Astronomisch Nieuws

2007 OR10 – nog een kandidaat dwergplaneet

Dwergplaneten - grootte
De grootte van de nu bekende dwergplaneten vergeleken met de Aarde (credit: NASA)

2007 OR10 is een object voorbij de baan van Neptunus dat bijnamen als “de zevende dwerg” en “Sneeuwwitje” heeft gehad. Het is ongeveer even groot als Haumea. Men neemt aan dat het een dwergplaneet is. Het is momenteel het grootste object in ons zonnestelsel dat geen naam draagt.

Ontdekking en naamgeving

2007 OR10 is ontdekt door Meg Schwamb, studente bij Mike Brown, toen ze waarnemingen deed vanaf de Palomar sterrenwacht. Het object kreeg de bijnaam “de zevende dwerg” (naar Sneeuwwitje en de Zeven dwergen) omdat het het zevende object dat door Mike Brown en zijn team werd ontdekt (na Quaoar in 2002, Sedna in 2003, Haumea en Orcus in 2004, Makemake en Eris in 2005).

Toen het object werd ontdekt leek het erg groot en erg wit en kreeg het van Mike Brown de bijnaam “Sneeuwwitje”, echter nieuwe waarnemingen laten zien dat het object één van de meest rode in de Kuipergordel is die we tot nu toe hebben gevonden. In kleur is het object vergelijkbaar met Haumea. De bijnaam verdween dus en het object heeft nog steeds de aanduiding 2007 OR10.

De ontdekking van 2007 OR10 werd pas op 7 januari 2009 officieel gedaan.

Massa, grootte en baan

De baan van 2007 OR10
“2007OR10-orbit” by kheider – Screenshot generated with Gravity Simulator written by Tony Dunn.. Licensed under GPL via Commons

in 2011 werd de doorsnede van 2007 OR10 geschat op 1000 – 1500 kilometer. De berekeningen waren gebaseerd op waarnemingen die in 2010 waren gedaan met de Magellan Baade telescoop in Chili en van spectraalmetingen die waren verkregen met de Hubble telescoop.

In 2012 werd een nieuwe studie uitgevoerd en daaruit vloeide een diameter van 1280 ± 210 kilometer. Het albedo en de absolute magnitude gecombineerd maakt van 2007 OR10 het grootste onbenoemde object en het vijfde helderste trans-Neptuniaanse object in het zonnestelsel. Er zijn nog geen schattingen over de massa bekend.

De baan van 2007 OR10 is sterk excentrisch (0,5058) met een inclinatie van 30,938°. Het perihelium bevindt zich op ongeveer 33 Astronomische Eenheden (4,9 miljard kilometer) van de Zon en het aphelium ligt op een afstand van 100,66 Astronomische Eenheden (15 miljard kilometer) van de Zon.

2007 OR10 draait in 546,6 jaar om de Zon. Het laatste perihelium was in 1857 en het eerstvolgende aphelium is pas in 2130. Het is op dit moment het op één na verst verwijderde grote object in het zonnestelsel en zal vanaf 2045 verder weg zijn dan Sedna en Eris.

Samenstelling

Uitgaande van spectraalmetingen bevat 2007 OR10 zowel waterijs als methaanijs. In samenstelling lijkt het object daarmee op Quaoar, Het object vertoont ook een rode kleur en men neemt aan dat die worden veroorzaakt door de aanwezigheid van tholines aan het oppervlak. Deze tholines ontstaan als gevolg van ultraviolette straling uit methaan.

De aanwezigheid van roodachtig methaanijs aan het oppervlak van zowel 2007 OR10 als Quaoar wordt ook gezien als een aanwijzing dat er wellicht een hele ijle methaanatmosfeer mogelijk is die langzaam in de ruimte verdampt als de objecten dichter bij de Zon komen. Ofschoon 2007 OR10 dichter bij de Zon komt dan Quaoar en daarom warm genoeg kan worden om een methaanatmosfeer te doen verdampen heeft 2007 OR10 vermoedelijk wel voldoende massa om een atmosfeer vast te kunnen houden.

De aanwezigheid van waterijs aan het oppervlak duidt er mogelijk op dat er in een ver verleden cryovulkanisme heeft plaatsgevonden. Tijdens deze periode is er waterijs ontstaan aan het oppervlak maar was er vermoedelijk ook een ijle atmosfeer die stikstof en koolmonoxide bevatte. Deze atmosfeer is al lang verdwenen, het enige dat vermoedelijk nog resteert is een hele ijle atmosfeer van methaan.

Er zijn echter nog veel meer data nodig om deze theorieën te bevestigen. Vooralsnog blijft het bij mooie veronderstellingen.

Classificatie

Het is niet mogelijk om aan de hand van directe waarnemingen de grootte van 2007 OR10 te bepalen echter op basis van albedo en absolute helderheid denken veel astronomen het het object groot genoeg is om een hydrostatisch equilibrium te hebben bereikt. Mike Brown stelde in 2011 dat 2007 OR10 een dwergplaneet moet zijn want zelfs als er een minimale hoeveelheid gesteente aanwezig is dan is een doorsnede van 552 kilometer nodig om dat hydrostatische equilibrium te bereiken. 2007 OR10 is een heel stuk groter.

In 2011 werd nog een ander onderzoek uitgevoerd door de astronomen Scott Sheppard en Chad Trujillo. Zij gebruikten de 48 inch Schmidt telescoop van de Palomar sterrenwacht om de helderste Kuipergordel objecten (waaronder ook 207 OR10) te bestuderen en ook zij stelden dat, uitgaande van een gemiddeld albedo verschillende van de nieuw ontdekte objecten in een hydrostatisch equilbrium kunnen zijn en dus tot de klasse van de dwergplaneten gerekend kunnen worden.

Op dit moment is er niks bekend over de massa van 2007 OR10 en daarom kan er niks gezegd worden over of het object een hydrostatisch equilibrium heeft bereikt. Dat we de massa niet kennen heeft mede te maken met het feit dat er nog geen manen bij dit object zijn gevonden. Als er een maan is dan is de massa namelijk wel veel beter te bepalen. Daarnaast heeft de IAU sinds de ontdekking van 2007 OR10 geen nieuwe dwergplaneten meer geaccepteerd.

Er zal dus nog veel meer kennis vergaard moeten worden over 2007 OR10 voordat er een besluit genomen kan worden over zijn status. Dit wordt bemoeilijkt omdat 2007 OR10 zich voorlopig steeds verder van ons weg beweegt waardoor waarnemingen steeds lastiger worden.

Toch hopen astronomen dat ze de komende jaren 2007 OR10 aan het lijstje van dwergplaneten kunnen toevoegen en dat het object een beter passende naam krijgt.

Laatste bewerking: 7 september 2015