Astronomisch Nieuws

Astronomen vinden drie nieuwe clusters van sterrenstelsels

De cluster van sterrenstelsels CHIPS 1911+4455
Deze opname gemaakt door de Hubble Space Telescope toont de cluster van sterrenstelsels CHIPS 1911+4455. Credit: NASA / ESA / Hubble Heritage Team.

Als onderdeel van het Clusters Hiding in Plain Sight (CHiPS)-onderzoek hebben astronomen drie nieuwe kandidaat clusters gevonden en twee ervan inmiddels bevestigd: CHIPS 1356-3421 en CHIPS 1911+4455.

In 2012 ontdekt de astronoom Michael McDonald samen met zijn collega’s de cluster SPT-CLJ2344-4243. Dit is een cluster van sterrenstelsels die anders is dan de anderen.

Het centrale sterrenstelsel van de cluster bevat een superzwaar zwart gat dat bezig om gas voor stervorming te verslinden. Hierdoor worden een paar sterke jets aangedreven die aan beide zijden van het zwarte gat uitbarsten richting de intergalactische ruimte.

In zijn kern vormt SPT-CLJ2344-4243, ook bekend als de Phoenix cluster, ongeveer 500 keer sneller sterren dan in de meeste andere clusters die we kennen. Hierdoor gloeit de cluster blauw op in plaats van het gebruikelijke rood van ouder wordende sterren.

Volgens McDonald was men al tientallen jaren op zoek naar een dergelijk systeem. Dit was klaarblijkelijk al jaren gelden waargenomen maar niet herkend omdat men aannam dat het om een enkel sterrenstelsel ging in plaats van een cluster. Het zat al decennia in archief en niemand keek ernaar.

Welke andere ongewone clusters bevinden zich er nog meer in de archieven van astronomen, wachtend om gevonden geworden? Dat is wat het CHiPS-onderzoek probeert uit te vinden.

Het team van McDonald identificeerde 11 kandidaat-clusters rond röntgen-, radio- en midden-infraroodbronnen waaronder zes bekende clusters, twee valse associaties van voorgrond- en achtergrondclusters en drie nieuwe kandidaat-clusters: CHIPS 1356-3421, CHIPS 1911+4455 en CHIPS 2155-3727.

Met behulp van aanvullende gegevens van de Chandra röntgentelescoop van de NASA werden twee kandidaat-clusters bevestigd: CHIPS 1356-3421 en CHIPS 1911+4455.

CHIPS 1911+4455 lijkt in veel opzichten op de Phoenix-cluster die in een snel tempo sterren maakt maar vertoont op grote schaal een sterk verstoorde röntgenmorfologie.

Deze cluster nodigt uit tot nader onderzoek. De cluster heeft een verdraaide vorm met twee uitgestrekte armen daar waar andere snel afkoelende clusters een ronde vorm hebben. De onderzoekers denken dat er een botsing is geweest met een kleine cluster van sterrenstelsels.

Volgens de onderzoekers is de cluster echt volledig anders dan de tot nu toe bekende clusters. In totaal onthulde het CHiPS-onderzoek dat oude röntgenstudies ongeveer 1% van de galactische buren over het hoofd zagen omdat ze er anders uitzien dan een typische cluster van sterrenstelsels.

Astronomen bestuderen clusters van sterrenstelsels om te leren hoe het heelal zich uitbreidt en evolueert. De bevindingen van de onderzoekers werden gepubliceerd in het Astrophysical Journal.

Artikel: Taweewat Somboonpanyakul et al. 2021. The Clusters Hiding in Plain Sight (CHiPS) Survey: Complete Sample of Extreme BCG Clusters. ApJ 910, 60;

Eerste publicatie: 6 april 2021
Bron: SciNews