Astronomen nemen de vlakste sterexplosie ooit waar in het heelal
De nieuw-waargenomen sterexplosie, AT2018cow genoemd, vond ongeveer 180 miljoen lichtjaar verwijderd van de Aarde plaats en behoort tot een speciale klasse die Fast Blue Optical Transients (FBOTs) wordt genoemd.
Omdat sterren bolvormig zijn, zijn sterexplosies in het heelal dit bijna altijd ook. AT2018cow is echter de meest asferische die ooit in de ruimte is gezien, met de vorm van een schijf die een paar dagen na de ontdekking tevoorschijn kwam. Dit deel van de explosie is mogelijk afkomstig van materiaal dat door de ster is afgestoten net voordat deze explodeerde.
“Er is heel weinig bekend over FBOT-explosies – ze gedragen zich gewoon niet zoals exploderende sterren zouden moeten doen, ze zijn te helder en ze evolueren te snel”, zegt Dr. Justyn Maund, astronoom verbonden aan de universiteit van Sheffield. “Simpel gezegd, ze zijn raar en deze nieuwe waarneming maakt ze nog vreemder.”
“Hopelijk helpt deze nieuwe bevinding ons om wat meer licht op te werpen – we hadden nooit gedacht dat explosies zo asferisch konden zijn.”
“Er zijn een paar mogelijke verklaringen voor: de betrokken sterren hebben misschien een schijf gecreëerd vlak voordat ze stierven of dit kunnen mislukte supernova’s zijn, waarbij de kern van de ster ineenstort tot een zwart gat of een neutronenster die vervolgens de rest van de ster opeet.”
“Wat we nu zeker weten is dat de geregistreerde niveaus van asymmetrie een belangrijk onderdeel zijn van het begrijpen van deze mysterieuze explosies, en het daagt onze vooroordelen uit over hoe sterren in het heelal zouden kunnen exploderen.”
Dr. Maund en zijn collega’s ontdekten AT2018cow met behulp van de Liverpool Telescope op het Spaanse eiland La Palma, voor de koste van Noordwest-Afrika.
Door de polarisatie van de ontploffing te meten konden ze de vorm van de explosie bepalen, waardoor ze effectief iets konden zien ter grootte van ons zonnestelsel maar dan in een sterrenstelsel op 180 miljoen lichtjaar afstand.
De spiegel van de Liverpool Telescope heeft een diameter van slechts 2 meter, maar door de polarisatie te bestuderen konden de astronomen de vorm van de explosie reconstrueren alsof de telescoop een diameter had van ongeveer 750 kilometer.
“We zijn van plan een nieuw onderzoek uit te voeren met de Vera Rubin sterrenwacht in Chili, dat naar verwachting zal helpen meer FBOT’s te ontdekken en ze beter te begrijpen”, aldus de onderzoekers.
Hun artikel is verschenen in de Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.
Artikel: Justyn R. Maund et al. 2023. A flash of polarized optical light points to an aspherical ‘cow.’ MNRAS 521 (3): 3323-3332; doi: 10.1093/mnras/stad539
Eerste publicatie: 4 april 2023
Bron: sci-news
