Astronomen vinden zeldzame groep dwergsterrenstelsels
Astronomen van de Yonsei universiteit in Seoul, Korea hebben een zeldzame geïsoleerde groep van vijf stervormende dwergsterrenstelsels gevonden in het lokale heelal. De ontdekking werd gerapporteerd in een onderzoeksartikel dat op 19 november 2024 in The Astrophysical Journal Letters werd gepubliceerd.
Dwergsterrenstelsels zijn sterrenstelsels met een lage lichtsterkte en lage massa, die doorgaans een paar miljard sterren bevatten. Waarnemingen suggereren dat groeperingen van deze sterrenstelsels zeldzaam zijn, aangezien slechts minder dan 5% van de dwergsterrenstelsels nauwe metgezellen heeft. Bovendien is er minder dan 0,004% kans dat een dwergsterrenstelsels deel uitmaakt van een groep die ten minste vier van dergelijke objecten bevat.
Nu meldt een team van astronomen onder leiding van Sanjaya Paudel van de Yonsei universiteit echter de ontdekking van zo’n zeldzame groep die ten minste vijf dwergen bevat. De ontdekking is gebaseerd op de analyse van gegevens van verschillende astronomische onderzoeken, waaronder de Sloan Digital Sky Survey (SDSS)
De onderzoekers schreven in hun artikel dat ze een aparte groep dwergsterrenstelsels hebben geïdentificeerd, met alle vijf leden langs een rechte lijn in het hemelvlak en drie delen een gemeenschappelijke rotatierichting.
De groep werd gedetecteerd in een bijna geïsoleerde omgeving, op een afstand van ongeveer 117 miljoen lichtjaar. De vijf dwergsterrenstelsels kregen de aanduiding D1 tot D5 en de afbeeldingen laten zien dat ze allemaal bijna in een rechte lijn zijn gerangschikt, waardoor ze een uitzonderlijk dunne planaire structuur vormen.
De waargenomen ruimtelijke spanwijdte van de leden van de groep werd gemeten op ongeveer 500.000 lichtjaar en het maximale verschil in gezichtslijnsnelheid tussen hen bleek 75 km/s te zijn. Alle vijf de sterrenstelsels bleken stervormend, blauw en gasrijk te zijn en twee van hen (D3 en D4) vertonen tekenen van wederzijdse getijdeninteracties.
Wat betreft de geschatte massa van de groep, ontdekte het onderzoek dat de dynamische massa ongeveer 60,2 miljard zonsmassa is. Dwergsterrenstelsel D2 is het meest massieve lid van de groep met een stellaire massa van 275 miljoen zonsmassa, terwijl D4 met een stellaire massa van slechts 14,7 miljoen zonsmassa het minst massief is. De mediane stellaire massa van de groepsleden werd berekend op 78,7 miljoen zonsmassa.
De studie ontdekte ook dat de leden van de groep vergelijkbare rotatierichtingen hebben. Bovendien hebben drie van hen, namelijk D1, D2 en D5 een gemeenschappelijke rotatierichting, in die zin dat de noordelijke delen van deze sterrenstelsels roodverschoven zijn en de lagere zuidelijke delen blauwverschoven.
Samenvatten merken de auteurs van het artikel op dat de ontdekking van zo’n unieke groep essentieel zou kunnen zijn om ons begrip van hoe dwergsterrenstelsels ontstaan en evolueren te verbeteren. De bevindingen zouden ons ook kunnen helpen de theorie van grootschalige structuurvorming te testen.
Artikel: Sanjaya Paudel et al, Discovery of a Rare Group of Dwarf Galaxies in the Local Universe, The Astrophysical Journal Letters (2024). DOI: 10.3847/2041-8213/ad8f3c
Eerste publicatie: 25 november 2024
Bron: The Astrophysical Journal Letters
