Achernar – het einde van de rivier
Achernar is in helderheid de negende ster aan de sterrenhemel. Voor waarnemers aan het zuidelijk halfrond is het een bekende ster. Waarnemers die op het noordelijk halfrond wonen kennen de ster alleen maar van naam. Achernar heeft een visuele helderheid van magnitude 0,45. Waarnemers die boven de 33-ste breedtegraad wonen zullen de ster nooit kunnen waarnemen.
Op zoek naar Achernar
Onder een donkere hemel is te zien dat Achernar het einde markeert van een grote stroom sterren die in de oudheid bekend was als de hemelse rivier. Dit is het sterrenbeeld Eridanus – de Rivier en Achernar is de helderste ster van dit sterrenbeeld. De naam Achernar betekent einde van de rivier.
Om Achernar goed te kunnen waarnemen moet je afreizen naar minimaal de 25-ste breedtegraad, anders komt de ster niet ver genoeg boven de horizon uit. Achernar is het einde van de rivier maar er is dus ook een begin van de rivier en dat is de ster Beta Eridani oftewel Cursa. Deze ster is vanuit Nederland wel zichtbaar. Cursa bevindt zich in de buurt van de heldere ster Rigel van het sterrenbeeld Orion.
Achernar in de geschiedenis en de mythologie
De naam Achernar stamt van de Arabische uitdrukking die “einde van de rivier” betekent. In vroege tijden werd de naam Achernar toegewezen aan de ster die we nu kennen als Theta Eridani oftewel Acamar. In die tijd was Acamar de helderste ster van het sterrenbeeld die van uit Griekenland zichtbaar was. Die ster werd dus als het einde van de rivier beschouwd.
Toen reizigers de heldere ster verder zuidwaarts ontdekten werd deze ster Achernar genoemd en de voormalige Achernar werd Acamar. Beide namen stammen af van dezelfde Arabische uitdrukking “Al Ahir al Nahr” en dat betekent dus “het einde van de rivier”.
De wetenschap van Achernar
Achernar bevindt zich op een afstand van ongeveer 144 lichtjaar van de Zon. Het is een ster van spectraalklasse B3V en dat betekent dat het een hoofdreeksster is maar wel eentje die veel heter en helderder is dan de Zon.
Achernar heeft een visuele helderheid van 1100 * de lichtkracht van de Zon. De ster is heter en blauwer dan de Zon maar produceert meer energie op voor ons onzichtbare ultraviolette golflengtes. Als je deze energie ook meetelt dan produceert Achernar 3000 tot 5000 meer energie dan de Zon. Het grote verschil wordt veroorzaakt door de onzekerheid over de hoeveelheid UV-straling die de ster produceert.
Achernar heeft een massa van 6 – 8 zonsmassa en heeft een gemiddelde diameter van 8 – 10 * de diameter van de Zon. Onze Zon draait in ongeveer 25 dagen om zijn as maar Achernar doet dat in iets meer dan 2 dagen. Door deze snelle rotatie heeft de ster een sterk afgeplatte vorm zoals in 2003 met behulp van de Very Large Telescope van de ESO werd ontdekt.
Door deze extreme afplatting is de precieze oppervlaktetemperatuur van Achernar lastig te bepalen omdat door de afplatting de polen van de ster heter zijn dan de evenaar. Schattingen variëren van ongeveer 14.500 tot 19.300 Kelvin.
Eerste publicatie: 11 oktober 2017
Bron: Earthsky
