Astronaut Lodewijk van den Berg overleden op 90-jarige leeftijd

De in Nederland geboren astronaut Lodewijk van den Berg is op 90-jarige leeftijd overleden. Van den Berg bestudeerde de groei van kristallen aan boord van de spaceshuttle Challenger.

Van den Berg overleed op zondag 16 oktober 2022. Zijn dood werd wereldkundig gemaakt door de professionele organisatie voor astronauten en kosmonauten, de Association of Space Explorers.

Van den Berg wilde geen astronaut worden. De toen 53-jarige chemisch ingenieur kreeg een uitnodiging van de NASA om experimenten uit te voeren aan boord van de spaceshuttle. NASA bereidde zich voor om met het Vapor Crystal Growth System naar de ruimte te vliegen, een nuttige lading ontworpen door Van den Berg en zijn collega’s bij het EG&G  Energy Measurements van Goleta in Californië. Dit experiment moest de aanmaak van kristallijne materialen bevorderen.

Op een gegeven moment besloot NASA dat het goedkoper was om een wetenschapper die de ins en outs van kristalgroei kent op te leiden tot astronaut dan om een astronaut te nemen en te proberen die persoon te trainen in alle klassieke wetenschap enzovoorts. Dit vertelde Van den Berg in 2011 tijdens een TEDx Talk in Delft.

NASA vroeg EG&G om een lijst met kandidaten om mee te vliegen met het experiment. Enigszins als grap werd van den Berg door zijn chef aan de lijst toegevoegd.

Als eerste reactie op de vraag van NASA om mee te doen zei Van den Berg: “Waarom niet? Maar ik ben al zo oud en ik heb slechte ogen dus met de eerste selectiestap lig ik er toch uit. Maar het maakt in ieder geval een goede indruk op NASA om te laten merken dat ik geïnteresseerd ben.”

Maar Van den Berg werd niet uitgeschakeld. Zelfs nadat hij een zeer grondig lichamelijk onderzoek had ondergaan was hij nog steeds in de running en werd hij uiteindelijk de eerste keuze van NASA om als payloadspecialist te vliegen.

Op 29 april 1985 steeg Van den Berg op als lid van de STS-51B-bemanning met de spaceshuttle Challenger. De vlucht betekende de eerste lancering van een volledig operationele Spacelab-wetenschapsmodule geleverd door de ESA en een zevenkoppige bemanning die zich verdeelde in twee ploegen die de klok rond werkten.

Van den Berg was lid van het “Zilver”-team en werkte samen met missiespecialist Norm Thagard en piloot Fred Gregory. Het “Goud”-team bestond uit missiespecialisten Don Lind en Bill Thornton, ladingspecialist Taylor Wang en commandant Bob Overmyer.

Omdat hij graag de resultaten wilde zien die microzwaartekracht had op kristalgroei kon Van den Berg alle zorgen die hij had over de lancering met een spaceshuttle opzij zetten.

Van den Bergs werk in Spacelab was gericht op de groei van een kwikjodidekristal dat op Aarde wordt gebruikt bij de fabricage van sensoren om röntgen- en gammastraling te detecteren voor medische toepassingen, de defensie-industrie en voor het International Atomic Energy Agency. Na bestudering van het in de ruimte gegroeide kristal ontdekte Van den Berg dat de stabiliteit en structurele kwaliteit superieur was aan op de grond gebaseerde kristallen.

STS-51B was de enige missie van Van den Berg. Toen hij op 6 mei 1985 landde op Edwards Air Force Base in Californië verbleven hij en zijn bemanningsleden 7 dagen en 8 minuten in de ruimte. Ze voltooiden in die tijd 110 banen om de Aarde.

Van den Berg werd op 24 maart 1922 geboren in het Zeeuwse Sluiskil. Hij behaalde een master als chemisch ingenieur aan de universiteit van Delft in 1961. Hierna vertrok hij naar de universiteit van Delaware waar hij in 1972 een master in applied science behaalde en in 1975 promoveerde tot doctor.

Na zijn doctoraal ging Van den Berg aan de slag bij EC&G. Omdat dit bedrijf defensiecontracten kreeg van de Amerikaanse overheid was het wenselijk dat van den Berg Amerikaans staatsburger werd. (De eerste Nederlandse astronaut was Wubbo Ockels die zes maanden na Van den Berg naar de ruimte werd gelanceerd.)

Na zijn terugkeer op Aarde hervatte van den Berg zijn werk bij EG&G en werd hij leider van de afdeling materiaalwetenschap. Later verhuisde hij naar Florida om hoofdwetenschapper te worden bij Constellation Technology waar hij zijn werk in het kweken van kristallen voortzette.

Van den Bergs ervaring in de ruimte stond centraal in De Vergeten Astronaut, een korte documentaire die in 2004 werd uitgebracht.

Het Lodewijk Collega in Terneuzen is naar hem vernoemd. In 2007 werd Van den Berg ook de naamgever voor de asteroïde 11430 Lodewijkberg. Deze asteroïde was in 1960 ontdekt.

In 1968 trouwde Van den berg met Jacqueline Marvel. Ze kregen twee kinderen, Patricia en Christopher.

Eerste publicatie: 18 oktober 2022
Bron: diverse persberichten