Buitenaards leven - exoplaneten

Astronomen vinden kleine planeet in een baan om de Ster van Barnard

Een exoplaneet met een massa van minstens die van Venus draait met een periode van 3,15 dagen in een baan om de Ster van Barnard, de meest nabije enkelvoudige ster tot de Aarde.

Artist impressie van Barnard b in een baan om de Ster van Barnard.
Artist impressie van Barnard b in een baan om de Ster van Barnard. Credit: ESO/M. Kornmesser

De Ster van Barnard is een rode dwerg van 10 miljard jaar oud in de richting van het sterrenbeeld Ophiuchus – Slangendrager. Op een afstand van bijna 6 lichtjaar is het na het drievoudige Alpha Centauri systeem de meest nabije ster tot de Aarde.

De ster is ook bekend als Gliese 699 of GJ 699. De ster is veel kleiner dan de Zon is is geclassificeerd als een M3.5-dwerg.

Ondanks de veelbelovende detectie van een “super-Aarde” met een massa van 3,2 aardmassa’s in 2018 werd er tot nu toe geen planeet bevestigd in een baan om de ster.

De ontdekking van de nieuwe exoplaneet is het resultaat van meer dan vijf jaar aan waarnemingen gedaan met het ESPRESSO-instrument aan de Very Large Telescope van de ESO in Chili.

De nieuw ontdekte planeet, Barnard b genaamd, bevindt zich ongeveer 20 keer dichter bij de ster van Barnard dan Mercurius tot de Zon. Barnard b draait in 3,5 aardse dagen om zijn moederster en heeft een oppervlaktetemperatuur van ongeveer 125 °C.

Volgens de ontdekkers is Barnard b een van de exoplaneten met de laagste massa die bekend is en een van de weinige waarvan bekend is dat ze een massa hebben die kleiner is dan die van de Aarde.

Maar de planeet bevindt zich te dicht bij zijn moederster, dichterbij dan de bewoonbare zone rondom de planeet.

Zoekkaart voor de ster van Barnard in het sterrenbeeld Ophiuchus
De ster van Barnard bevindt zich ten westen van de heldere ster Cebalrai in Ophiuchus. De ster bevindt zich in het gebied van het niet meer bestaande sterrenbeeld Stier van Poniatowski, herkenbaar aan de V-vorm. Credit: Kuuke’s Sterrenbeelden/Cartes du Ciel

Ondanks dat de ster ongeveer 2500 graden koeler is dan de Zon is het daar te heet om vloeibaar water op het oppervlak te houden.

Naast de bevestigde planeet vonden de astronomen ook aanwijzingen voor nog drie exoplaneetkandidaten die om dezelfde ster draaien. Deze kandidaten hebben echter aanvullende waarnemingen nodig om bevestigd te worden.

De ontdekking van deze planeet, samen met andere eerdere ontdekkingen zoals Proxima b en Proxima d, laat zien dat onze kosmische achtertuin vol zit met planeten met een lage massa.

De ontdekking van Barnard b wordt beschreven in een artikel in het tijdschrift Astronomy & Astrophysics.

Artikel: J.I. González Hernández et al. 2024. A sub-Earth-mass planet orbiting Barnard’s star. A&A 690, A79; doi: 10.1051/0004-6361/202451311

Eerste publicatie: 1 oktober 2024
Bron: sci-news, ESO