Het sterrenbeeld Volans – Vliegende Vis

Het sterrenbeeld Volans – Vliegende Vis bevindt zich aan de zuidelijke sterrenhemel. Het is één van de 12 sterrenbeelden die zijn opgesteld door de Nederlandse zeevaarders Frederick de Houtman en Pieter Dirkszoon Keyser aan het einde van de zestiende eeuw. Petrus Plancius zette Volans in 1598 op zijn sterrenglobe. In 1603 naam Johann Bayer het sterrenbeeld ook op in zijn steratlas Uranometria en gaf het de naam Piscis Volans – de Vliegende Vis. In 1845 nam Francis Baily het sterrenbeeld onder de naam Volans op in zijn British Association Catalogue.

Gegevens Sterrenbeeld

Nederlandse naam Latijnse naam Afkorting Genitief
Vliegende Vis Volans Vol Volantis
       
Zichtbaarheid Het sterrenbeeld is voor waarnemers in Nederland en België niet zichtbaar.
Grootte In grootte is Volans het 76ste sterrenbeeld. Het beslaat een oppervlakte van 141 (°)2 aan de sterrenhemel.
Omgeving Het sterrenbeeld wordt omringd door Carina, Pictor, Dorado, Mensa en Chamaeleon.
Meteorenzwermen Er zijn geen meteorenzwermen bekend.
IAU-kaart van het sterrenbeeld Volans – Vliegende Vis
IAU-kaart van het sterrenbeeld Volans – Vliegende Vis
IAU-kaart van het sterrenbeeld Volans – Vliegende Vis

Download de kaart van het sterrenbeeld Volans – Vliegende Vis.

Beschrijving

Volans – afbeelding

Volans stelt een tropische vis voor die uit het water kan springen en met behulp van zijn grote zijvinnen door de lucht kan zweven. Aan de sterrenhemel wordt de vliegende vis achtervolgt door de roofvis Dorado.

Volans kent twee sterren met planeten en er zijn verschillende interessante deep sky objecten te zien.

Volans behoort met Apus, Chamaeleon, Dorado, Grus, Hydrus, Indus, Musca, Pavo, Phoenix en Tucana tot de sterrenbeelden van Bayer.

De sterren van Volans

β Volantis (Bèta Volantis)

Bèta Volantis is de helderste ster van het sterrenbeeld. De ster heeft een schijnbare helderheid van magnitude 3,8 en bevindt zich op een afstand van ongeveer 108 lichtjaar van de Zon. Bèta Volantis heeft een massa van 1,62 zonsmassa en een lichtsterkte van 41 * de Zon.

γ Volantis (Gamma Volantis)

Gamma Volantis bevindt zich op een afstand van 142 lichtjaar van de Zon. Het is een dubbelster. Gamma-2 Volantis heeft een helderheid van magnitude 3,8 en Gamma-1 Volantis heeft een helderheid van magnitude 5,7. De beide sterren zijn 14,1 boogseconden van elkaar gescheiden.

ζ Volantis (Zèta Volantis)

Zèta Volantis heeft een visuele helderheid van magnitude 3,9 en is 134 lichtjaar verwijderd van de Zon. Zèta Volantis is een dubbelster, de begeleider heeft een helderheid van magnitude 10. De beide sterren zijn aan de sterrenhemel 16,7 boogseconden van elkaar verwijderd.

δ Volantis (Delta Volantis)

Delta Volantis bevindt zich op een afstand van 660 lichtjaar van de Zon. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 4,0

α Volantis (Alpha Volantis)

Alpha Volantis bevindt zich op een afstand van 125 lichtjaar van de Zon. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 4,0. Het is een metallische ster die sterke absorptielijnen van verschillende metalen heeft. De leeftijd van de ster wordt geschat op 427 miljoen jaar.

ε Volantis (Epsilon Volantis)

Epsilon Volantis heeft een visuele helderheid van magnitude 4,4. Het is een drievoudige ster op een afstand van 642 lichtjaar van de Zon. De hoofdcomponent is een spectroscopische dubbelster met een periode van 14,17 dagen. Deze dubbelster heeft een begeleider met een helderheid van magnitude 8,1. Deze begeleider bevindt zich op een afstand van 6,05 boogseconden.

θ Volantis (Theta Volantis)

Theta Volantis heeft een visuele helderheid van magnitude 5,2. De ster is 239 lichtjaar van ons verwijderd.

η Volantis (Eta Volantis)

Eta Volantis is een drievoudige ster met een visuele helderheid van magnitude 5,3. De ster bevindt zich op een afstand van 356 lichtjaar van de Zon. De hoofdster is een ster van spectraalklasse A. Er zijn twee begeleiders die zich op 30,8 en 42,4 boogseconden bevinden.

κ Volantis (Kappa Volantis)

Kappa Volantis is een drievoudige ster op een afstand van 393 lichtjaar van de Zon. Het systeem bestaat uit een ster met een visuele helderheid van magnitude 5,3, een begeleider van magnitude 5,6 en een begeleider met de tweede ster met een helderheid van magnitude 8,5. Kappa-1 Volantis en Kappa-2 Volantis zijn 65 boogseconden van elkaar gescheiden.

ι Volantis (Iota Volantis)

Iota Volantis heeft een helderheid van magnitude 5,4.De afstand tot de Zon bedraagt 558 lichtjaar.

HD 76700

HD 76700 is een ster van spectraalklasse G. De ster bevindt zich op een afstand van 194,6 lichtjaar van de Zon en heeft een visuele helderheid van magnitude 8,1. De massa van HD 76700 is gelijk aan die van de Zon maar de ster is ietsje ouder en helderder. Om deze ster draait een planeet met een massa van 0,233 * Jupiter. Deze planeet heeft 3,97 dagen nodig voor een omwenteling.

WD 0806−661 – Maru

WD 0806-661 (ook bekend als Gliese 3483 en L 97-3) is een witte dwerg die een extreem koude substellaire begeleider heeft (aangeduid als “B”). de ster is ongeveer 62,8 lichtjaar van de Aarde verwijderd. De begeleider werd in 2011 gevonden en het is de enige bekende Y-type begeleider van een ster of een restant van een ster. Op het moment van ontdekking had WD 0806-661 B de grootste afstand (2500 AE) en grootste schijnbare scheiding (> 2 boogminuten) van elk ander bekend object met de massa van een planeet.

WD 0806-661 heeft een visuele helderheid van magnitude 13,7 en is van spectraalklasse D4.2. De massa van de witte dwerg bedraagt 0,52 zonsmassa en de temperatuur aan het oppervlak is berekend op 10.200 Kelvin.

WD 0806-661 B heeft een massa van 7-9 * Jupiter en een temperatuur van 325-350 Kelvin.

De component WD 0806-661 B werd in 2011 gevonden met behulp van de Spitzer Space Telescope. Ten tijde van de ontdekking was het de koudste “bruine dwerg” die ooit was gevonden. Het object is te zwak om er met de Hubble Space Telescope een spectrum van op te nemen echter uitgaande van de waarnemingen in het nabije infrarood door de Hubble werd het spectraaltype op Y1 gezet. De fotometrische kleuren suggereren een metaalarm object. De metaalarme samenstelling van de begeleider zou het spectraaltype DQ van de witte dwerg verklaren. Waterstof-arme AGB-sterren kunnen in witte DB-dwergen evolueren en als ze afkoelen vervallen tot DQ witte dwergen.

Het object bevindt zich vermoedelijk op de grens van een bruine dwerg en een planeet.

In het kader van de NameExoWorlds 2022 van de IAU werden de ster en de exoplaneet toegevoegd aan een lijst van 20 systemen die tijdens het derde NameExoWorld-project een naam kregen.

De naamgevingsprocedure startte in 2022 en de definitieve namen werden begin juni 2023 bekend gemaakt.

De ster WD 0806-661 b kreeg de naam “Maru”. ‘Maru’ (마루) is een Koreaans woord dat doet denken aan de lucht.

De exoplaneet WD 0806-661 b kreeg de naam “Ahra”. ‘Ahra’ (아라) is een Koreaans woord dat doet denken aan de oceaan.

De deep sky objecten in Volans

NGC 2397

NGC 2397 is een spiraalvormig sterrenstelsel met een schijnbare helderheid van magnitude 12,7. Het stelsel is ongeveer 60 miljoen lichtjaar van ons verwijderd. In de kern van dit stelsel komen oude rode en gele sterren voor. In de spiraalarmen heeft nog recent stervorming plaatsgevonden. NGC 2397 werd op 21 februari 1835 ontdekt door John Herschel. In 2006 werd supernova SN 2006c ontdekt in NGC 2397.

Lindsay-Shapley Ring – AM0644-741 is een lensvormig sterrenstelsel dat zich op een afstand van ruim 300 miljoen lichtjaar bevindt. Het stelsel heeft een helderheid van magnitude 14,0.

Rond de kern bevindt zich een ring van materie met een doorsnede van 150.000 lichtjaar. Deze ring is vermoedelijk ontstaan tijdens de botsing met een ander sterrenstelsel. In deze ring komen veel blauwe hete sterren voor en er vindt enorm veel stervorming plaats. De ring zal nog ongeveer 300 miljoen jaar uitdijen en dan beginnen te vervagen.

Het stelsel werd in 1960 ontdekt door Eric Landsay en Harlow Shapley. Het bevindt zich in de buurt van de Grote Magelhaanse Wolk die zich in de sterrenbeelden Mensa en Dorado bevindt.

NGC 2442 (Het Vleeshaak stelsel)

NGC 2442 in Volans
NGC 2442 in Volans. Door ESO/IDA/Danish 1.5 m/R. Gendler, J.-E. Ovaldsen, C. C. Thöne and C. Féron – http://www.eso.org/gallery/v/ESOPIA/Galaxies/ngc2442_potw.tif.html, CC BY 4.0, Koppeling

NGC 2442 is een spiraalvormig sterrenstelsel. Het werd ontdekt door John Herschel die het stelsel de omschrijving vleeshaak meegaf. Deze afwijkende vorm is vermoedelijk ontstaan door een botsing met een ander kleiner sterrenstelsel.

NGC 2442 bevindt zich op een afstand van 50 miljoen lichtjaar en het heeft een visuele helderheid van magnitude 11,2. De zichtbare spiraalarmen en stofschijf van het stelsel heeft een grootte van 150.000 lichtjaar.

Het is een zwak stelsel maar een mooi voorbeeld van een zogenaamde balkspiraal. We vinden NGC 2442 op de lijn tussen gamma en epsilon Volantis. In hetzelfde gebied vinden we ook NGC 2434. Ook een balkspiraal maar dan veel kleiner.

NGC 2434

NGC 2434 is een elliptisch sterrenstelsel dat op 4 december 1834 werd ontdekt door John Herschel. Het heeft een visuele helderheid van magnitude 11,3.

Eerste publicatie: 2 juli 2009
Laatste keer bijgewerkt op: 10 juni 2023