Astronomisch Nieuws

Astronomen vinden grote open sterrenhoop in het sterrenbeeld Schild

sterveld open sterrenhoop Valparaiso 1
Gebied aan de sterrenhemel waar Valparaíso 1 zich bevindt. Credit: Gabriel Pérez Díaz, SMM (IAC).

 

Een internationaal team van astrofysici onder leiding van de Stellar Astrophysics Group van de universiteit van Alicante (UA), het Instituto de Astrofísica de Canarias (IAC) en de universiteit van Valparaíso (Chili) hebben in de richting van het sterrenbeeld Scutum – Schild een grote open sterrenhoop gevonden van gemiddelde leeftijd.

Het object is Valparaíso 1 genoemd en bevindt zich op een afstand van ongeveer 7000 lichtjaar. De sterrenhoop bevat minstens 15.000 sterren. Om de sterrenhoop te kunnen vinden werden waarnemingen van de GAIA-satelliet van de ESA en verschillende telescopen op Aarde gecombineerd. Onder deze telescopen de Isaac Newton Telescope van de Roque de los Muchachos sterrenwacht op de Canarische Eilanden. De resultaten van het onderzoek zijn in de Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (MNRAS) gepubliceerd.

Open sterrenhopen zijn groepen sterren die samen zijn geboren en samen door het heelal reizen. Ze zijn door middel van de zwaartekracht met elkaar verbonden. Dit maakt ze natuurlijke laboratoria om het leven en de fysica van sterren te bestuderen. Hoe meer sterren in een sterrenhoop hoe bruikbaarder die is. Grotere exemplaren bieden namelijk betere kansen om sterren in een verschillend stadium te vinden.

Dit is de reden dat astronomen zoeken naar de zwaarste open sterrenhopen in ons sterrenstelsel, sterrenhopen met meer dan 10.000 sterren. Tot 20 jaar geleden werd algemeen aangenomen dat die alleen voorkwamen in verre sterrenstelsels met exotische eigenschappen maar ondertussen zijn er in ons eigen sterrenstelsel een tiental erg jonge zware open sterrenhopen (minder dan 25 miljoen jaar oud) en enkele zeer oude (miljarden jaren) zware open sterrenhopen gevonden die de afstammelingen zijn van eerdere jonge exemplaren. Maar er zijn nauwelijks zware open sterrenhopen van middelbare leeftijd bekend. Het was niet duidelijk of die niet bestonden of dat ze nog niet waren gevonden.

De nieuw gevonden open sterrenhoop, Valparaíso 1, bevindt zich op een afstand van ongeveer 7000 lichtjaar en bevat minstens 15.000 sterren. De onverwachte ontdekking, in een goed bekend deel van de sterrenhemel, suggereert dat er nog veel meer zware open sterrenhopen zijn te vinden in de dichte stervelden die we richting het centrum van ons sterrenstelsel zien.

Volgens de onderzoekers bevat Valparaíso 1 tientallen sterren die helder genoeg zijn om met een amateurtelescoop te kunnen zien maar gaan ze verloren te midden van veel andere sterren die niet tot de groep behoren waardoor de structuur van de open sterrenhoop helemaal niet zichtbaar is.

Eerdere zoektochten probeerden open sterrenhopen te vinden maar Valparaíso 1 lijk niet op de gebruikelijke open sterrenhopen en daarom werd er overheen gekeken, aldus de onderzoekers.

De open sterrenhoop Valparaiso 1
Beeld van de open sterrenhoop na het verwijderen van stof en sterren die niet tot de sterrenhoop behoren. Credit: Gabriel Pérez Díaz, SMM (IAC).

De open sterrenhoop was te vinden dankzij de Gaia-satelliet van de ESA. Dit is een ruimtetelescoop die uiterst nauwkeurig de posities en afstanden van verre sterren kan bepalen. Met deze informatie kunnen kleine bewegingen aan de hemel meten die sterren door de jaren heen maken. Door alle informatie te combineren kunnen astronomen groepen sterren als open sterrenhoop identificeren. Deze sterren bevinden zich allemaal op ongeveer dezelfde afstand van ons. Bovendien bewegen ze samen door de ruimte. Hierdoor zijn ze met behulp van hun fysische eigenschappen gemakkelijker te detecteren dan alleen door naar de sterrenhemel te kijken.

Toen de onderzoekers de open sterrenhoop hadden gelokaliseerd gebruikten ze telescopen van de Las Campanas sterrenwacht in Chili en de Isaac Newton Telescope van de Roque de los Muchachos sterrenwacht op La Palma om de fysieke eigenschappen af te leiden van de sterren.

Artikel: I. Negueruela et al, A massive open cluster hiding in full sight, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (2021).

Eerste publicatie: 3 juni 2021
Bron: Instituto de Astrofysísica de Canarias