public Domain, Link

Ook in Pegasus vinden we het beroemde Stephan’s Quintet terug. Dit is een cluster van melkwegstelsels ongeveer een halve graad zuidzuidoost van NGC7331. Van de vijf worden er meestal maar drie waar genomen, wellicht vier bij goede weersomstandigheden. De foto is gemaakt door Paul Smeets.

Stephan’s Quintet – Hicksons Compact Group 92 – Arp 319

Stephan’s Quintet is een groep van 5 sterrenstelsels (NGC 7317 t/m NGC 7320) die in 1877 werden ontdekt door de Franse astronoom Edouard Stephan. De sterrenstelsels bevinden zich op een afstand van ongeveer 280 miljoen lichtjaar. Vier van de vijf stelsels vormen de eerste compacte groep sterrenstelsels die is ontdekt.

Het helderste sterrenstelsel is NGC 7320 en dat stelsel bevindt zich op een afstand van slechts 39 miljoen lichtjaar. De andere vier stelsels vormen een echte groep (de Hickson Compact Group 92) die eventueel in de verre toekomst zullen samensmelten.

Eerste publicatie: 25 juli 2009
Laatste bewerking: 15 september 2019