Zon

Astronomen ontdekken direct familielid van de Zon

De ster HD162826
de positie van de ster HD162826 in het sterrenbeeld Hercules

Een team van astronomen onder leiding van Ivan Ramirez van de Universiteit van Texas heeft het eerste familielid van de Zon ontdekt; een ster die nagenoeg zeker uit dezelfde gas- en stofwolk is ontstaan als onze eigen ster. De methode die het team van Ramirez heeft toegepast kan helpen om meer familieleden van de Zon te ontdekken. Daarnaast kunnen astronomen op deze manier meer leren over het ontstaan van de Zon en hoe het zonnestelsel geschikt is geworden voor leven. Het volledige onderzoek zal op 1 juni 2014 worden gepubliceerd in The Astrophysical Journal.

Astronomen willen weten waar de Zon is ontstaan. Als ze weten in welk deel van het heelal de Zon is ontstaan dan kunnen we de condities in het jonge zonnestelsel afbakenen en dat helpt ons te bepalen waarom we hier zijn.

Daarnaast is er een kans dat andere familieleden van de Zon ook planeten hebben waarop leven mogelijk is. In de eerste periode na het ontstaan van de sterren in en gaswolk kunnen er delen van planeten zijn uitgewisseld met andere nabije sterren. Misschien is er zelfs op die manier primitief leven naar de Aarde gebracht. Deze redenering volgende zou men kunnen stellen dat deze familieleden van de Zon belangrijk zijn in de zoektocht naar buitenaards leven.

Het nu gevonden familielid van de Zon draagt de naam HD 162826. Deze ster is ongeveer 15% zwaarder dan onze Zon en is te vinden op een afstand van 110 lichtjaar in het sterrenbeeld Hercules. De ster is niet zichtbaar met een blote oog maar een standaard verrekijker is voldoende om hem te kunnen zien niet heel erg ver van de heldere ster Wega van het sterrenbeeld Lier – Lyra.

Het team van Ramirez heeft 30 potentiële familieleden onderzocht. Deze sterren waren geselecteerd door onderzoeksgroepen over de hele wereld die op zoek zijn naar familie van de Zon. 23 van e sterren zijn in detail onderzocht met de Harlan J. Smith telescoop van de McDonald Sterrenwacht, de andere 7 sterren, die alleen vanaf het zuidelijk halfrond zichtbaar zijn, met de Clay Magellan telescoop in Chili. De astronomen maakten hoge resolutie spectra om de chemische samenstelling van de sterren tot in detail te bepalen.

Naast de chemische samenstelling is er meer nodig om te bepalen of een ster familie is van de Zon. De astronomen hebben ook de baan van de ster in het sterrenstelsel in kaart gebracht. Alles met elkaar vergeleken leverde dit van de 30 onderzochte sterren één duidelijk familielid op: HD 162826.

Het is niet bekend of deze ster bewoonbare planeten heeft. Het is heel toevallig dat HD 162826 al 15 jaar wordt bestudeerd door het Planet Search team van de McDonald Sterrenwacht. Het is met de waarnemingen van nu uit te sluiten dat er grote, Jupiter-achtige planeten rond de ster draaien. Over er kleinere aardachtige planeten aanwezig zijn is niet bekend. Daarvoor zijn onze instrumenten nog niet goed genoeg.

De ontdekking van dit ene familielid van de Zon is natuurlijk reuze interessant maar Ramirez geeft aan dat zijn project een groter doel dient. Hij wil een soort van gebruiksaanwijzing maken hoe familieleden van de Zon te identificeren. Dit is nodig omdat er in de nabije toekomst heel veel gegevens vrijkomen van onderzoeksprojecten zoals de Europese GAIA-missie die de grootste en meest nauwkeurige 3D-kaart van ons sterrenstelsel moet gaan maken.

De data die de GIAI verzamelt zijn niet beperkt tot de omgeving van onze Zon. Het aantal sterren dat straks bestudeerd kan worden zal met een factor 10.000 gaan toenemen, aldus Ramirez. Volgens Ramirez zal zijn gebruiksaanwijzing er toe bijdragen dat familieleden van onze Zon sneller gevonden kunnen worden.

Het is volgens Ramirez niet nodig om van iedere ster tot in detail de chemische samenstelling te bepalen. Astronomen moeten zich richten op een paar belangrijke elementen die veel variatie vertonen tussen de sterren. Deze variabele elementen zijn afhankelijk van waar in het sterrenstelsel een ster zich heeft gevormd. Volgens Ramirez zijn de elementen Barium en Yttrium daarvoor heel goed bruikbaar.

Als er wat meer familieleden van onze Zon zijn gevonden kunnen astronomen beter bepalen waar en hoe onze Zon is ontstaan. Omdat vast te stellen zullen er modellen ontwikkeld moeten worden die zeer nauwkeurig de banen van alle familieleden terug in de tijd kunnen vastleggen. Waar die banen elkaar kruisen bevindt zich hun geboorteplek.

 

bron: diverse persberichten 9 mei 2014

Meer over de Zon