Buitenaards leven - exoplaneten

Astronomen vinden mogelijk exomaan bij Kepler-1708b

In hun jacht naar ongrijpbare exomaan-kandidaten hebben astronomen gekeken naar 71 koele gasreuzen die zijn gevonden door de Kepler Space Telescope van de NASA. Ze hebben slechts één signaal gevonden dat zou kunnen duiden op een exomaan, ongeveer 2,6 keer groter dan de Aarde, in een baan rond een exoplaneet ter grootte van Jupiter genaamd Kepler-1708b.

De potentiële exomaan is Kepler-1708b-i genoemd en voegt zich bij Kepler-1625b-i als een ander voorbeeld van een onverwacht grote kandidaat-exomaan. Dit in navolging van de verrassing die hete Jupiter-ontdekkingen in het midden van de jaren ’90 opriepen.

artist impressie Kepler-1708b-i
Een artist impressie van de gasreus Kepler-1708b, zijn maan Kepler-1708b-i en hun gastster. Credit: Helena Valenzuela Widerström.

In de afgelopen drie decennia zijn er meer dan 4000 planeten rond andere sterren dan de Zon ontdekt. Deze buitenaardse werelden vertonen een opmerkelijke diversiteit; van zeer excentrieke Jupiters tot compacte systemen van rotsachtige planeten. In een poging om het ontstaan van evolutie van dergelijke systemen te begrijpen wordt er gezocht naar meer gedetailleerde kennis over hun omgeving en eigenschappen.

Gezien de overvloed aan manen in ons zonnestelsel is het aannemelijk dat er ook exomanen bij sommige exoplaneten zullen voorkomen. Dit heeft geleid tot pogingen om ze te detecteren. Een van de meest veelbelovende strategieën voor het zoeken naar exomanen is gericht op transiterende planeten.

Astronomen hebben tot nu toe meer dan 10.000 kandidaat-exoplaneten gevonden maar exomanen zijn veel uitdagender. Dit zegt hoofdauteur professor David Kipping. Hij is astronoom verbonden aan de universiteit van Columbia in de Verenigde Staten.

In het huidige onderzoek keken Kipping en zijn collega’s naar een selectie van de koudste gasreuzen die door de Kepler Space Telescope werden gevonden.

Na het zorgvuldig scannen zijn 70 exoplaneten zagen ze de nieuwe kandidaat exomaan in een baan rond Kepler-1708b, een gigantische planeet op ongeveer 5500 lichtjaar van de Aarde in de richting van de sterrenbeelden Cygnus – Zwaan en Lyra – Lier.

Het is een duidelijk signaal, aldus professor Kipping.

De nieuwe kandidaat exomaan, Kepler 17708b-i, is ongeveer een derde kleiner dan de exomaan ter grootte van Neptunus die hetzelfde team eerder vond in een baan om de Jupiterachtige planeet Kepler-1625b.

Beide kandidaat supermanen zijn vermoedelijk opgebouwd uit gassen die zijn onder invloed van de zwaartekracht hebben opgehoopt tot een enorme grootte.

Als de hypothese van de astronomen correct is dan zijn de manen misschien zelfs als planeten begonnen om vervolgens in de baan van een nog grotere planeet zoals Kepler-1625b of Kepler-1708b te worden getrokken.

Beide manen bevinden zich ver van hun gastster waar er minder zwaartekracht is om aan planeten te trekken en hun manen te verwijderen.

In hun zoektocht naar exomanen hebben de astronomen in feite koude, gigantische gasplaneten die in wijde banen om hun ster draaien opgezocht. Dit naar analogie van ons eigen zonnestelsel waar Jupiter en Saturnus meer dan 100 manen hebben.

Als er andere manen zijn dan zullen ze waarschijnlijk minder monsterlijk zijn maar ook veel moeilijker te detecteren, aldus professor Kipping.

In een onderzoek zijn de eerste detecties altijd de afwijkingen. Dit zijn de grote manen die met de beperkte gevoeligheid van de apparatuur het gemakkelijkst zijn te detecteren. Er zullen waarnemingen met andere ruimtetelescopen, zoals bijvoorbeeld de Hubble nodig zijn om de ontdekking te verifiëren en dat is een proces dat jaren kan duren.

De ontdekking is beschreven in een artikel dat in het tijdschrift Nature Astronomy is gepubliceerd.

Artikel: D. Kipping et al. An exomoon survey of 70 cool giant exoplanets and the new candidate Kepler-1708 b-i. Nat Astron, published online January 13, 2022; doi: 10.1038/s41550-021-01539-1

Eerste publicatie: 15 januari 2022
Bron: Sci-News & anderen