ApolloBemande ruimtevaart

Apollo 14 – Golfen op de Maan

Apollo 14 missie patch
Apollo 14 missie patch

Apollo 14 was de derde bemande missie die op de Maan zou landen en de eerste sinds de Apollo 13-missie die te maken had met een gevaarlijke explosie en halverwege de reis naar de Maan halsoverkop terug moest keren naar de Aarde. het ruimtevaartuig werd voor de lancering op 31 januari 1971 verbeterd.

Apollo 14 wordt tegenwoordig vooral herinnerd als de missie waarop astronauten golf speelden op de Maan maar de bemanning beleefde ook andere avonturen. Het team zocht naar bewijs dat een asteroïde een grote krater had geslagen in de Maan. Op weg naar hun bestemming, de Fra Mauro hoogvlakte, kreeg de bemanning ook te maken met storingen en valse alarmen.

Door hun collega’s bij de NASA werd de bemanning van Apollo-14 als “de drie beginnelingen” getypeerd; de drie hadden bij elkaar slechts enkele minuten ervaring in de ruimte.

De bemanning

Alan Shepard was de commandant van de Apollo 14. Hij behoorde tot de eerste groep astronauten die in 1959 werd geselecteerd. Shepard was in 1961 de eerste Amerikaan in de ruimte, tijdens deze vlucht maakte hij een suborbitale sprong die 15 minuten en 28 seconden duurde. Hij werd door NASA aan de eerste Gemini-missie gekoppeld maar Shepard kreeg symptomen van de ziekte van Ménière. Dit is een afwijking in het oor. Op doktersadvies moest hij stoppen met vliegen. Om de symptomen van de ziekte te onderdrukken onderging hij in 1968 een riskante operatie. Deze operatie verliep succesvol en hij kreeg weer toestemming om te vliegen.

Edgar Mitchell was de piloot van de maanlander. Hij was in 1966 geselecteerd. Mitchell was een van de weinige astronauten die in die tijd een doctoraal titel mocht voeren. Hij was piloot bij de Amerikaanse marine maar hij gaf ook colleges geavanceerde wiskunde en navigatie aan de eerste lichtingen astronauten. Na vijf jaar bij de NASA kreeg hij vanwege zijn kennis over de maanlander toestemming om met Apollo 14 de ruimte in te gaan. Het zou zijn enige ruimtelucht zijn.

Stuart Roosa was de piloot van de commandomodule van Apollo 14. Hij was afkomstig van de Amerikaanse luchtmacht. Roosa was de CapCom (de persoon die de communicatie doet tussen de vluchtleiding en de astronauten tijdens een missie) tijdens de Apollo 9-missie en hij maakte bij de NASA indruk op de manier waarop hij de astronauten hielp toen Rusty Schweickart tijdens de missie ziek werd. Roosa was de eerste Apollo astronaut die de ruimte in ging zonder eerst back-up te zijn geweest voor een eerdere vlucht. Apollo 14 was de enige missie in de ruimte voor Roosa.

De drie mannen zouden oorspronkelijk de Apollo 13-missie uitvoeren maar om meer samen te kunnen trainen werden ze op een latere missie gezet. Dit was in het bijzonder belangrijk voor Shepard omdat die net weer in actieve dienst was getreden.

De bemanning van Apollo 14
De bemanning van de Apollo 14 met van links naar rechts: Stuart Roosa, Alan Shepard & Ed Mitchell. Credit: NASA

Een probleempje tijdens de lancering

De lancering van Apollo 14 verliep vlekkeloos. Apollo 14 werd naar de hoogvlakte van Fra Mauro gelanceerd, een heuvelachtig gebied op de Maan dat eigenlijk door Apollo 13 bezocht zou worden. Op het moment dat Apollo 14 de baan om de Aarde moest verlaten trad er een probleem op. Een van de vereiste taken van de bemanning was om de commandomodule Kitty Hawk te koppelen met de maanlander Antares om daarna gezamenlijk naar de Maan te reizen. Helaas werkten de vergrendelingen niet. Na een suggestie van de vluchtleiding om de motoren van Kitty Hawk op volle snelheid te laten werken en zo de beide modules tegen elkaar te drukken, sloten de vergrendelingen zoals het was bedoeld.

Ook de landing op de Maan verliep niet helemaal volgens het boekje. Tot de laatste minuut voor de landing werkte de radar van Antares niet. Zonder werkende radar mocht er volgens de protocollen van NASA niet worden geland en zou de missie worden afgebroken. Gelukkig kreeg Shepard de radar aan de praat en kon hij landen op de bedoelde locatie.

De eerste woorden van Shepard op de Maan waren: “It’s been a long way, but we’re here.” Na Shepard betrad ook Mitchell de maan en de beide mannen gingen meteen aan de slag om hun experimenten op te zetten.

Het was de eerste missie waarop de bemanning een klein wagentje mee had dat ze konden gebruiken om stenen en uitrusting op de maan te verplaatsen. Roosa draaide op een hoogte van 111 kilometer boven zijn twee collega’s en ook hij werkte een hele lijst van opdrachten af.

Alan Shepard speelt golf op de Maan
Alan Shepard speelt golf op de Maan tijdens de Apollo 14-missie. Credit: NASA

Golf spelen op de Maan

Het belangrijkste geologische doel op de Maan was de Cone krater. De bemanning wilde de helling opklimmen tot aan de rand die zich op een hoogte van 91 meter bevond. Daar zouden ze zoeken naar stenen die uit de ondergrond van de Maan zouden zijn gekomen nadat daar een grote meteoor miljarden jaren geleden de krater had veroorzaakt.

De klauterpartij naar de rand van de krater was lastiger dan gedacht. Er kwamen tijdens de klauterpartij veel stenen naar beneden rollen waardoor ze hun wagentje zelf moesten dragen en de steile helling zorgde er ook voor dat ze vaak moesten rusten. Door een gebrek aan herkenningspunten konden ze ook lastig schatten hoeveel ze nog moesten afleggen om de rand te bereiken. Door tijdgebrek moesten Shepard en Mitchell de klim afbreken. Later werd aan de hand van foto’s berekend dat ze de rand bijna hadden bereikt.

Voordat ze de maan zouden verlaten deed Shepard live voor de televisiecamera’s nog een stunt. Hij was een zelf gefabriceerde golfclub meegesmokkeld om daarmee een golfbal in een nabij gelegen krater te slaan en een tweede bal, volgens Shepard zelf, kilometers ver weg te meppen.

Na Apollo 14

Op 8 februari landde Apollo 14 in de Grote Oceaan en begon NASA aan de volgende serie Apollomissies die allemaal met een maanauto werden uitgerust. Er werden nog drie bemande vluchten naar de Maan uitgevoerd waarvan de laatste in december 1972 de maan verliet.

Kitty Hawk wordt momenteel tentoongesteld in het bezoekerscentrum van het Kennedy Space Center in Florida. Antares, de bovenste trap, sloeg op 7 februari 1971 te pletter op de Maan.

Na de Apollomissies richtte NASA zijn aandacht op de Aarde begon men te werken aan het space shuttleprogramma en later aan het International Space Station. NASA heeft van de regering Trump de opdracht gekregen om weer mensen naar de Maan te brengen voordat er bemande reizen naar Mars worden uitgevoerd. Ook werkt NASA aan het ontwerp van een ruimtestation in een baan om de Maan; het Lunar Orbital Platform-Gateway, en wordt er aan een nieuw toestel gewerkt voor de bemande ruimtevaart, de Orion.

 

Eerste publicatie: 7 juli 2019
Bron: space.com & anderen