Sterrenbeelden

Het sterrenbeeld Corvus – Raaf

Klassieke afbeelding van het sterrenbeeld Corvus uit de steratlas van John Bevis
Corvus – uit de Atlas Celeste van John Bevis (± 1750)

Het sterrenbeeld Corvus bevindt zich aan de zuidelijke sterrenhemel. Corvus is Latijn voor kraai of raaf. Het sterrenbeeld stelt de heilige vogel van Apollo uit de Griekse mythologie voor. Corvus werd voor het eerst in een stercatalogus opgenomen door Ptolemeus.

Corvus bevat niet veel heldere sterren en deep sky objecten maar het herbergt wel het beroemde Antenne-stelsel. Dit zijn twee sterrenstelsels die met elkaar in botsing zijn.

Corvus behoort tot samen met Aquila, Ara, Centaurus, Corona Australis, Crater, Crux, Cygnus, Hercules, Hydra, Lupus, Lyra, Ophiuchus, Sagitta, Scutum, Sextans, Serpens, Triangulum Australe en Vulpecula tot de Hercules-familie van sterrenbeelden.

Gegevens Sterrenbeeld

Nederlandse naam Latijnse naam Afkorting Genitief
Raaf Corvus Cor Corvi
Zichtbaarheid Maart – Juni (aangegeven zijn de maanden waarin het sterrenbeeld om 22 uur boven de horizon staat)
Grootte In grootte is Corvus het 70-ste sterrenbeeld. Het sterrenbeeld beslaat een oppervlakte van 184 (°)2 aan de sterrenhemel
Omgeving Het sterrenbeeld wordt omringd door Virgo, Crater en Hydra.
Meteorenzwermen De Corviden

Gegevens sterren

1) Deze namen zijn geautoriseerd door de Internationale Astronomische Unie. Alleen de sterren die een naam hebben zijn opgenomen in het overzicht.

Ster

Naam

Betekenis

Helderheid
(magnitude)

Afstand
(lichtjaar)

α Crv Alchiba 1) Arabische naam voor de figuur Raaf 4,00 48,48
β Crv Kraz 2,62 140,0
γ Crv Gienah 1) Rechtervleugel van de Raaf 2,56 165,1
δ Crv Algorab. 1) Hindi: Hasta. Perzisch: Awa 2,93 87,91
ε Crv Minkar 3,00 303,4
Het sterrenbeeld Corvus - raaf met de namen van de sterren
Het sterrenbeeld Corvus – Raaf met de namen van de sterren. Credit: Kuuke’s Sterrenbeelden/Cartes du Ciel

Mythologie

Corvus is een klein, zwak en oud sterrenbeeld. Corvus, kraai werd door de oude Grieken raaf genoemd. Het verhaal gaat dat Apollo de raaf wegstuurde om water te gaan halen bij de nabije beker (sterrenbeeld Crater). De vogel verdeed echter zijn tijd met het eten van vijgen. Als excuus voor de verloren tijd viste de raaf de Waterslang (Hydra) uit het water. Met Hydra in zijn klauwen vloog hij terug naar Apollo.

Ze werden alle drie door Apollo aan de hemel gezet: de kraai, de beker en de waterslang. Als straf werd Corvus veroordeeld tot eeuwige dorst. (Dit is er tevens de oorzaak van dat de vogel zo´n rauwe stem heeft.)

Het tweede verhaal over de raaf heeft ook Apollo in de hoofdrol maar gaat iets anders.

In de Griekse mythologie is Corvus de heilige vogel van Apollo. Volgens de mythe had de raaf witte veren. In één van de versies van het verhaal kreeg de raaf opdracht om Coronis, die zwanger was van Apollo, in de gaten te houden. Coronis verloor haar interesse in Apollo en werd verliefd op Ischys, een sterfelijke man. Toen de raaf de affaire rapporteerde aan Apollo werd deze zo kwaad op de raaf omdat die de affaire niet had gestopt, dat hij de raaf vervloekte waarbij de veren van de raaf verschroeiden. Dat is dan ook de reden dat alle raven zwarte veren hebben.

Apollo stuurde zijn zus Artemis achter Coronis aan om haar te doden. Voordat het lichaam van Coronis werd verbrand werd haar ongeboren kind, Asclepius uit haar lichaam gehaald en aan de centaur Chiron gegeven. Asclepius groeide op tot een beroemde arts en hij staat nu als Ophiuchus, de slangendrager, aan de sterrenhemel.

Babylonië

In Babylonische starcatalogi die tot minstens 1100 voor Christus terug gaan heette Corvus al de Raaf – MUL.UGA.MUSHEN. Zoals met de meer bekendere klassieke astronomie was het sterrenbeeld geplaatst op de staart van de Slang – Hydra. Het Babylonische sterren beeld was gewijd aan Adad, de god van de regen en storm. In het tweede Millennium zou het sterrenbeeld op zijn gekomen vlak voor het regenseizoen in de herfst.

In het Babylonische boek MUL.APIN was Hydra gekoppeld aan Ningishzida, de god van de onderwereld. Volgens sommigen zijn Corvus en Crater, samen met Hydra symbolen van de dood en markeerden ze de poort naar de onderwereld.

Corvus en Crater werden samen met Aquila – Arend en Piscis Austrinus – Zuidervis omstreeks 500 voor Christus bij de Grieken geïntroduceerd. Ze markeerden de winter en de zomer solstices. Daarnaast Was Hydra in de oudheid een herkenningspunt; de Waterslang strekte zich in die tijd langs de hemelequator uit. Corvus en Crater komen ook voor in de iconografie van het Mithraïsme, waarvan men denkt dat het van oorsprong uit het Midden-Oosten kwam voordat het zich verspreidde naar het oude Griekenland en Rome.

China

In de Chinese astronomie bevinden de sterren van Corvus zich in de Vermiljoenen Vogel van het Zuiden. De vier sterren beelden een rijtuig uit dat Zhen heet. Zhen is ook het 28ste en laatste maanhuis. Alpha en Eta markeren de naven van de wielen. Zeta is Changsha, een kist.

In de Indiase astronomie zijn de vijf sterren van Corvus een hand of een vuist die correspondeert met de Hasta, de 13de nakshatra of maanhuis.

Polynesië

Ook in verschillende Polynesische culturen was Corvus bekend. Op de Marquesas Eilanden werd het “Mee” genoemd. Op Pukapuka werd het sterrenbeeld “Te Manu” genoemd en op de Society Eilanden werd het sterrenbeeld Metua-ai-papa genoemd. Op de Torres Strait Eilanden was Corvus de rechterhand van het enorme sterrenbeeld Taigai, een vissende man.

Brazilië

Het Bororo-volk van Mato Grosso in centraal Brazilië kenden het sterrenbeeld als de landschildpad Geriguigui. Het Tucano-volk in het noordwesten van de Amazone zag het sterrenbeeld als een zilverreiger. Voor het Tupi-volk van het eiland Sao Luís in Brazilië was Corvus vermoedelijk een grill of een barbecue – seychouioura, die gebruikt werd om vis op te grillen. De afbeelding van de grill zou echter ook kunnen verwijzen naar het Grote Vierkant van het sterrenbeeld Pegasus.

Corvus op oude sterrenkaarten

Corvus – uit de Uranometria van Johan Bayer uit 1603

Corvus – uit de Atlas Celeste van John Bevis (± 1750)

Corvus – uit de Uranographia van Johannes Hevelius (± 1690)

Corvus - Urania's Mirror
Corvus – uit Urania’s Mirror (± 1825) samen met de sterrenbeelden Crater, Sextans, Hydra, Lupus, Centaurus, Antlia, Pyxis en de niet meer erkende sterrenbeelden Argo Navis, Noctua en Felis. By Sidney Hall – This image is available from the United States Library of Congress’s Prints and Photographs divisionunder the digital ID cph.3g10053.This tag does not indicate the copyright status of the attached work. A normal copyright tag is still required. See Commons:Licensing for more information., Public Domain, Link

De sterren van Corvus

De vier helderste sterren van Corvus, Delta, Gamma, Epsilon en Bèta Corvi, vormen een klein asterisme dat bekend is als “het zeil” of het “zeil van Spica”. De sterren Gamma Corvi en Delta Corvi wijzen namelijk richting Spica (Alpha Virginis), de helderste ster van het sterrenbeeld Virgo – Maagd.

Gamma Corvi – γ Corvi – Gienah
Gienah is de helderste ster in het sterrenbeeld. Gienah heeft een visuele helderheid van magnitude 2,6. De ster bevindt zich op een afstand van ongeveer 165 lichtjaar van de Zon. De traditionele naam moet de ster delen met Epsilon Cygni. Gienah komt van het Arabische al-janãh al-ghirãb al-yaman en dat betekent ”de rechtervleugel van de raaf”.

Bèta – Corvi – β Corvi – Kraz
Kraz is een veranderlijke ster waarvan de helderheid varieert tussen magnitude 2,60 en 2,66. De ster bevindt zich op een afstand van 140 lichtjaar van de Zon. De ster heeft een lichtkracht van 160 * de Zon. Kraz is een moderne naam, of de ster in de oudheid ook een naam had is onbekend.

Delta Corvi – δ Corvi – Algorab
Algorab bevindt zich op een afstand van ongeveer 87 lichtjaar van de Zon. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 3,0.  δ Corvi is een gefixeerde dubbelster: magnitude 3,0 en 9,2. Ze staan 24″ van elkaar. Omdat ze zo ver van elkaar vandaan staan is het een mooie dubbelster voor de kleinere telescoop. Ook het kleurcontrast is mooi: de hoofdster is wit, de begeleider is purper van kleur.

De naam komt van het Arabische “al-ghuraab” en dat betekent “raaf”.

Epsilon Corvi – ε Corvi – Minkar
Minkar heeft een helderheid van magnitude 3,0. De ster bevindt zich op een afstand van ongeveer 300 lichtjaar van de Zon. De naam Minkar komt van het Arabische woord “almánxar” en dat betekent het “neusgat van de raaf”.

Alpha Corvi – α Corvi – Alchiba
Alchiba is in helderheid slechts de vijfde ster in het sterrenbeeld. De ster bevindt zich op een afstand van slechts 48,2 lichtjaar van de Zon. De naam komt van het Arabische “al hibbaa”, en dat betekent “tent”.

Eta Corvi – η Corvi
Eta Corvi bevindt zich op een afstand van 59,4 lichtjaar en heeft een helderheid van magnitude 4,3. De ster is omringd door twee stofschijven en zendt een overschot aan infrarode straling uit.

VV Corvi
VV Corvi is een dubbelster bestaande uit twee sterren die met een periode van 1,46 dagen om een gemeenschappelijk zwaartepunt draaien. VV Corvi bevindt zich op een afstand van ongeveer 280 lichtjaar. Ongeveer tien jaar geleden werd er een derde ster ontdekt.

Zeta Corvi – ζ Corvi
ζ Corvi is een optische dubbelster. De sterren zijn van magnitude 5,0 en 13,0. Ze staan 11″ van elkaar.

R Corvi
R Corvi is een langperiodieke veranderlijke ster. De helderheid varieert tussen magnitude 6,7 en 14,4 met een periode van 317 dagen.

De deep sky objecten in Corvus

Corvus heeft geen Messier-objecten maar wel een merkwaardig gevormd melkwegstelsel.

NGC 4038/NGC 4039 – Caldwell 60/Caldwell 61 – de Antennae Stelsels

NGC 4038 en NGC 4039 in Corvus
NGC 4038 en NGC 4039 in Corvus. Door NASA, ESA, and the Hubble Heritage Team (STScI/AURA)-ESA/Hubble Collaboration – http://www.spacetelescope.org/images/heic0615a/http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2006/46/image/a/ (direct link), Publiek domein, Koppeling

De Antennae Stelsels zijn een bekend paar sterrenstelsels die met elkaar in botsing zijn. Ze werden voor het eerst waargenomen op 7 februari 1785 door de Engelse astronoom William Herschel. Doordat de sterrenstelsels met elkaar in botsing zijn vindt er heel veel stervorming plaats. Het Antennae Stelsel is ook bekend als het Ring Tale Stelsel.

De Antennae Stelsels behoren tot de NGC 4038-groep van sterrenstelsels. Deze groep bestaat uit 13 tot 27 leden die zich in de sterrenbeelden Raaf en Beker bevinden.

De botsende sterrenstelsels worden de Antennae genoemd omdat hun vorm lijkt op de voelsprieten van een insect. Ze hebben twee lange staarten die uit gas, stof en sterren bestaan die afkomstig zijn uit de eigenlijke stelsels.

De Antennae hebben een visuele helderheid van magnitude 11,2/11,1 en ze bevinden zich op een afstand van 65 miljoen lichtjaar. In recente jaren zijn er twee supernova’s waargenomen: SN 2004GT en SN 2005 sr. Het melkwegstelsel staat 3,5° westzuidwest van γ Corvi.

Ongeveer 1,2 miljard jaar geleden waren het nog twee aparte sterrenstelsels. NGC 4038 was een balkspiraalvormig sterrenstelsel en NGC 4039 een spiraalvormig sterrenstelsel. Ongeveer 900 miljoen jaar geleden naderden de twee stelsels elkaar en 600 miljoen jaar geleden kwamen ze met elkaar in botsing. 300 Miljoen jaar geleden begonnen ze met het uitstoten van sterren en nu kunnen we twee jets van uitgestoten sterren zien die lijken op twee voelsprieten. Binnen ongeveer 200 miljoen jaar zullen de kernen van beide stelsels met elkaar zijn versmolten tot een nieuwe kern en zal het stelsel vermoedelijk de vorm hebben van een elliptisch stelsel.

NGC 4027 – Arp 22

NGC 4027 in Corvus
NGC 4027 in Corvus. Door ESO – http://www.eso.org/public/images/potw1030a/, CC BY 3.0, Koppeling

NGC 4027 is een balkspiraalvormig sterrenstelsel dat een visuele helderheid van magnitude 11,0 heeft. Het stelsel is ongeveer 83 miljoen lichtjaar van ons verwijderd. Ook dit is een merkwaardig stelsel: één van de spiraalarmen is veel verder uitgestrekt dan de andere. Mogelijk is dit het gevolg van een botsing in een ver verleden. NGC 4027 maakt ook deel uit van de NGC 4038 groep van sterrenstelsels. Het stelsel bevindt zich minder dan 1° ten zuidwesten van de Antennae.

NGC werd op 7 februari 1785 ontdekt door William Herschel.

NGC 4361

NGC 4361 in Corvus
infrarood opname van NGC 4361 in Corvus. Door NASA/JPL-Caltech – http://www.spitzer.caltech.edu/Media/releases/ssc2009-15/ssc2009-15a.shtml, Publiek domein, Koppeling

NGC 4361 is een planetaire nevel die zich in het centrum van het sterrenbeeld bevindt. De planetaire nevel lijkt een beetje op een zwak elliptisch sterrenstelsel. De nevel heeft een schijnbare diameter van 2,1 en een visuele helderheid van magnitude 10,1. In het centrum bevindt zich een zwakke ster met een helderheid van magnitude 13. NGC 4361 is 2500 lichtjaar van ons verwijderd.

De planetaire nevel werd op 7 februari 1785 ontdekt door William Herschel.

IAU-kaart van het sterrenbeeld Corvus
IAU-kaart van het sterrenbeeld Corvus – Raaf
IAU-kaart van het sterrenbeeld Corvus – Raaf

Download de kaart van het sterrenbeeld Corvus – Raaf.

 

Eerste publicatie: 19 juli 2009
Laatste keer gewijzigd op: 5 juli 2020