ster van de week

Alphard – het hart van de Waterslang

Alphard in het sterrenbeeld Hydra - Waterslang
De positie van Alphard in het sterrenbeeld Hydra – Waterslang. het kaartje geldt voor eind maart omstreeks 2 uur ’s nachts. het sterrenbeeld staat dan laag boven de zuidelijke horizon. Credit: Kuuke’s Sterrenbeelden

In de hemelmythologie is Alphard (Alpha Hydrae) het oranje hart van de Hydra – het sterrenbeeld Waterslang. De ster wordt hierom ook wel Cor Hydrae genoemd; het hart van de Hydra. Alphard is de enige heldere ster in Hydra maar Hydra zelf is opvallend omdat het sterrenbeeld het langste is van alle 88 sterrenbeelden. Op avonden in maart, april en mei is het patroon van de waterslang boven de horizon zichtbaar.

Alphard bevindt zich in het voorste deel van de waterslang en is na het invallen van de duisternis zichtbaar rond de tijd dat de lente begint.

De rest van de Waterslang bestaat uit zwakke sterren die een lang lint vormen aan de sterrenhemel. De sterren komen met het verstrijken van de uren langzaam boven de horizon en eind maart duurt het tot na middernacht voor ze allemaal boven de horizon zichtbaar zijn. Alphard kondigt dus het verschijnen van de rest van het sterrenbeeld aan maar je kan het ook zien als een cobra die omhoog komt in zijn mand.

Als je op een lenteavond richting zuiden kijkt dan staat Leo de Leeuw hoog aan de hemel. Alphard bevindt zich rechts onder Regulus, de helderste ster van de Leeuw. De Leeuw is eenvoudige te herkennen aan het omgekeerde vraagteken dan de kop van de leeuw vormt. Regulus is veel helderder dan Alphard maar Alphard is eenvoudig te herkennen aan zijn opvallende oranje kleur. Alphard is geen erg heldere ster. Alphard is van de tweede magnitude en daarmee ongeveer even helder als de sterren die de steelpan van de Grote Beer vormen. Net zoals Fomalhaut wordt Alphard wel eens een eenzame ster genoemd. Het is de enige heldere ster in dit gebied van de sterrenhemel. De Arabische naam Alphard is te vertalen als “de solitaire”.

Zoekkaart van Regulus naar Alphard
Het omgekeerde vraagteken van de kop van de Leeuw brengt je via de heldere ster Regulus naar Alphard in de Waterslang. Credit: Kuuke’s Sterrenbeelden

Als je met een verrekijker naar Alphard kijkt dan valt de oranje kleur meteen op. De oranje kleur betekent dat we te maken hebben met een ster in de nadagen van zijn leven (net zoals bijvoorbeeld de sterren Pollux, Arcturus en Aldebaran). Astronomisch gezien zal Alphard op korte termijn zijn buitenste lagen wegblazen en ineenkrimpen tot een dode witte dwerg. Pollux, Arcturus en Aldebaran lijken helderder aan de sterrenhemel dan Alphard maar dat komt omdat ze zich dichterbij bevinden. In werkelijkheid is Alphard helderder maar door de afstand van 180 lichtjaar tot de Zon lijkt de ster dus lichtzwakker. Pollux, Arcturus en Aldebaran bevinden zich op 34, 37 en 65 lichtjaar van de Zon.

Eerste publicatie: 29 maart 2018
Bron: Earthsky