Sterrenbeelden

Het sterrenbeeld Mensa – Tafelberg

Mensa (Tafelberg) is gecreëerd door Lacaille en vernoemd naar de Tafelberg op Kaap de Goede Hoop in Zuid-Afrika van waaruit Lacaille in het midden van de achttiende eeuw de zuidelijke sterrenhemel bestudeerde. De volledige naam van het sterrenbeeld luidt Mons Mensae.

Het sterrenbeeld bestaat uit zwakke sterren. Er zijn twee sterren waarbij planeten zijn ontdekt en omdat het een zuidelijk sterrenbeeld is bevat het geen Messier-objecten. Wel bevindt een deel van de Grote Magelhaanse Wolk zich in het sterrenbeeld.

Er zijn geen meteorenzwermen bekend die hun radiant in het sterrenbeeld hebben liggen.

Er zijn geen mythes geassocieerd met het sterrenbeeld.

Gegevens Sterrenbeeld

Nederlandse naam Latijnse naam Afkorting Genitief
Tafelberg Mensa Men Mensae
Zichtbaarheid Het sterrenbeeld is voor waarnemers in Nederland en België niet te zien.
Grootte In grootte is Mensa het 75ste sterrenbeeld. Het sterrenbeeld beslaat een oppervlakte van 153 (°)2 aan de sterrenhemel.
Omgeving Het sterrenbeeld wordt omringd door Chamaeleon, Hydrus, Volans, Octans en Dorado
Meteorenzwermen Er zijn geen meteorenzwermen bekend.
IAU-kaart van het sterrenbeeld Mensa

Gegevens sterren

1) Deze namen zijn geautoriseerd door de Internationale Astronomische Unie. Alleen de sterren die een naam hebben zijn opgenomen in het overzicht.

Ster

Naam

Betekenis

Helderheid
(magnitude)

Afstand
(lichtjaar)

HD 38283

Bubup 1)

6,7 124,3
IAU-kaart van het sterrenbeeld Mensa – Tafelberg
IAU-kaart van het sterrenbeeld Mensa – Tafelberg

Download de kaart van het sterrenbeeld Mensa – Tafelberg.

Beschrijving

Mensa (Tafelberg) is gecreëerd door Lacaille en vernoemd naar de Tafelberg op Kaap de Goede Hoop in Zuid-Afrika van waaruit Lacaille in het midden van de achttiende eeuw de zuidelijke sterrenhemel bestudeerde. De volledige naam van het sterrenbeeld luidt Mons Mensae.

Het sterrenbeeld bestaat uit zwakke sterren. Er zijn twee sterren waarbij planeten zijn ontdekt en omdat het een zuidelijk sterrenbeeld is bevat het geen Messier-objecten. Wel bevindt een deel van de Grote Magelhaanse Wolk zich in het sterrenbeeld.

Er zijn geen meteorenzwermen bekend die hun radiant in het sterrenbeeld hebben liggen.

Er zijn geen mythes geassocieerd met het sterrenbeeld.

Op zijn planisfeer uit 1756 noemde Lacaille het sterrenbeeld Montagne de la Table maar in de tweede editie die in 1768 verscheen veranderde hij de naam naar Mons Mensae. De Engelse astronoom John Herschel zocht naar een kortere naam en hij stelde voor om het sterrenbeeld Mensa te noemen. Francis Baily nam dit in 1846 over in zijn British Association Catalogue.

De sterren van Mensa

Alpha Mensae bevindt zich op een afstand van 33,1 lichtjaar van de Zon. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 5,1. Het is een gele hoofdreeksdwerg die ongeveer even groot is als onze Zon. Er is een rode dwerg als begeleider gevonden die 3,05 boogseconden verwijderd is van de hoofdster.

γ Mensae (Gamma Mensae)
Gamma Mensae bevindt zich op een afstand van 101 lichtjaar. De ster heeft een helderheid van magnitude 5,2. Het is een dubbelster.

β Mensae (Beta Mensae)
Beta Mensae bevindt zich op een afstand van 640 lichtjaar. De ster heeft een helderheid van magnitude 3,2.

θ Mensae (Theta Mensae)
Theta Mensae bevindt zich op een afstand van 356 lichtjaar van de Zon Het is een blauw-witte reus van spectraalklasse B. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 5.5.

μ Mensae (Mu Mensae)
Ook mu Mensae is een blauwwitte reus. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 5,5 en bevindt zich op ongeveer 483 lichtjaar afstand van onze Zon.

ζ Mensae (Zeta Mensae)
Zeta Mensae bevindt zich op een afstand van 404 lichtjaar van de Zon. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 5,6.

π Mensae (Pi Mensae)
Pi Mensae bevindt zich op een afstand van 59,7 lichtjaar. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 5,7. Het is een ster met een grote eigenbeweging. Pi Mensae heeft een massa van 1,1 zonsmassa en een straal die 2,1 keer groter is dan die van onze Zon. Pi Mensae straalt 4,73 keer zo veel licht uit als de Zon.

In oktober 2001 werd een planeet in een baan om de ster ontdekt. Het is een zware planeet met minimaal 10,3 keer de massa van Jupiter. De planeet draait in 25151 dagen (5,89 jaar) een rondje om zijn ster. De baan is excentrisch en passeert daarbij de bewoonbare zone van de ster. Mochten er eventueel planeten in de bewoonbare zone om pi Mensae draaien dan worden hun banen sterk verstoord door de grote planeet.

λ Mensae (Lambda Mensae)
Lambda Mensae bevindt zich op een afstand van 384 lichtjaar. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 6,5. De lichtkracht van de ster komt overeen met 27 keer die van de Zon.

W Mensae
De ster heeft een helderheid van magnitude 13,4en kan dus alleen waargenomen worden met een telescoop. De ster bevindt zich in de Grote Magelhaanse Wolk op een afstand van 160.000 lichtjaar. Het is een R Coronae Borealis-veranderlijke. Het zijn redelijk zeldzame sterren waarvan de helderheid plotseling sterk kan afnemen. Tijdens een minimum daalt de helderheid van W Mensae tot magnitude 18,3.

De variabiliteit van de ster werd in 1927 ontdekt door de Nederlands-Amerikaanse astronoom W.J. Luyten.

HD 38283 – Bubup
In het kader van het 100-jarig bestaan van de Internationale Astronomie Unie in 2019 mocht ieder land een ster met bijbehorende exoplaneet een naam geven. Ieder land kreeg een ster die vanuit het betreffende land is te zien. Australië heeft de ster HD 38283 de naam “Bubup” gegeven. Bubup is het Boonwurrung-woord voor kind.

De ster HD 75898 heeft een visuele helderheid van magnitude 6,7 en bevindt zich op een afstand van ongeveer 124,3 lichtjaar van de Aarde. De ster heeft een massa van 1,09 zonsmassa en een straal van 1,48 * de straal van de Zon.

Australië heeft de exoplaneet HD 38283 b de naam “Yanyan” gegeven. YanYan is het Boonwurrung-woord voor jongen.

De exoplaneet is op 11 april 2011 met behulp van de radiale snelheidsmethode aan de hand van waarnemingen gedaan met de Anglo Australian Telescope. De planeet heeft een massa van  0,34 * de massa van Jupiter. De gemiddelde afstand tot de ster bedraagt 1,02 Astronomische Eenheden en de planeet draait in 363,2 dagen om zijn ster heen. De excentriciteit bedraagt 0,41.

Dubbelsterren

H3607 is een dubbelster met een leuk kleurcontrast: geel en blauw. De sterren zijn van magnitude 8 en 8,5 en staan 37,2” uit elkaar. We vinden de dubbelster een halve graad ten zuiden van δ Mensae.

Variabele sterren

U Mensae is een semi regelmatige veranderlijke. De helderheid wisselt tussen 7 en 10 met een periode van ongeveer 410 dagen. We kunnen de ster in de buurt van ν Mensae vinden.

Deepsky objecten

Er zijn in de Tafelberg geen deepsky objecten voor de amateur waarnemer.

NGC 1987

NGC 1987 in Mensa
NGC 1987 in Mensa. Door HST – Datafile from Hubble Legacy Archive. Use NGC1987 in the search tool to find it. PropID 10595., Publiek domein, Koppeling

NGC 1987 is een bolvormige sterrenhoop. De visuele helderheid van de bolhoop bedraagt magnitude 12 en de schijnbare grootte is 1,7′.

NGC 1987 werd op 3 november 1834 ontdekt door John Herschel.

PKS 0637-752
PKS 0637-752 is een quasar (quasi stellair radio source). Het stelsel heeft een grote jet die zowel visueel als in röntgenlicht zichtbaar is. De quasar is ongeveer 6 miljard lichtjaar van ons verwijderd. Door een telescoop gezien lijkt het een ster maar de straling is gelijk aan ongeveer triljoen zonnen die zich in een gebied zo groot als ons zonnestelsel bevinden. Men denkt dat de bron van deze energie een supermassief zwart gat is. De jets zijn in radio golflengtes meer dan 200.000 lichtjaar groot.

Eerste publicatie: 25 juli 2009
Laatste keer bewerkt op: 13 december 2020