Zon

Hoe heet is de Zon?

Zonder deze bal van gloeiend gas zou er geen leven op Aarde bestaan. Maar hoe heet is de Zon? Nou dat is afhankelijk van waar …

Corona en chromosfeer van de Zon
Corona (links) en chromosfeer (rechts van de Zon

De temperatuur van de Zon varieert van ongeveer 15 miljoen graden Celsius in de kern tot ongeveer 5500 graden Celsius aan het oppervlak. Iedere 1,5 miljoenste van een seconde produceert de Zon meer energie dan de hele mensheid in een jaar kan verbruiken. In dit artikel kijken we hoe heet iedere laag van de Zon is en waarom de verschillen zo groot zijn.

Waar komt de hitte van de Zon vandaan?

De Zon is een bal van gas en plasma. Het grootste deel van het gas, 92%, is waterstof. Als de Zon kleiner zou zijn zou het gewoon een enorme bal waterstof zijn, vergelijkbaar met Jupiter. Het waterstof in de kern van de Zon wordt bij elkaar gehouden door heel veel zwaartekracht en dat resulteert in een enorm hoge druk. De druk is zo hoog dat wanneer waterstofatomen met voldoende kracht botsen ze een nieuw element maken, helium, in een proces dat kernfusie wordt genoemd.

De voortdurende kernfusie zorgt ervoor dat energie wordt opgebouwd en de kern van de Zon bereikt temperaturen van ongeveer 15 miljoen graden Celsius. De energie straalt dan naar buiten naar het oppervlak van de Zon, de atmosfeer en verder de ruimte in.

Temperaturen in de stralingszone

Buiten de kern van de Zon ligt de stralingszone waar de temperatuur varieert van 7 miljoen graden Celsius het dichtste bij de kern tot ongeveer 2 miljoen graden Celsius in de buitenste delen van de stralingszone. In deze laag vindt geen thermische convectie plaats. In plaats daarvan wordt warmte overgedragen via thermische straling waarbij waterstof en helium fotonen uitzenden die een korte afstand afleggen voordat ze opnieuw worden geabsorbeerd door andere ionen. Het kan duizenden jaren duren voordat lichtdeeltjes (fotonen) zich een weg door deze laag hebben gebaand en het oppervlak van de Zon bereiken.

Temperaturen in de convectiezone

Voorbij de stralingszone bevindt zich de convectiezone van de Zon. Deze zone is ongeveer 200.00 kilometer dik. Temperaturen in de convectiezone bedragen ongeveer 2 miljoen graden Celsius. Plasma in deze laag beweegt in een convectieve beweging, zoals kokend water. Bellen van heet plasma transporteren warmte naar het oppervlak van de Zon.

De atmosfeer van de Zon: temperatuur van de fotosfeer, chromosfeer en corona

De opbouw van de Zon

De temperaturen in de atmosfeer van de Zon variëren ook aanzienlijk tussen de verschillende lagen. In de fotosfeer is het ongeveer 5500 tot 6000 graden Celsius. Hier wordt de straling van de Zon gedetecteerd als zichtbaar licht. Zonnevlekken op de fotosfeer lijken donker omdat ze koeler zijn dan de andere delen van het oppervlak van de Zon. De temperatuur van zonnevlekken varieert tussen 3000 en 4500 graden Celsius.

De chromosfeer bevindt zich boven de fotosfeer en de temperaturen variëren hier tussen 6000 graden Celsius het dichtst bij de fotosfeer en ongeveer 4000 graden Celsius een paar honderd kilometer hoger.

Zonnevlekken en andere onderdelen van de fotosfeer

Hier wordt het een beetje vreemd. Boven de chromosfeer bevindt zich de corona. Dit is de buitenste laag van de atmosfeer van de Zon. De corona van de Zon strekt zich duizenden kilometers uit boven het zichtbare “oppervlak” (fotosfeer) van de Zon. Nu zou je denken dat de temperaturen hier het laagst moeten zijn want je bent het verst verwijderd van de warmte genererende kern. Maar dat is niet het geval, helemaal niet…

De corona van de Zon kan temperaturen bereiken van ongeveer 1 tot 2 miljoen graden Celsius. Dat is maar liefst 500 keer heter dan de fotosfeer. Maar hoe is de bovenste laag van de atmosfeer van de Zon heter dan het oppervlak? Het is een geweldige vraag en eentje die wetenschappers nogal heeft verbaasd. Er zijn enkele ideeën over waar de energie vandaan komt die de corona verwarmt maar een definitieve conclusie moet nog worden getrokken. Als je meer wilt lezen verwijzen we je naar dit artikel: “Waarom is de atmosfeer van de Zon heter dan het oppervlak?”.

Meer over de Zon

Eerste publicatie: 25 november 2012
Volledige revisie: 24 januari 2022