Apollo 9 – de maanmodule vliegt

Apollo 9 was een missie om de maanmodule van de Apollo te testen. De maanmodule werd in een baan om de Aarde gebracht. De maanmodule was ontworpen om astronauten naar het oppervlak van de Maan te brengen en NASA wilde er zeker van zijn dat het ding functioneerde in een baan om de Aarde alvorens het naar de Maan te sturen.

De bemanning bestond naast commandant Jim McDivitt uit Dave Scott en Russell Schweickart. Na de lancering op 3 maart 1969 bleef de Apollo 9 tien dagen in een lage aardbaan en in die tijd testte de bemanning de motoren, de navigatiesystemen, de back-up systemen en de koppelingen. Die werkten allemaal perfect maar de astronauten werden wel gedwongen een ruimtewandeling aan te passen nadat een van hen tijdens de vlucht ziek was geworden.

De astronauten

McDivitt begon zijn carrière als gevechts- en testpiloot bij de luchtmacht en kwam voor het Geminiprogramma naar de NASA. Hij maakte deel uit van de Gemini 4-bemanning waarvan Ed White in 1965 de allereerste Amerikaanse ruimtewandeling uitvoerde. De foto’s die McDivitt daarvan maakte worden tegenwoordig nog steeds gebruikt.

Ook Scott was een voormalig piloot van de luchtmacht. Hij was ook de piloot van de commandomodule van Apollo 9. Scott was de copiloot van de Gemini 8-missie die een probleem kende met een defecte aandrijving zodat de Gemini capsule zo snel begon te draaien dat men bang was dat de astronauten hun bewustzijn zouden verliezen. Neil Armstrong was destijds de commandant van de Gemini 8 en hij wist de capsule te stabiliseren. De twee kwamen eerder maar veilig terug op Aarde. Scott was later de commandant van de Apollo 15-missie.

Ook Schweickart was afkomstig van de luchtmacht maar hij had ook een master van het Massachusetts Institute of Technology op zak en had ook als onderzoeker gewerkt bij het MIT. De Apollo 9-missie was de enige ruimtevlucht van Schweickart.

In een baan om de Aarde

Na het succes van de Apollo 8 in een baan om de baan was de missie van Apollo 9 niet minder ambitieus. Er werd dan wel niet naar een ander hemellichaam gevlogen maar de missie was een essentiële stap op weg naar de Maan.

Toekomstige bemanningen moesten eenvoudig de koppeling en ontkoppeling kunnen uitvoeren van hun Apollo ruimtevaartuig. Daarnaast moesten ze de benodigde bewegingen om de maanmodule op de Maan te laten landen en om de commandomodule weer van een baan om de Maan naar de Aarde toe te sturen, beheersen.

Ofschoon de astronauten hun werk uiterst serieus uitvoerden gaven ze toch overal bijnamen aan. Zo kreeg de commandomodule de bijnaam “Gumdrop” en de maanmodule werd “Spider” genoemd.

De eerste vijf dagen in de ruimte verliepen relatief probleemloos. De astronauten konden de eerste koppelingen probleemloos uitvoeren. Gumdrop vuurde zijn motoren verschillende keren af terwijl Spider was gekoppeld en daaruit bleek dat de massa van de maanmodule geen probleem was tijdens de baanmanoeuvres.

Op dag 4 wilde de NASA testen hoe goed de astronauten van de ene naar de andere module konden klauteren. In het geval de maanmodule niet gekoppeld kon worden aan de commandomodule zou dit de enige mogelijkheid zijn om toch terug te kunnen keren naar de Aarde.

De bemanning bereidde deze ruimtewandeling voor maar helaas was Schweickart al sinds het begin van de missie misselijk en McDivitt vertelde dit pas op het allerlaatste moment aan de vluchtleiding. Als hij dat eerder had gedaan dan had men Schweickart medicijnen kunnen voorschrijven om de misselijkheid onder controle te krijgen. NASA paste de ruimtewandeling aan zodat Schweickart zijn taken toch nog veilig kon uitvoeren.

Aanpassingen tijdens de vlucht

De astronauten waren allemaal goed voorbereid om hun missie aan te passen indien dat nodig was en dat gold ook voor de bemanning van de Apollo 9. Voor de beoogde ruimtewandeling voerden McDivitt en Schweickart testen uit met de motoren van Spider waaruit bleek dat de maanmodule eenvoudig was te bedienen.

De ruimtewandeling begon volgens planning, Schweickart trok zijn ruimtepak aan en klom uit de voordeur van Spider en begon met het verzamelen van allerlei gegevens. Het was de bedoeling dat hij verder zou klauteren naar Gumdrop maat hij werd moe en McDivitt besloot om die klim af te breken. De vluchtleiding ging hiermee akkoord.

Dag vijf was de lastigste en spannendste dag van de missie: het ontkoppelen van de twee ruimtevaartuigen en de maanmodule zelfstandig bedienen. McDivitt en Schweickart vlogen met Spider meer dan 160 kilometer weg. Scott bleef in Gumdrop achter en zag de maanmodule kleiner en kleiner worden en uiteindelijk verdwijnen.

De bemanning van Spider startte daarna de naderingsprocedure om zo het opstijgen van de Maan te simuleren, angstvallig gevolgd vanaf de Aarde. De motoren deden perfect hun werk en Spider maakte een geslaagde koppeling met Gumdrop.

De bemanning bleef tot 13 maart in een baan om de Aarde en plonsde uiteindelijk ongeveer 5 kilometer van hun reddingsschip in zee. Apollo 9 toonde aan dat de maanmodule in de ruimte functioneerde en daarmee kon NASA door naar de volgende stap: het testen van de maanmodule vlak boven het oppervlak van de Maan.

De erfenis van Apollo 9

Op 9 maart 2019 is het 50 jaar geleden dat Apollo 9 werd gelanceerd. Gumdrop staat momenteel tentoongesteld in het San Diego Air and Space Museum. Spider is volgens planning in de atmosfeer van de Aarde verbrand.

Apollo 9 was een belangrijke test voor de maanmodule en ofschoon de bemanning niet de eer heeft gehad om naar de Maan te reizen en de missie daarom minder bekend is geworden dan de andere was het wel een hele belangrijke stap in de voorbereidingen voor de landingen op de Maan.

In 1969 simuleerde Apollo 10 een landing vanuit een baan om de Maan en maakte Apollo 11 de eerste geslaagde landing. Tussen 1969 en 1972 vonden er nog enkele landingen plaats. Alleen Apollo 13 haalde door technische problemen niet de Maan maar deze bemanning wist wel veilig terug te keren naar de Aarde.

Na het Apolloprogramma richtte NASA zijn pijlen op het onderzoek van onze planeet en het space shuttleprogramma dat tussen 1981 en 2011 liep en de bouw van het International Space Station dat in 1998 startte. Eind 2017 stelde de regering Trump dat NASA, alvorens mensen naar Mars te brengen terug moest keren naar de Maan. NASA werkt momenteel plannen uit voor de Deep Space Gateway en werkt aan de Orion die de Amerikanen weer in staat moet stellen mensen naar de ruimte te brengen.

Eerste publicatie:

https://www.space.com/17616-apollo-9.html