Zonnestelsel Nieuws

Asteroïde speelt spelletje met Jupiter

Asteroide 2015 BZ509
Opname van 2015 BZ509 gemaakt door het Large Binocular Telescope Observatory. Credit: LBTO

Astronomen hebben een vreemde asteroïde ontdekt die in de verkeerde richting om de Zon draait en daarmee een riskant spelletje speelt met Jupiter, de grootste planeet in het zonnestelsel.

De naamloze asteroïde draait in dezelfde baan als Jupiter om de Zon maar doet dat in tegengestelde richting en dat lijkt volgens astronomen het ideale recept voor een botsing te zijn. Maar het lijkt er op dat het de asteroïde gelukt is om al minimaal enkele tienduizenden rondjes om de Zon deze botsing te vermijden.

De vreemde asteroïde werd in 2015 ontdekt met behulp van de Panoramic Survey Telescope and Rapid Response System (Pan-STARRS1) op Hawaii. Het object kreeg de voorlopige aanduiding 2015 BZ509 met als bijnaam “BZ”. Wetenschappers constateerden dat de asteroïde in tegengestelde richting van alle planeten en 99,99% van alle asteroïden om de Zon draait. Om dat vermoeden te bevestigen heeft een team van wetenschappers de asteroïde gevolgd met behulp van de Large Binolucar Telescope (LBT) van het Mount Graham International Observatory in Arizona. Deze nieuwe waarnemingen bevestigen inderdaad het eerdere vermoeden dat de asteroïde in dezelfde baan als Jupiter om de Zon draait maar dan in een retrograde beweging.

Er zijn meer asteroïden bekend die een retrograde baan volgen maar dit is de enige die een spelletje durft te spelen met de grote planeet Jupiter. De andere bekende retrograde asteroïden blijven ver uit de buurt van de planeten.

Er zijn ongeveer 6000 asteroïden bekend die in een zelfde baan als Jupiter om de Zon draaien. Ze worden Trojanen genoemd en ze hebben de neiging zich te verdelen in twee groepen voor en achter Jupiter in de twee stabiele Lagrange-punten die daar zijn. Eén groep beweegt zich 60° voor Jupiter uit en de andere groep snelt op 60° achter Jupiter aan. Omdat deze asteroïden in dezelfde richting als Jupiter om de Zon draaien zullen ze niet met de planeet in botsing komen. We noemen dit een prograde baan. Asteroïde BZ zoeft echter iedere omwenteling rakelings langs de planeet.

Normaliter duurt een dergelijke situatie niet erg lang maar simulaties hebben uitgewezen dat het BZ al tienduizenden banen lukt om niet met Jupiter in botsing te komen. Berekeningen hebben laten zien dat deze situatie de komende miljoenen jaren nog stabiel zal zijn.

BZ lijkt een mazzelaar te zijn die steeds uit handen van Jupiter weet te blijven maar verrassend genoeg speelt ook de zwaartekracht een grote rol hierbij. Als de aantrekkingskracht van Jupiter veel kleiner of zelfs maar nul zou zijn dan zou een botsing onvermijdelijk zijn. De duwtjes die de zwaartekracht van Jupiter geeft aan de asteroïde zorgen er voor dat de baan in stand gehouden kan worden.

De resultaten van de studie zijn op 29 maart 2017 gepubliceerd in Nature.

 

Eerste publicatie: 30 maart 2017
Bron: space.com