Het sterrenbeeld Taurus – Stier

Het sterrenbeeld Taurus bevindt zich aan de noordelijke sterrenhemel. Taurus is de Latijnse naam voor “stier”. Het sterrenbeeld stelt de kop van de stier voor. Taurus is één van de 12 sterrenbeelden van de Dierenriem en het behoort tot de 48 klassieke sterrenbeelden van Ptolemeus. De geschiedenis van het sterrenbeeld gaat terug tot in de bronstijd.

Taurus is een groot sterrenbeeld en één van de oudste die we kennen. In de Griekse mythologie wordt het gelinkt aan Zeus die zichzelf veranderde in een stier om zo dichter bij Europa te komen en haar te veroveren.

Het sterrenbeeld telt vijf sterren met bevestigde planeten en twee meteorenzwermen: de Tauriden die hun maximum in november hebben en de Beta Tauriden die in Juni en Juli pieken.

Samen met de sterrenbeelden Aries, Gemini, Cancer, Leo, Virgo, Libra, Scorpius, Sagitarius, Capricornus en Pisces maakt het deel uit van de Dierenriem-familie van sterrenbeelden.

Gegevens Sterrenbeeld

Nederlandse naam Latijnse naam Afkorting Genitief
Stier Taurus
In het Hindi: Vrish
Tau Tauri
Zichtbaarheid September – Maart (aangegeven zijn de maanden waarin het sterrenbeeld om 22 uur boven de horizon staat) voor bewoners tussen de 90ste en de -65ste breedtegraad.
Grootte In grootte is Stier het 17de sterrenbeeld. Het sterrenbeeld beslaat en oppervlakte van 797 (°)2 aan de sterrenhemel.
Omgeving Het sterrenbeeld wordt omringd door Auriga, Perseus, Aries, Cetus, Eridanus, Orion en Gemini.
Meteorenzwermen In Stier zijn de volgende meteorenzwermen beschreven: de Tauriden en de Beta Tauriden.

Gegeven sterren

1) Deze namen zijn geautoriseerd door de Internationale Astronomische Unie. Alleen de sterren die een naam hebben zijn opgenomen in het overzicht.

Ster Naam Betekenis

Helderheid
(Magnitude)

Afstand
(Lichtjaar)

α Tau Aldebaran 1)
In het Hindi: Rohini
In het Maori: Taumata-kuku
In het Perzisch: DavraBabylonische naam: Pidnu-Sha-Shame
Oog van de stier

0,84

65,17

β Tau Elnath 1)
Babylonische naam: Shur-Narkabti-Sha-Iltanu
De stotende (hoorn van de stier)

1,65

134

γ Tau Primus Hyadum 1) De eerste Hyade

3,62

154,2

θ Tau Ain 1) Oog van de stier (het tweede oog na Aldebaran)

3,50

155,3

ε Tau Alcyone 1) Eén van de Pleaiden

2,84

368,5

ν Tau Hindi-naam: Krittika
Perzische naam: Suraiya

3,90

129,4

27 Tau Atlas 1) Titaan, vader van de Pleiaden

3,59

381,5

17 Tau Electra 1) Eén van de Pleiaden

3,71

370,6

20 Tau Maia 1) Eén van de Pleiaden

3,84

360,4

23 Tau Merope 1) Eén van de Pleiaden

4,12

360,4

19 Tau Taygeta 1) Eén van de Pleiaden

4,28

372,8

28 Tau Pleione 1) Eén van de Pleiaden

5,03

388,3

16 Tau Celaeno 1) Eén van de Pleiaden

5,43

335

21/22 Tau Asterope 1) Eén van de Pleiaden

5,75

388

θ2 Tau Chamukuy 1)

3,73

δ Tau Secundum Hyadum 1)

3,78

ζ Tau Tianguan 1)

2,97

Klik op de afbeelding voor een kaart met de namen van de sterren.

Mythologie

In het Maori worden de Pleiaden Matariki genoemd. De Hyaden staan bij de Maori bekend als Te Kõkõtã. In de astrologie wordt het sterrenbeeld geassocieerd met het teken Stier (20 april – 20 mei) en het element Aarde (samen met Virgo en Capricornus).

Valt Taurus Orion aan of gaat het werkelijke verhaal over de Hoorns van de Stier?

De hoorn het symbool van vruchtbaarheid en overvloed in vele culturen. Het sterrenbeeld wordt al in het jaar 4000 voor Christus genoemd.

Het sterrenbeeld Taurus is al bekend vanaf de vroege bronstijd toen de lente equinox van de Zon zich in het sterrenbeeld bevond. In veel culturen en mythologische verhalen wordt het met een stier geassocieerd. Grieken en Egyptenaren zagen er een stier in maar ook de oude Babyloniërs kenden het.

Afbeeldingen van Taurus en de Pleiaden zijn gevonden in de grotten van Lascaux. Deze afbeeldingen gaan terug tot 15.000 jaar voor Christus. Omdat zowel het sterrenbeeld als de Pleiaden in veel culturen bekend zijn als de stier en de zeven zusters hebben ze vermoedelijk een gezamenlijke oorsprong.

In de Griekse mythologie wordt Taurus meestal geassocieerd met Zeus die de vorm van een stier aannam om op die manier Europa te verleiden en te ontvoeren. Europa was de knappe dochter van de Phoenicische koning Agenor. Zeus mengde zich onder de kudde van de koning en omdat hij de knapste stier was lukte het hem om Europa’s aandacht te trekken. Toen ze op zijn rug was geklommen sprintte hij naar de zee. Zeus droeg Europa helemaal naar Kreta toe waar hij zichzelf bekend maakte en de prinses overstelpte met geschenken.

De twee kregen samen drie zonen, waaronder Minos die later de beroemde koning van Kreta werd. Minos bouwde een paleis in Knossos waar de stierengevechten werden gehouden en waar ook ieder jaar zeven jonge meisjes en jongens werden geofferd aan de Minotaur. Zeus plaatste uit dankbaarheid de stier tussen de sterren.

Een alternatief verhaal associeert Taurus met de nimf Io waar Europa van afstamde. Io werd door Zeus verleid en veranderd in een vaars toen de twee bijna door Hera werden betrapt.

De Babylonische astronomen noemden het sterrenbeeld MUL.APIN, de hemelse stier. In het epos van Gilgamesh, een van de oudste literaire werken uit Mesopotamië, neemt Gilgamesh het op tegen de Hemelse Stier die door de koningin Ishtar is gestuurd om de held te doden nadat Gilgamesh niet in ging op haar avances.

Gilgamesh wordt soms ook geassocieerd met het ernaast gelegen sterrenbeeld Orion en de twee worden dan afgebeeld als Gilgamesh die het opneemt tegen de stier.

Het voornaamste kenmerk van het sterrenbeeld zijn de horens. Erg lange horens. De linker (zuidelijke hoorn) start bij een groep sterren bekent als de Hyaden en loopt door naar ζ Tauri. De rechterhoorn loopt vanuit de Hyaden via δ Tauri naar β Tauri. De rest van de stier stelt niet veel voor: een smal lichaam en twee magere poten.

Taurus op oude sterrenkaarten

Taurus – uit de Uranometria van Johann Bayer uit 1603

Taurus - Urania's Mirror
Taurus – uit Urania’s Mirror (ca. 1825). By Sidney Hall – This image is available from the United States Library of Congress’s Prints and Photographs divisionunder the digital ID cph.3g10050.This tag does not indicate the copyright status of the attached work. A normal copyright tag is still required. See Commons:Licensing for more information., Public Domain, Link

De sterren van Taurus

De Stier heeft een helder, prangend oog. Aldebaran (α Tauri) is een oranje reuzenster die ongeveer 40 maal zo groot is als onze zon. Aldebaran is een oude ster die al zijn waterstof heeft opgebruikt. De ster zal eindigen als een witte dwerg. Als we de zuidelijke hoorn volgen komen we bij ζ Tauri, dit is een hoofdreeksster die erg snel roteert en zo veel materie verliest.

Rond Aldebaran komen een aantal sterren voor die we de Hyaden noemen, ze staan in de vorm van een V. Aldebaran zelf maakt geen deel uit van deze groep sterren.

Aldebaran – Alpha Tauri – α Tauri
Aldebaran is de helderste ster van het sterrenbeeld Taurus en is ook bekend als het oog van de stier. De naam komt uit het Arabisch en betekend “de volger” omdat de ster de sterrenhoop de Hyaden lijkt te volgen die de kop van de stier vormen.

Aldebaran is een ster van het type K. De ster is een beetje groter dan onze zon en met 1,7 zonsmassa’s ook een beetje zwaarder. Aldebaran is ouder en roder dan onze zon, de ster is door zijn waterstofvoorraad heen en staat op het punt om zwaardere elementen te gaan fuseren. De oppervlaktetemperatuur bedraagt 3738° Celsius en de kleur is rood, net zoals de planeet Mars waarmee de ster vaak wordt vergeleken omdat de twee regelmatig bij elkaar in de buurt komen aan de sterrenhemel.

Omdat de ster goed is bestudeerd door astronomen wordt ze wel vaker gebruikt als vergelijkingsmateriaal voor andere astronomische zaken. Zo werd de ster in 2006 door de Cassini-sonde gebruikt om de ringen van de planeet Saturnus te bestuderen.

De ster is bekend in de Chinese, Romeinse en de Hindoe astronomie maar ook bij nog andere oude culturen. Aldebaran is goed zichtbaar in de winter en daarom niet te missen door oude culturen. De stier is het oudst gedocumenteerde sterrenbeeld. De oorsprong gaat terug tot ergens in de Bronstijd.

Aldebaran bevindt zich op 65 lichtjaar van de Aarde en mag daarmee tot onze buren gerekend worden. De schijnbare magnitude bedraagt 0.84, de ster is daarmee in helderheid de 4-de ster aan de hemel.

Vanwege de locatie vlak bij de ecliptica wordt de ster regelmatig door de Maan bedekt. Met behulp van al deze bedekkingen heeft men heel nauwkeurig de grootte van de ster kunnen bepalen. Deze berekeningen geven aan dat Aldebaran 40 maal groter is als onze Zon.

Het lijkt erop dat Aldebaran deel uit maakt van de open sterrenhoop de Hyaden maar metingen hebben aangetoond dat de ster zich in een ander gebied bevindt.

Astronomen gebruiken af en toe heldere sterren als een soort van wegwijzer om andere objecten beter te begrijpen. In 2006 werd de ster door de ringen van Saturnus heen waargenomen. Dit werd gedaan met de Cassini-sonde. Omdat de ster goed bekend is kon men de waarnemingen gebruiken om veel te leren over de samenstelling van de ringen. Tijdens een ander project werd Aldebaran gebruikt om de Maan in kaart te brengen. Door vanaf verschillende plekken vanaf de Aarde gedetailleerde filmopnames te maken van de ster die door de Maan wordt bedekt is het mogelijk om het terrein op de Maan in kaart te brengen.

Alpha Tauri is een oranje reus die een visuele helderheid van magnitude 0,75 tot 0,95 heeft. Het is in helderheid de 13-de ster aan de sterrenhemel.

Aldebaran heeft een diameter van 44,2 * de diameter van de Zon en een lichtsterkte van 425 * de lichtsterkte van de Zon. Aldebaran bevindt zich op een afstand van 65,1 lichtjaar van de Zon.

De traditionele naam Aldebaran komt van het Arabische “al-dabaran”, “de volger”. De ster heeft deze naam omdat het lijkt alsof Aldebaran de Pleiaden volgt aan de sterrenhemel.

Uitgaande van Aldebaran is het ook gemakkelijk om de open sterrenhoop de Hyaden te vinden. Het lijkt dat Aldebaran de helderste ster is van deze sterrenhoop maar dat is niet zo. Aldebaran ligt toevallig in dezelfde richting maar de Hyaden bevinden zich veel verder weg.

Aldebaran bevindt zich redelijk dicht bij de ecliptica en kan daarom af en toe door de Maan worden bedekt.

Zie ook dit uitgebreide artikel over Aldebaran – α Tauri op Kuuke’s Sterrenbeelden.

Beta Tauri – β Tauri – Elnath
Elnath heeft een visuele helderheid van magnitude 1,7 en bevindt zich op een afstand van 131 lichtjaar van de Zon. De lichtsterkte van Elnath is 700 * de lichtsterkte van de Zon. Omdat de ster in de buurt van de ecliptica ligt kan ze af en toe door de Maan worden bedekt.

De eigennaam Elnath (ook wel Alnath of El Nath) komt van het Arabische an-nath, “de grens” en verwijst naar de horens van de stier.

Elnath bevindt zich aan de grens met het sterrenbeeld Auriga – Voerman en heeft ook de Bayer aanduiding Gamma Aurigae maar de aanduiding wordt niet vaak meer gebruikt. Meer over Elnath – β Tauri op deze pagina.

Zie ook dot uitgebreide artikel over Elnath – β Tauri op Kuuke’s Sterrenbeelden.

Zeta Tauri – ζ Tauri
Zeta Tauri is een spectroscopische dubbelster met een visuele helderheid van magnitude 3,0 die zich op een afstand van 440 lichtjaar van de Zon bevindt. De twee componenten draaien met een periode van 133 dagen om elkaar heen.

De hoofdster draait met een snelheid van 125 kilometer per seconde zeer snel om zijn as. De ster heeft een circumstellaire schijf van gas en stof. De ster heeft een massa van 11 zonsmassa en een straal van 5 – 6 * de straal van de Zon. De begeleider is een beetje lichter dan de Zon.

Theta Tauri – θ Tauri
Ook Theta Tauri is een dubbelster. De twee sterren zijn 5,62 boogseconden van elkaar gescheiden aan de sterrenhemel. De hoofdster bevindt zich op een afstand van 154,4 lichtjaar van de Zon en de begeleider op een afstand van 150,4 lichtjaar.

Theta-1 Tauri heeft een visuele helderheid van magnitude 3,8 en Theta-2 Tauri heeft een visuele helderheid van magnitude 3,4. Theta Tauri-2 is een Delta Scuti-veranderlijke ster waarvan de helderheid varieert tussen magnitude 3,35 en 3,42 met een periode van 1,82 uur.

Theta Tauri maakt deel uit van de open sterrenhoop de Hyaden.

Lambda Tauri – λ Tauri – Pectus Tauri
Lambda Tauri heeft een visuele helderheid van magnitude 3,5 en bevindt zich op een afstand van ongeveer 480 lichtjaar van de Zon. Het is een drievoudige dubbelster. De hoofdcomponent is een dubbelster die wordt aangeduid als Lambda Tauri AB die met een periode van 3,95 dagen om een gemeenschappelijk zwaartepunt draaien. Ze vormen een eclipserende dubbelster waarvan de helderheid varieert tussen magnitude 3,3 en 3,91.

De grootse van deze twee sterren heeft een massa van meer dan 7 zonsmassa en een lichtsterkte van 5800 * de lichtsterkte van de Zon. De ster draait met een snelheid van 85 kilometer per seconde om zijn as.

De begeleider heeft een massa van 1,9 zonsmassa en een lichtsterkte van 128 * de lichtsterkte van de Zon. Ook deze ster draait snel om zijn as: 76 kilometer per seconde.

De derde ster heeft een massa van 0,5 zonsmassa en draait met een periode van 33 dagen om de dubbelster heen.

De eigennaam Pectus Tauri komt uit het Latijn. Pectus betekent borst. In dit geval dus de borst van de stier.

Epsilon Tauri – ε Tauri – Ain – Oculus Tauri
Epsilon Tauri heeft een visuele helderheid van magnitude 3,5 en bevindt zich op een afstand van 147 lichtjaar van de Zon. De ster bevindt zich in de buurt van de ecliptica en wordt daarom af en toe door de Maan bedekt.

Er is een begeleider van de 11-de magnitude die zich op een afstand van 182 boogseconden van Epsilon Tauri bevindt.

Epsilon Tauri maakt deel uit van de open sterrenhoop de Hyaden. De leeftijd van de ster wordt geschat op 625 miljoen jaar.

In 2007 werd er een planeet in een baan om de ster ontdekt. Deze planeet heeft een omlooptijd van 1,6 jaar. Het was de eerste planeet die in een open sterrenhoop werd ontdekt en het is tot nu toe nog steeds de enige bekende planeet in de Hyaden.

De ster heeft twee eigennamen: Ain en Oculus Tauri. Beiden betekenen “het oog”.

Gamma Tauri – γ Tauri – Hyadum I
Gamma Tauri bevindt zich op een afstand van ongeveer 154 lichtjaar, de ster heeft een visuele helderheid van magnitude 3,7. De leeftijd van de ster wordt geschat op 430 tot 530 miljoen jaar.

Gamma Tauri heeft een straal van 13,4 * de straal van de Zon en een lichtsterkte van 85 * de lichtsterkte van de Zon.

Gamma Tauri maakt deel uit van de Hyaden en de eigennaam Hyadum I betekent dan ook “de eerste Hyade” in het Latijn.

Xi Tauri – ξ Tauri – Ushakaron
Xi Tauri is een drievoudige ster bestaande uit een spectroscopische en een eclipserende dubbelster. Twee van de drie sterren draaien met een periode van 7,2 dagen om een gemeenschappelijk zwaartepunt. Dit paar draait weer met een periode van 145 dagen om de derde ster heen.

De gemiddelde visuele helderheid van het systeem bedraagt magnitude 3,7. Xi Tauri bevindt zich op een afstand van ongeveer 222 lichtjaar van de Zon.

Delta Tauri – δ Tauri
Delta Tauri is ook een meervoudige ster die deel uit maakt van de Hyaden.

Delta-1 Tauri, ook bekend als Hyadum II (de tweede Hyade) of Eudora, is een drievoudige ster met een visuele helderheid van magnitude 3,8. De ster bevindt zich op een afstand van ongeveer 153 lichtjaar van de Zon. De hoofdcomponent heeft een straal van 11,6 * de straal van de Zon en een lichtsterkte van 74 * de lichtsterkte van de Zon. De begeleider bevindt zich op een afstand van 107 boogseconden en is van de 12-de magnitude. De omlooptijd bedraagt 530 dagen.

Delta-2 Tauri heeft een visuele helderheid van magnitude 4,8 en bevindt zich op een afstand van 146 lichtjaar van de Zon. De ster is 0,23° gescheiden van Delta-1 Tauri.

Delta-3 Tauri bevindt zich op een afstand van 0,72° van Delta-1 Tauri. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 4,3 en bevindt zich op een afstand van 148 lichtjaar van de Zon. Delta-3 Tauri is een drievoudige ster. De hoofdster is een Canum Venaticorum-veranderlijke ster waarvan de helderheid varieert tussen magnitude 4,29 en 4.32 met een periode van 57,3 dagen. De ster heeft twee begeleiders van de 8-ste en de 11-de magnitude.

Delta-3 Tauri heeft als eigennaam Kleeia en dat is één van de Hyaden.

Kappa Tauri – κ Tauri
Kappa Tauri bevind zich op een afstand van 148 lichtjaar van de Zon. Het is een meervoudige ster bestaande uit een visuele dubbelster met een helderheid van magnitude 4,2 en een begeleider van magnitude 5,3. De twee zijn 5,8 boogminuten van elkaar verwijderd. Tussen deze twee sterren bevindt zich een dubbelster van de negende magnitude. Verder zijn er nog twee begeleiders die beiden van de 12-de magnitude zijn.

Upsilon Tauri – υ Tauri
Ook Upsilon Tauri maakt deel uit van de Hyaden. De ster heeft een helderheid van magnitude 4,3 en bevindt zich op een afstand van ongeveer 155 lichtjaar van de Zon. Het is een meervoudige ster waarvan de hoofdcomponent een Delta Scuti-veranderlijke is waarvan de helderheid varieert tussen magnitude 4,28 en 4,31 met een periode van 3,6 uur. Het is ook een spectroscopische dubbelster. De derde component is een ster van de 12-de magnitude op een afstand van 110 boogseconden van de hoofdcomponent.

119 Tauri

119 Tauri is één van de grootste sterren die we kennen. De ster heeft een diameter van 600 * de diameter van de Zon. Met een kleurindex van 2.07 is het ook één van de roodste sterren die we kennen. 119 Tauri bevindt zich op een afstand van 1800 lichtjaar en heeft een visuele helderheid van magnitude 4,3. Het is een semi-regelmatige veranderlijke ster. De helderheid varieert tussen magnitude 4,23 en 4,54 met een periode van 165 dagen. De ster bevindt zich in de buurt van de ecliptica en wordt daarom af en toe door de Maan bedekt.

Rho Tauri – ρ Tauri
Rho Tauri heeft een visuele helderheid van magnitude 4,7 en bevindt zich op een afstand van 152 lichtjaar. Rho Tauri heeft een massa van 1,88 zonsmassa en draait met een snelheid van 117 kilometer per seconde om zijn as. Het is ook een Delta Scuti-veranderlijke ster, het helderheidsverschil bedraagt 0,01 magnitude bij een periode van 1,6 uur. Rho Tauri maakt deel uit van de Hyaden.

111 Tauri
111 Tauri bevindt zich op een afstand van 46,9 lichtjaar van de Zon. Het is een dubbelster met een gecombineerde helderheid van magnitude 5,1. 111 Tauri is een bekende röntgenbron.

Omicron Tauri – ο Tauri
Omicron Tauri is een dubbelster met een periode van 1,66 dagen. Het systeem heeft een visuele helderheid van magnitude 3,6 en bevindt zich op een afstand van 212 lichtjaar van de Zon. Omicron Tauri heeft een straal van 18 * de straal van de Zon en een massa van 3 zonsmassa. De lichtsterkte van omicron Tauri is 155 * de lichtsterkte van de Zon.

T Tauri
T Tauri is een veranderlijke ster en het prototype van een klasse van veranderlijke sterren die bekend zijn als de T Tauri sterren. De ster werd in oktober 1852 ontdekt dor de Engelse astronoom John Russell Hind. T Tauri bevindt zich in de buurt van Epsilon Tauri maar maakt een deel uit van de Hyaden. T Tauri is ongeveer 420 lichtjaar verder weg dan de Hyaden.

T Tauri-veranderlijke sterren zijn sterren die nog niet op de hoofdreeks zijn aangekomen. Ze hebben typisch een massa van minder dan twee zonsmassa en ze behoren tot spectraalklasse F,G,K en M. Hun lichtsterkte is veel groter dan die van hoofdreekssterren en dat komt omdat ze een grotere straal hebben. T Tauri sterren bevinden zich meestal in de buurt van wolken moleculair gas, ze vertonen optisch helderheidsverschillen maar ze hebben ook sterke chromosferische lijnen.

T Tauri zelf is een drievoudige ster waarvan er slechts eentje optisch zichtbaar is, de andere twee zijn alleen in het infrarood zichtbaar. Daarnaast is één van de sterren een bron van radiostraling.

T Tauri bevindt zich in de buurt van de reflectienevel IC 1555 en is er voor verantwoordelijk dat de nevel oplicht. Omdat T Tauri veranderlijk is varieert de helderheid van de nevel ook. T Tauri heeft een visuele helderheid van magnitude 10,3 en bevindt zich op een afstand van ongeveer 600 lichtjaar.

T Tauri is een onregelmatig veranderlijke ster. De ster is in 1852 ontdekt door Hind. T Tauri vertegenwoordigt een klasse van zeer jonge sterren die nog niet op de hoofdreeks zijn aangekomen. Er is een aparte pagina gewijd aan T Tauri-sterren.

RV Tauri
RV Tauri is ook het prototype voor een klasse van veranderlijke sterren, de RV Tauri-klasse. De helderheid van RV Tauri varieert tussen magnitude 9,5 en 13,5 met een periode van 78,5 dagen. Tijdens de helderheidsverandering verandert ook de spectraalklasse van de ster. Op zijn helderst is de ster van spectraalklasse G2 en op zijn zwakst van spectraalklasse M2. Om de ster is een schijf materie waargenomen.

RV Tauri is een pulserende ster die het einde van zijn leven begint te naderen. Binnenkort zal de ster zijn buitenlagen wegblazen en samentrekken tot een witte dwerg. De afstand tot de ster wordt geschat op 7100 lichtjaar. De variabiliteit van de ster werd in 1905 door de Russische astronome Lydia Ceraski ontdekt.

HD 37124
HD 37124 heeft een helderheid van magnitude 7,7 en bevindt zich op een afstand van 110 lichtjaar van de Zon. In 2005 werden er drie planeten in een baan om de ster ontdekt. Deze planeten bevinden zich alledrie in of nabij de bewoonbare zone van de ster.

De Pleiaden

Eta Tauri – η Tauri – Alcyone
Alcyone is de helderste ster van de Pleiaden. De ster is vernoemd naar één van de mythologische Pleiaden. Alcyone heeft een visuele helderheid van magnitude 2,9 en bevindt zich op een afstand van ongeveer 370 lichtjaar van de Zon.

Eta Tauri is een eclipserende dubbelster. De hoofdster heeft een helderheid van magnitude 2,9, een straal van 10 * de straal van de Zon en een lichtsterkte van 2400 * de lichtsterkte van de zon. De ster draait met een snelheid van 215 kilometer per second enorm snel om zijn as. De ster is omringd door een schijf van gas en stof.

De dubbelster heeft drie begeleiders – Alcyone B, Alcyone C en Alcyone D. B en C zijn van de achtste magnitude. Alcyone C is ook nog eens een Delta Scuti-veranderlijke ster waarvan de helderheid varieert tussen magnitude 8,25 en 8,30 met een periode van 1,13 uur.

27 Tauri – Atlas
Atlas is een drievoudige ster met een visuele helderheid van magnitude 3,6 die zich op een afstand van 381 lichtjaar bevindt. De ster is vernoemd naar de titaan Atlas, de vader van de Pleiaden. De hoofdster is een spectroscopische dubbelster met helderheden van magnitude 4,1 en 5,6. de dubbelster heeft een omlooptijd van 1250 dagen. Op 0,4 boogseconden bevindt zich een begeleider van magnitude 6,8.

17 Tauri – Elektra
Elektra heeft een visuele helderheid van magnitude 3,7, de ster bevindt zich op een afstand van 600 lichtjaar. De ster draait met een snelheid van 181 kilometer per seconde erg snel om zijn as. De ster straalt in het infrarood heel veel straling uit die mogelijk afkomstig is van materie die de ster heeft uitgestoten als gevolg van zijn snelle rotatie. Elektra wordt af en toe door de Maan bedekt.

20 Tauri – Maia
Maia is vernoemd naar de oudste van de Pleiaden-zusjes. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 3,9 en bevindt zich op een afstand van ongeveer 360 lichtjaar. Het is één van de sterren in de Maia nevel (NGC 1432, een relatief heldere emissie-nevel in de Pleiaden.

Maia is een zogenoemde Mangaan-kwikster. Dit zijn sterren die een prominente spectraallijn hebben op een golflengte van 398,4 nm de overeenkomt met geïoniseerd kwik. Maia heeft een massa van 4 zonsmassa, een straal van 5,5 * de straal van de Zon en een lichtsterkte van 660 * de lichtsterkte van de Zon.

23 Tauri – Merope
Merope heeft een visuele helderheid van magnitude 4,1 en bevindt zich op een afstand van 360 lichtjaar. De ster heeft een massa van 4,5 zonsmassa en een lichtsterkte van 630 * de lichtsterkte van de Zon. Merope is een Beta Cepheide-veranderlijke ster die wordt omringd door de Merope-nevel. De Pleiaden bewegen zich op dit moment door deze nevel heen.

19 Tauri – Taygete
Taygete heeft een visuele helderheid van magnitude 4,3 en bevindt zich op een afstand van 440 lichtjaar van de Zon. Het is een drievoudige ster waarvan de hoofdcomponent, Taygete A, een spectroscopische dubbelster is. Deze twee sterren hebben helderheden van magnitude 4,6 en 6,1 en draaien met een periode van 1313 dagen om elkaar heen. Taygete A heeft nog een begeleider van de 8-ste magnitude die Taygete B wordt genoemd.

28 Tauri – BU Tauri – Pleione
Pleione heeft een visuele helderheid van magnitude 5,0 en bevindt zich op een afstand van 392 lichtjaar van de Zon. Pleione is lastig met het blote oog te zien omdat de ster zich dicht bij de veel heldere Atlas bevindt.

Pleione is een dubbelster die heel snel om zijn as draait. De ster heeft een lichtsterkte van 190 * de lichtsterkte van de Zon. Pleione is een Gamma Cas-veranderlijke ster waarvan de helderheid varieert tussen magnitude 4,8 en 5,5. De aanduiding BU Tauri verwijst naar de aanduiding voor de veranderlijke ster.

Pleione is vernoemd naar de mythologische Pleione, de dochter van Tethys en Oceanus en moeder van de Hyas, de Hyaden en de Pleiaden.

16 Tauri – Celaeno
16 Tauri heeft een visuele helderheid van magnitude 5,4 en bevindt zich op een afstand van 430 lichtjaar van de Zon. De ster heeft een straal van meer dan 4 * de straal van de Zon en draait met een snelheid van 185 kilometer per seconde om zijn as.

Celaeno wordt soms wel de “verloren Pleiade” genoemd omdat het de lastigste zichtbare Pleiade is die alleen maar onder heel goede omstandigheden zonder verrekijker is te zien.

21 en 22 Tauri – Asterope
21 en 22 Tauri bevinden zich op een afstand van 0,04° aan de sterrenhemel en op een afstand van 440 lichtjaar van de Zon. 21 Tauri heeft een visuele helderheid van magnitude 5,7. 22 Tauri heeft een helderheid van magnitude 6,4.

De deep sky objecten in Taurus

Taurus bevat twee zeer bekende Messier-objecten: De Krabnevel en de Pleiaden. Naast deze twee kennen we ook de Hyaden en de merkwaardige Hind’s Variabele Nevel.

Messier 1 – NGC 1952

Messier 1 in Taurus
Messier 1 in Taurus. Door NASA, ESA, J. Hester and A. Loll (Arizona State University) – HubbleSite: gallery, release., Publiek domein, Koppeling

Andere benamingen: M1, NGC 1952, Sharpless 244, Krabnevel
Type Object: supernova restant
Afstand: 6300 lichtjaar
Visuele helderheid: 8.4 magnitude
Schijnbare grootte: 6*4 boogminuten

Messier 1 is een supernova restant, een expanderende gaswolk die is ontstaan tijdens de explosie van een ster. Het materiaal heeft zich verspreid over een grootte van ongeveer 10 lichtjaar en verplaatst zich nu nog steeds met een snelheid van 1800 kilometer per seconde. De spectrale emissielijnen hebben bestaan uit naar het rood en naar het blauw verschoven componenten die er voor zorgen dat wij een mooi web van filamenten kunnen waarnemen. Deze filamenten en een continu achtergrondspectrum zijn de restanten van de buitenste lagen van de voormalige ster. M1 is ook een sterke bron van radio- en röntgenstraling. Daarnaast bevat M1 een radio pulsar en een optische pulsar die bekend is als CM Tauri. In het centrum van M1 bevind zich een snel roterende neutronenster die van het type B4 is. De neutronenster heeft een spectroscopische begeleider die in 133 dagen om de neutronenster draait. De pulsar in M1 is de eerste die ook optisch is bevestigd.

Onder goede donkere omstandigheden is de nevel zichtbaar in een verrekijker of een kleine telescoop als een wazig vlekje. Met een telescoop van 10 cm worden er al wat structuren zichtbaar terwijl in telescopen vanaf 20 cm filamenten zichtbaar worden.

De oudst bewaard gebleven waarnemingen over deze supernova gaan terug tot 4 juli 1054 toen Chinese astronomen een nieuwe ster opmerkten die gedurende 23 dagen en 653 nachten met het blote oog zichtbaar was. De nieuwe ster is waarschijnlijk ook zichtbaar in kunstwerken van de Anasazi, Navajo en Mimbres Indianen in Noord-Amerika. De Britse amateurastronoom John Bevis noemde het object in 1731 in zijn stercatalogus Uanographia Brittannica en Charles Messier tekende het object op 12 september 1758 toen hij aan het zoeken was naar de komeet van Halley. Toen hij er middels een brief in 1771 van hoorde schreef hij de ontdekking van de nevel toe aan John Bevis.

M1 – de Krab-nevel in het sterrenbeeld Taurus volgens Lord Rosse

Lord Rosse heeft de nevel zijn uiteindelijke naam gegeven. Net als Herschel, Bode, Messier en Lassell dacht hij dat er meer was dan alleen een nevelachtig vlekje. Een tekening van Lord Rosse gaf de Krab-nevel zijn naam. Messier omschreef M1 als: nevel boven de zuidelijke hoorn van Taurus, bevat geen sterren, is wit van kleur en heeft een kaarsachtige vorm. Lord Rosse zag in zijn 36 inch telescoop echter beduidend meer detail, hij herkende filamentachtige structuren. Hij dacht dat de nevel met grotere vergrotingen wel zou oplossen in afzonderlijke sterren maar dat die sterren te klein waren voor zijn telescoop.

Messier 45

Messier 45 in Taurus
Messier 45 in Taurus. Door NASA, ESA, AURA/Caltech, Palomar ObservatoryThe science team consists of: D. Soderblom and E. Nelan (STScI), F. Benedict and B. Arthur (U. Texas), and B. Jones (Lick Obs.) – http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2004/20/image/a/, Publiek domein, Koppeling

Andere benamingen: M45, NGC De Pleiaden, het Zevengesternte, Subaru
Type Object: open sterrenhoop
Afstand: 440 lichtjaar
Visuele helderheid: 16
Schijnbare grootte: 110 boogminuten

De negen helderste sterren van de Pleiaden zijn genoemd naar zeven zusters uit de Griekse mythologie: Sterope, Merope, Electra, Maia, Taygete, Celaeno en Alcyone, samen met hun ouders Atlas en Pleione.

In de Griekse mythologie werd Atlas gedwongen om de hemel te dragen waarna Orion begon met het achtervolgen van zijn knappe dochters. Om de meiden tegen de avances van Orion te beschermen veranderde Zeus ze in duiven en daarna in sterren. Er wordt gezegd dat het sterrenbeeld Orion aan de sterrenhemel nog steeds achter de Pleiaden aan zit.

De sterrenhoop is bekend bij veel verschillende culturen en de oudste beschrijvingen gaan terug tot de bronstijd.

Het is één van de dichtstbijzijnde open sterrenhopen. M45 bestaat uit jonge zeer hete sterren die minder dan 100 miljoen jaar oud zijn. Bij Maia werd door Tempel een reflectie-nevel ontdekt terwijl Barnard de reflectie-nevel bij Merope ontdekte. Eerder werd aangenomen dat het restanten waren van de nevel waaruit de sterren zijn ontstaan maar studie van de eigenbeweging van de sterren heeft geleerd da dit niet zo is: ze trekken toevallig voor een stofnevel heen. Over 250 miljoen jaar zijn de sterren zover uit elkaar gedrift dat we niet meer kunnen spreken van een open sterrenhoop. Bovendien zullen de meeste sterren zich dan in het zuidelijke deel van het sterrenbeeld Orion bevinden in plaats van in Taurus.

De Pleiaden staan heel dichtbij en zijn uitgebreid door astronomen bestudeerd. Met behulp van waarnemingen in het infrarood is er een object gevonden dat juist beneden de limiet van een ster zit. Dit object wordt Teide 2 genoemd.

Astronomen van het Gemini-observatorium op Hawaii hebben samen met de Spitzer-telescoop die in een baan om de Aarde draait dat de Pleiaden eigenlijk uit ongeveer 1400 sterren bestaan. Zij hebben ook een ster ontdekt die als HD 23514 is gecatalogiseerd. Deze ster is slechts een beetje zwaarder als onze zon. Deze ster wordt omringd door een grot aantal hete stofdeeltjes. Dergelijke grote hoeveelheden heet stof bij een ster moet afkomstig zijn van botsingen van grote objecten. Botsingen tussen kometen en planetoïden veroorzaken bij lange na niet deze hoeveelheden heet stof. Volgens astronomen kunnen de waarnemingen alleen verklaard worden door aan te nemen dat er planeetvorming plaatsvindt bij deze ster.

Normaliter zijn de Pleiaden zonder problemen met het blote oog zichtbaar als een kluitje sterren op een handbreedte te noordwesten van Orion. Echter bij een heldere achtergrondhemel kan het soms wel eens lastig zijn de sterrenhoop te vinden. Zoek dan de heldere rode ster Aldebaran op van het sterrenbeeld Taurus en kijk ongeveer 10 graden (een vuistbreedte) ten noordwesten van deze ster. Vanwege de grootte is M45 een prima object voor de verrekijker waar het ongeveer een half beeldveld zal vullen. Als je een telescoop gebruikt probeer dan de kleinst mogelijke vergroting in te zetten om de gehele cluster te zien of een sterke vergroting om de afzonderlijke sterren te bestuderen.

De Pleiaden worden al genoemd in de Antieke Oudheid. De oude Grieken en Romeinen noemde de sterrenhoop de Zeven Maagden of het Net met Sterren, de Dochters van Pleione en de Kinderen van Atlas. De Egyptenaren verwezen naar “de sterren van Athyr”, bij de Russen heet de sterrenhoop Baba of Baba Yaga naar de heks die op haar bezemsteel voor de lucht vloog. In Japan heet e sterrenhoop Subaru, de Noormannen zagen er vroeger een roedel honden in en de Maori noemen de sterrenhoop Matarii (de kleine ogen). De Indianen uit Amerika zagen in de Pleiaden zeven maagden die hun beschermden tegen de klauwen van een gigantische beer en zelfs Tolkien noemt de sterrenhoop in de Hobbit als Remmirath. Er zijn zelfs in de Bijbel verwijzingen gevonden naar de Pleiaden

Messier nam op 4 maart 1768 de Pleiaden op in zijn catalogus. We kunnen hem er dankbaar voor zijn want het is de enige stercatalogus waar de Pleiaden als sterrenhoop in zijn opgenomen!

De Hyaden -Melotte 25 – Collinder 50 – Caldwell 41

Melotte 25 - de Hyaden - in taurus
De Hyaden in Taurus. CC BY-SA 2.5, Link

De Hyaden is een open sterrenhoop bestaande uit enkele honderden sterren die allemaal dezelfde eigenbeweging hebben in de ruimte en allemaal dezelfde chemische samenstelling hebben. Het is de meest nabije open sterrenhoop en ook de best bestudeerde. De leeftijd van de Hyaden wordt geschat op 625 miljoen jaar.

De helderste sterren van de Hyaden vormen samen met de ster Aldebaran een V-vorm. Aldebaran maakt overigens geen deel uit van de Hyaden maar staat toevallig in dezelfde richting.

De vier helderste sterren van de Hyaden, Gamma, Delta, Epsilon en Theta Tauri, zijn allemaal rode reuzen die slechts een paar lichtjaar van elkaar zijn verwijderd. Ze vormen een asterisme dat de kop van de stier voorstelt.

De Hyaden hebben een visuele helderheid van magnitude 0,5 en bevinden zich op ongeveer 153 lichtjaar van de Zon. De kern van de open sterrenhoop heeft een diameter van ongeveer 17,6 lichtjaar.

De Hyaden zijn vernoemd naar de Hyaden, de vijf dochters van de titaan Atlas en het zijn halfzussen van de Pleiaden. Het verhaal zegt dat toen hun broer Hyas stierf de zusje tot een sterrengroep werden getransformeerd die later werd geassocieerd met regen.

In het Maori worden de Hyaden Te Kõkõtã genoemd.

NGC 1555 – Hind’s variabele nevel

NGC 1555 in Taurus
NGC 1555 in Taurus. Door Credit Line and Copyright Adam Block/Mount Lemmon SkyCenter/University of Arizona – http://www.caelumobservatory.com/gallery/n1555.shtml, CC BY-SA 3.0 us, Koppeling

NGC 1555 (Hind’s Veranderlijke Nevel)
Dit merkwaardig deep sky object vinden we 2° ten westen van ε Tau en 2° noorden van δ Tau. Hier vinden we een wolkachtig object dat niet altijd even helder is: van 1869 tot 1890 was het helemaal niet zichtbaar. Momenteel lijkt het er op dat de nevel weer wat helderder aan het worden is.

NGC 1555 is een reflectienevel die zijn variabiliteit dankt aan de nabije gelegen ster T Tauri. De nevel werd op 11 oktober 1852 ontdekt door de Engelse astronoom John Russell Hind.

NGC 1409 en NGC 1410

NGC 1409 en NGC 1410 in Taurus
NGC 1409 en NGC 1410 in Taurus. Door NASA, William C. Keel (University of Alabama, Tuscaloosa) – http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2001/02/, Publiek domein, Koppeling

NGC 1409 en NGC 1410 zijn twee sterrenstelsels die met elkaar in botsing zijn. De twee zijn door middel van een pijplijn van gas met een lengte van 20.000 lichtjaar met elkaar verbonden. Het resultaat is dat er in het ontvangende sterrenstelsel, NGC 1410, veel stervorming zichtbaar is en dat het donorstelsel, NGC 1409, arm is aan jonge blauwe sterren.

De twee stelsels hebben een visuele helderheid van magnitude 15,4 en bevinden zich op een afstand van 300 miljoen lichtjaar.

NGC 1409 werd op 6 januari 1785 ontdekt door William Herschel terwijl NGC 1410 op 17 januari 1855 werd ontdekt door William Parsons (Lord Rosse).

NGC 1514 – de kristallen bal-nevel

NGC 1514 in Taurus
NGC 1514 in Taurus. Door FrynsEigen werk, Publiek domein, Koppeling

NGC 1514 is een grote planetaire nevel die op 13 november 1790 door William Herschel werd ontdekt. De nevel is de gasschil die een nauwe dubbelster omhult. NGC 1514 heeft een visuele helderheid van magnitude 9,4.

NGC 1746

NGC 1746 in Taurus
NGC 1746 in Taurus. Door Egres73Eigen werk, CC BY-SA 3.0, Koppeling

NGC 1746 is een open sterrenhoop die in 1863 door Heinrich Louis d’Arrest werd ontdekt. NGC 1746 heeft een visuele helderheid van magnitude 6,1 en een diameter van 42 boogminuten.

NGC 1435 – de Merope Nevel – de nevel van Tempel

NGC 1435 in Taurus
NGC 1435 in Taurus. By KarolMasztalerzOwn work, CC BY-SA 4.0, Link

NGC 1435 is een diffuse reflectienevel die de ster 23 Tauri (Merope) omhult. De nevel wordt door het licht van de ster verlicht. Men denkt dat het gaat om een supernova restant.

De Merope-nevel omspant ook IC 349, een heldere nevel op een afstand van 0,06 lichtjaar van de ster Merope.

NGC 1435 werd ontdekt door de Duitse astronoom Wilhelm Tempel. De nevel heeft een helderheid van magnitude 13,0 en bevindt zich op een afstand van 440 lichtjaar van de Zon.

NGC 1647

NGC 1647 in Taurus
NGC 1647 in Taurus. Door Roberto MuraEigen werk, CC BY-SA 3.0, Koppeling

NGC 1647 is een open sterrenhoop tussen de twee horens van de stier. NGC 1647 heeft een visuele helderheid van magnitude 6,4. De sterrenhoop is ongeveer 1800 lichtjaar van de Aarde verwijderd.

NGC 1647 werd op 15 februari 1784 ontdekt door William Herschel.

NGC 1807

NGC 1807 in Taurus
NGC 1807 in Taurus. Door Roberto MuraEigen werk, CC BY-SA 3.0, Koppeling

NGC 1807 is een open sterrenhoop die op 25 januari 1832 werd ontdekt door John Herschel. De sterrenhoop heeft een visuele helderheid van magnitude 7,0.

IAU-kaart van het sterrenbeeld Taurus – Stier
IAU-kaart van het sterrenbeeld Taurus – Stier
IAU-kaart van het sterrenbeeld Taurus – Stier

Download de kaart van het sterrenbeeld Taurus – Stier.

Eerste publicatie: 27 juli 2009
Laatste bewerking: 15 september 2019