Website Nieuws

De Dubbele Sterrenhoop – h en Chi Persei

NGC869 & NGC884 in Perseus
NGC869 & NGC884 – de Dubbele Sterrenhoop – in het sterrenbeeld Perseus

De Dubbele Sterrenhoop (Caldwell 14) is de naam voor twee open sterrenhopen (NGC 869 en NGC 884) die zich dicht bij elkaar bevinden in het sterrenbeeld Perseus. Ze zijn ook bekend als h en χ Persei (h en Chi Persei). De sterrenhopen bevinden zich op een afstand van ongeveer 7600 lichtjaar van de Zon en ze zijn ongeveer 12.8 miljoen jaar oud.

h en Chi Persei hebben een visuele helderheid van 3.7 resp. 3.8. Ze zijn dus onder goede waarneemomstandigheden zichtbaar met het blote oog maar ze kunnen het beste bekeken worden met een verrekijker of telescoop. De Dubbele Sterrenhoop is gemakkelijk te vinden omdat ze zich net ten oosten van het opvallende W-vormige sterrenbeeld Cassiopeia bevinden tussen de sterren δ Cassiopeiae (Ruchbah) in Cassiopeia en η Persei (Miram). De dubbele sterrenhoop bevindt zich in de buurt van de radiant van de Perseïden. Deze meteorenzwerm is jaarlijks in augustus actief. Vanuit Nederland zijn de beide sterrenhopen circumpolair, dit betekent dat ze het gehele jaar door boven de horizon zichtbaar zijn.

De Dubbele Sterrenhoop beslaat een gebied van 60 boogminuten aan de sterrenhemel. Dat komt overeen met twee keer de Volle Maan. NGC 869 heeft een massa van 3700 zonsmassa en NGC 884 heeft een massa van 2800 zonsmassa. Iedere sterrenhoop is echter omringd door een halo van sterren waarmee de totale massa van de Dubbele Sterrenhoop uitkomt op minimaal 20.000 zonsmassa. De beide sterrenhopen zijn slechts enkele honderden lichtjaren van elkaar verwijderd.

Iedere sterrenhoop bevat 300 tot 400 sterren die helderder zijn dan de 7-de magnitude, NGC 869 (de meest westelijke) lijkt een beetje helderder, rijker aan sterren en compacter dan NGC 884.

De leeftijd van de beide sterrenhopen wordt geschat op 12.8 miljoen jaar. Vergeleken met de Pleiaden (M45), die een leeftijd heeft tussen 75 en 150 miljoen jaar, zijn het nog jonge sterrenhopen. Als de Dubbele Sterrenhoop zich op dezelfde afstand als M45 (± 444 lichtjaar) zou bevinden dan zou ze ongeveer een kwart van de noordelijke sterrenhemel beslaan en verschillende van de helderste sterren bevatten die we vanaf de Aarde dan zouden kunnen zien.

Iedere sterrenhoop bevat meer dan 300 blauwwitte superreuzen. Dit zijn de heetste sterren op de hoofdreeks. Beide sterrenhopen bevatten een groot aantal heldere jonge O- en B-sterren.

Zoekkaart Dubbele Sterrenhoop in Perseus
Zoekkaart voor de Dubbele Sterrenhoop in Perseus. De kaart geldt voor 10 augustus ± 23 uur.

Beide sterrenhopen vertonen een blauwverschuiving. Dit betekent dat ze naar ons toe bewegen. NGC 869 doet dat met een snelheid van 39 km/sec en NGC 884 doet dat met een snelheid van 38 km/sec.

Beide sterrenhopen zijn vermoedelijk ontstaan uit dezelfde stervormende gaswolk in de Perseus-arm van ons sterrenstelsel. Beide sterrenhopen behoren tot de Perseus OB1 associatie. Dit is een groep van extreem zware sterren.

De Dubbele Sterrenhoop is bekend sinds de oudheid maar voor het eerst omstreeks 130 v. Chr. door Hipparchus opgenomen in een stercatalogus. Hij noemde het een “nevel” of een “wolk” in zijn geschriften.

Ptolemeus nam de Dubbele Sterrenhoop op in zijn Almagest als één van de zeven “nevelachtigheden”. Het duurde tot de uitvinding van de telescoop in de zeventiende eeuw voordat men de ware aard van de Dubbele Sterrenhoop ontdekte. Messier nam de beide open sterrenhopen niet op in zijn catalogus maar Sir Patrick Moore nam de beide sterrenhopen wel op in zijn Caldwell catalogus. William Herschel was de eerste astronoom die zag dat het eigenlijk ging om twee verschillende sterrenhopen.

In de Griekse mythologie vormt de Dubbele Sterrenhoop het met juwelen bezette handvat van het zwaard van Perseus. Samen met een schild en een helm waren dit de wapens die de Griekse held had gekregen van de goden.

In de buurt van de Dubbele Sterrenhoop bevindt zich ook nog NGC 957. Deze kleine open sterrenhoop is ongeveer even oud en bevindt zich ongeveer even ver van de Zon als zijn twee grotere broers. Mogelijk stamt NGC 957 uit dezelfde oer gaswolk.

Feiten

  • Naam:Double Sterrenhoop
  • Andere aanduidingen: Caldwell 14, NGC 869 en NGC 884, h Persei en χ Persei
  • Schijnbare grootte: 60’
  • Massa: > 20.000 zonsmassa
  • Afstand: 7600 lichtjaar (2300 parsecs)
  • Leeftijd: 12.8 miljoen jaar

NGC 869

  • Visuele helderheid: magnitude 3.7
  • Afstand: 7600 lichtjaar (2,300 parsecs)
  • Schijnbare grootte: 30′
  • Massa: 3.700 zonsmassa
  • Leeftijd: 13 miljoen jaar
  • Aanduidingen: NGC 869, Collinder 24, Melotte 13, h Persei

 

NGC 884

  • Visuele helderheid: magnitude 3.8
  • Afstand: 7600 lichtjaar (2300 parsecs)
  • Schijnbare grootte: 30’
  • Massa: 2800 zonsmassa
  • Leeftijd: 12.5 miljoen jaar
  • Aanduidingen: NGC 884, Collinder 25, Melotte 14, χ Persei, OCl 353

Eerste publicatie: 28 mei 2016
Laatste wijziging: 28 mei 2016