Altjira is mogelijk een hiërarchisch trinair systeem
Altjira, ook bekend als 2001 UQ 18, bevindt zich in de buitenwijken van ons zonnestelsel, op een afstand van ongeveer 6 miljard kilopmeter van de Aarde. Dat komt overeen met 44 Astronomische Eenheden.
Hubble-afbeeldingen tonen twee Kuiper gordelobjecten die 7600 kilometer van elkaar zijn gescheiden.
Herhaalde waarnemingen van Altjira’s unieke co-orbitale beweging geven echter aan dat het binnenste object in feite twee objecten zijn die zo dicht bij elkaar staan dat ze op zo’n groter afstand niet van elkaar zijn te onderscheiden.
Bij objecten die zo ver weg zijn is de scheiding tussen de twee binnenste leden van het systeem een fractie van een pixel op de camera van Hubble, dus je moet niet-beeldvormende methoden gebruiken om te ontdekken dat het een drieling is.
De astronomen verzamelden een 17-jarige observationele basislijn van Hubble en de Keck sterrenwacht op Hawaï, waarbij ze de baan van het buitenste object van het Altjira-systeem observeerden.
Na verloop van tijd zagen ze de oriëntatie van de baan van het buitenste object veranderen, wat aangeeft dat het binnenste object ofwel erg langwerpig was of in feite twee afzonderlijke objecten.
Een drievoudig systeem was het beste toen men de Hubble-gegevens in verschillende modelleringsscenario’s plaatsten.
Andere mogelijkheden zijn dat het binnenste object een contact-binair systeem is waarbij twee afzonderlijke objecten zo dicht bij elkaar komen dat ze elkaar raken, of dat het iets is dan eigenlijk vreemd plat is, zoals een pannenkoek.
Van de 40 geïdentificeerde binaire objecten in de Kuipergordel is een ander systeem, Lempo, een drieling gebleken.
Nu Altjira en Lempo waarschijnlijk drielingen zijn, is het waarschijnlijker dat men niet naar een vreemde eend in de bijt zit te kijken maar naar een populatie van triniare systemen, gevormd door dezelfde omstandigheden.
Het verzamelen van dat bewijs kost echter tijd en herhaalde waarnemingen.
De enige Kuipergordelobjecten die gedetailleerd zijn onderzocht, zijn Pluto en het kleinere object Arrokoth, die respectievelijk in 2015 en 2019 door de New Horizons-missie van de NASA werden bezocht.
New Horizons toonde aan dat Arrokoth een contact-binair systeem is, wat voor Kuipergordelobjecten betekent dat twee objecten die steeds dichter bij elkaar zijn gekomen elkaar nu raken en/of zijn samengevoegd, wat vaak resulteert in een pindavorm.
Altjira is een neefje van Arrokoth, een lid van dezelfde groep Kuipergordelobjecten. Altjira is echter 10 keer groter van Arrokoth, met een diameter van 200 kilometer.
Hoewel er geen missie is gepland om langs Altjira te vliegen om details op Arrokoth-niveau te krijgen is er een andere mogelijkheid voor verdere studie van het intrigerende systeem
Altjira is een eclipsseizoen ingegaan waarbij het buitenste object voor het centrale object passeert. Dit zal de komende 10 jaar duren, wat wetenschappers een geweldige kans geeft om er meer over te leren.
Het artikel van de onderzoekers is gepubliceerd in de Planetary Science Journal.
Artikel: Maia A. Nelsen et al. 2025. Beyond Point Masses. IV. Trans-Neptunian Object Altjira Is Likely a Hierarchical Triple Discovered through Non-Keplerian Motion. Planet. Sci. J 6, 53; doi: 10.3847/PSJ/ad864d
Eerste publicatie: 5 maart 2025
Bron: sci-news
