Sterrenbeelden

Het sterrenbeeld Auriga – Voerman

Auriga - Urania's Mirror
Auriga – Uit Urania’s Mirror (± 1825). By Sidney Hall – This image is available from the United States Library of Congress’s Prints and Photographs divisionunder the digital ID cph.3g10076.This tag does not indicate the copyright status of the attached work. A normal copyright tag is still required. See Commons:Licensing for more information., Public Domain, Link

Het sterrenbeeld Auriga bevindt zich aan de noordelijke sterrenhemel. De naam is Latijn voor wagenmenner of voerman. Het sterrenbeeld heeft zijn naam te danken omdat de belangrijkste sterren de vorm hebben van de gepunte helm van een wagenmenner uit de oudheid.

Auriga is één van de klassieke sterrenbeelden van Ptolemeus. De helderste ster heet Capella, dit is de op vijf na helderste ster aan de sterrenhemel.

Auriga bevindt zich tegenover het galactische centrum van ons sterrenstelsel. Het centrum van ons sterrenstelsel bevindt zich in het sterrenbeeld Sagittarius – Boogschutter op de grens met het sterrenbeeld Scorpius – Schorpioen. De helderste ster in de buurt van het galactische anti-centrum is Bèta Tauri – Alnath in het sterrenbeeld Taurus – Stier.

Auriga heeft verschillende interessante deep sky objecten waaronder de open sterrenhopen M36, M37 en M38 en die emissie/reflectienevel IC 405. Het sterrenbeeld herbergt tenminste acht sterren met een planeet.

Auriga behoort samen met Andromeda, Cassiopeia, Cepheus, Cetus, Lacerta, Pegasus, Perseus en Triangulum tot de Perseus familie van sterrenbeelden.

Gegevens Sterrenbeeld

Nederlandse naam Latijnse naam Afkorting Genitief
Voerman Auriga Aur Aurigae
Zichtbaarheid

September – Mei voor bewoners tussen de 90ste en de -40ste breedtegraad (aangegeven is de periode dat het sterrenbeeld om 22 uur boven de horizon staat)
Volledig zichtbaar: 90°N – 34°Z
Gedeeltelijk zichtbaar: 34°Z – 62°Z

Grootte Nummer: 21
Oppervlakte (°)2: 657,4
Oppervlakte (% sterrenhemel): 1,594
Aantal sterren (≤ 6,5)* 152
Omgeving Het sterrenbeeld wordt omringd door Camelopardalis, Perseus, Taurus, Gemini en Lynx
Meteorenzwermen α-Aurigiden en de δ-Aurigiden

* Het aantal sterren met een visuele helderheid van magnitude ≤ 6,5 is gebaseerd op de Hipparcos Catalogus

Gegevens sterren

Ster Naam Betekenis Helderheid
(magnitude)
Afstand
(lichtjaar)
α Aur Capella.
Hindi: Brahma hridaya
Geit (moedergeit) 0,06 42,22
β Aur Menkalinan 1) Schouder 1,87 82,16
γ Aur Al Ka’b dhi’l Inan Hiel    
δ Aur Prijipati Schepper (Sanskriet) 3,71 140,6
ε Aur Almaaz Bok 3,00 2038,5
ι Aur Hassaleh 1)   2,68 513,6
η Aur Hoedus II ,Haedus 1)   3,15 219,6
ζ Aur Hoedus I, Saclateni 1)   3,68 795,5
θ Aur Mahasin 1)   2,65 165,6
λ Aur Al Hurr Reebok   41,2
HD 49674 Nervia 1)   8,1 144
HAT-P-9 Tevel 1)   12,3 1500
HD 45350 Lucilinburhuc 1)   7,88 160

1) Deze namen zijn geautoriseerd door de Internationale Astronomische Unie. Alleen de sterren die een naam hebben zijn opgenomen in het overzicht

De sterren ε Aur, ζ Aur en η Aur worden ook wel de Haedi genoemd: de kinderen

Auriga - Voerman - namen van de sterren
Het sterrenbeeld Auriga – Voerman met de namen van de sterren. Credit: Kuuke’s Sterrenbeelden

Mythologie

Griekse mythologie

Auriga wordt meestal afgebeeld als een wagenmenner met in zijn rechterhand de teugels van een wagen en op zijn linkerarm een geit met haar twee jongen. Deze afbeelding verscheen ook in 1801 de Uranometria van Johann Bode maar toch komen er geen geiten voor in de bekende verhalen over Auriga.

In de mythologie wordt Auriga meestal geassocieerd met Erichthonius, koning van Athene en zoon van de vuurgod Hephaistos. Erichthonius werd door de godin Athena opgevoed en hij leerde allerlei dingen die hij als normale sterveling nooit zou hebben geleerd. Hij was de eerste man die vier paarden temde en voor een strijdwagen wist te plaatsen waarmee hij het rijtuig van de zonnegod wist te imiteren. Zeus was hiervan onder de indruk en plaatste Erichthonius daarom tussen de sterren.

In een andere mythe is Auriga Hephaistos zelf, de luie god die een wagen bouwde waarmee hij overal naar toe kon reizen wanneer hij dat maar wilde.

In weer een andere populaire mythe is Auriga de wagenmenner Myrtilus, een zoon van Hermes, die in dienst was van koning Oenomaus van Pizza. Oenomaus had een hele knappe dochter, Hippodamia. Oenomaus was niet van plan zijn dochter weg te geven aan een van haar vrijers. Hij daagde ze allemaal uit in een wagenrace en als hij ze zou inhalen voor ze Korinthe zouden bereiken dan zou hij hen doden.

Myrtylius mende de wagen van de koning en niemand van de vrijers van Hippodamia overleefde de race totdat Pelops, zoon van Tantalus de koning vroeg om de hand van zijn dochter. Hippodamia werd meteen verliefd op Pelops en vroeg Myrtilus om hem te laten winnen. Myrtilus was zelf verliefd op Hippodamia, gehoorzaamde en knoeide met de wielen van zijn wagen. Tijdens de race vielen de wielen er af, koning Oenomaus viel van de wagen af en verongelukte. Nadat Pelops de race had gewonnen wierp hij Myrtilus in de zee. Myrtilus voelde zich verraden en hij vervloekte het huis van Pelops net voordat hij verdronk. Hermes plaatste zijn zoon later tussen de sterren.

De ster Capella, alpha Aurigae wordt geassocieerd met Amalthea. Amalthea was de geit die Zeus zoogde. Capella is een Romeinse naam voor vrouwelijke geit. De ster bevindt zich aan de linkerschouder van de wagenmenner.

De oorsprong van het sterrenbeeld gaat mogelijk terug naar het Babylonische sterrenbeeld Rukubi, de menner. De Grieken/Romeinen identificeerden het sterrenbeeld met Erichthonius, de lamme zoon van Hephaetus/Vulcan en Athena/Minerva, de uitvinder van de door vier paarden getrokken wagen.

Volgens nog oudere verhalen was Auriga een geitenherder en de wegwijzer voor alle geitenherders. Dat zou verklaren waarom Capella ook wel de geitenster met haar kinderen wordt genoemd.

Mesopotamië/Babylonië

De eerste opgetekende waarnemingen van de sterren van Auriga komen uit Mesopotamië. Daar was het sterrenbeeld bekend als GAM en het bevatte een groot deel van de sterren van het huidige moderne sterrenbeeld. De figuur werd ook Gamlum of MUL.GAM in de MUL.APIN, de Babylonische astrologische catalogus. Het sterrenbeeld stelde een schurk of een boef voor en later een geitenhoeder of een schaapherder.

Deze traditie is afkomstig van Bedoeïense astronomen. zij maakten sterrenbeelden die naar groepen dieren waren vernoemd. Voor hen stelden de sterren van Auriga een kudde geiten voor. Dit werd overgenomen door de traditionele Griekse astronomie (die voortduurde zelfs nadat het met een wagenmenner werd geassocieerd).

China

In de oude Chinese astronomie waren de sterren van Auriga over verschillende Chinese sterrenbeelden verdeeld. Onder deze sterrenbeelden het sterrenbeeld Wuche dat verschillende sterren van Auriga gebruikte om er de vijf wagens van de hemelse keizers mee voor te stellen die op hun beurt weer de graanoogst representeerden. Zuoqi is een ander Chinees sterrenbeeld dat bestond uit 9 sterren uit het oostelijke deel van Auriga. Zuoqi stelde zetels van de keizer en andere hoogwaardigheidsbekleders voor.

De heldere ster Capella was in verschillende culturen belangrijk. In de oude Hindoe astronomie was Capella het hart van Brahma. De oude Puruaanse volkeren zagen Capella (ze noemden de ster Colca) als een ster zagen die nauw verbonden was met de zaken van herders. Ook voor de Azteken was Capella een belangrijke ster. Dit blijkt uit de archeologische plek van Monte Albán. Deze nederzetting bevatte een markering voor de heliacale opkomst van de ster.

Amerika

Voor de inheemse bewoners van Californië en Nevada was het heldere patroon van het sterrenbeeld ook belangrijk. Voor hen vormde de helderste sterren van Auriga een boog die op sikkelvormige rotstekeningen is teruggevonden. Voor de inheemse Pawnee van Noord-Amerika (ze leefden voornamelijk in de staat Nebraska) herkenden het sterrenbeeld met dezelfde belangrijke sterren als het moderne Auriga: Alpha, Beta, Gamma (Beta Tauri), Theta en Iota Aurigae.

Inuit

De Inuit kenden een sterrenbeeld dat bestond uit Capella en enkele andere heldere sterren van Auriga. Ze noemden het “Quturjuuk”, dat betekent “kraagbeenderen”. Het opkomen van Quturjuuk was een teken dat het sterrenbeeld Aagjuuk, dat bestond uit sterren van het sterrenbeeld Aquila – Arend, ook weldra op zou komen. Aangezien Aagjuuk de zonsopkomst na de winterzonnewende vertegenwoordigde en ’s nachts werd gebruikt voor de navigatie en het bijhouden van de tijd, was dit een uiterst belangrijk sterrenbeeld voor de Inuit.

Om Auriga te vinden zoeken we eerst Orion (de Jager) op aan de hemel. Taurus (de Stier) staat ten westen en boven deze twee, hoog aan de hemel vinden we de ster Capella. Deze ster markeert ongeveer het midden van het sterrenbeeld. De tweede heldere ster van Auriga heet El Nath (γ Aurigae) en wordt gedeeld met het sterrenbeeld Taurus (de Stier): β Tauri. De sterren van Auriga zijn relatief helder; vijf sterren zijn van magnitude twee of helderder. Capella is de op zes na helderste ster aan de hemel (magnitude 0,08) en staat op een afstand van 43,5 lichtjaar van ons vandaan. De ster is tien keer zo helder als onze zon. Capella is een dubbelster. De begeleider heeft een omlooptijd van 104 dagen. De visuele helderheid van Capella is de som van deze twee sterren. Er is nog een derde begeleider maar deze is veel en veel zwakker. Deze derde begeleider op zich vormt ook weer een dubbelster.

Brazilië

In Brazilië gebruikte het Bororo volk de sterren van Auriga om een enorm groot sterrenbeeld te maken dat een kaaiman moet voorstellen. De zuidelijke sterren van Auriga vormen het einde van de staart van het beest. Het oostelijke deel van Taurus – Stier is de rest van de staart. Orion is het lichaam van de kaaiman en Lepus – Haas is de kop. Dit sterrenbeeld is ontstaan vanwege het belang van kaaimannen in het dagelijkse leven van de mensen in het Amazonegebied.

De Marshalleilanden

Auriga komt op de Marshall Eilanden terug in de mythe over Dümur. Deze mythe vertelt het verhaal over het ontstaan van de hemel. Antares in het sterrenbeeld Scorpius – Schorpioen is de oudste zoon van de moeder van de sterren. De Pleiaden stellen de jongste zoon voor. De moeder van de sterren heet Ligedaner en wordt voorgesteld door de ster Capella. Zij leefde op het eiland Alinablab. Zij vertelde haar zonen dat degene die als eerste het oostelijk deel van het eiland zou bereiken de Koning van de Sterren zou worden. Ze vroeg Dümur om ze in zijn kano mee mocht varen maar die weigerde dat. Dat zeden ook al haar andere zonen met uitzondering van Pleiaden. Met behulp van Ligedaner won Pleiaden de race en werd hij de Koning van de Sterren.

Micronesië/Polynesië

Elders, op de Carolinen werd Capella “Efungen” genoemd (met variaties als efang alul, avang-el-ul en iefangel uul). De naam “Efungen” betekent “ten noorden van Aldebaran”. In Oceanische gemeenschappen circuleren er verschillende namen voor Capella en Aldebaran. Op Pukapuka werd de moderne figuur van Auriga – Voerman “Te Wale-o-Tutakaiolo” genoemd. Dit betekent “het huis van Tutakaiolo”. Op de Genootschapseilanden (Frans Polynesië) werd het “Faa-nui” genoemd, de “Grote Vallei”. Capella zelf werd “Tahi-anii”, de Unieke Soevereine” genoemd. Capella werd ook Hoku-lei genoemd maar dat kan ook de naam zijn geweest voor het sterrenbeeld als geheel. De naam betekend “Sterrenkrans” en verwijst naar Makalii, een van de vrouwen van de Pleiaden.

De sterren van Auriga

Capella (α Aurigae)

Capella is de helderste ster van het sterrenbeeld Auriga. Met het blote oog bekeken lijkt het een enkelvoudige ster maar in werkelijkheid is het een groep van vier sterren: twee grote sterren die een dubbelster vormen en twee zwakke dwergsterren die een dubbelster vormen. Capella is een sterke röntgenbron. De straling is vermoedelijk afkomstig van de hete corona of de gasbel die de sterren omringd.

Capella heeft een helderheid van magnitude 0,08 en bevindt zich op een afstand van 40 lichtjaar. In helderheid is het de zesde ster aan de sterrenhemel. Capella heeft een geel-oranje kleur die vaak erg veel lijkt op de kleur van de planeet Mars.

Groter en helderder dan onze zon
Toen astronomen krachtige telescopen op de ster richtten zagen ze dat ze te maken hadden met twee verschillende dubbelsterren. Het helderste deel bestaat uit twee gele sterren die in temperatuur ongeveer gelijk zijn aan onze zon maar ze zijn ongeveer 10 keer zo groot als onze zon. Ondanks hun grootte bevinden de sterren zich slechts 96 miljoen kilometer van elkaar vandaan. Dat is tweederde van de afstand Aarde-Zon.

Op ongeveer 1 lichtjaar afstand van deze twee sterren staat het andere dubbelstersysteem bestaande uit twee rode dwergen die veel lichtzwakker zijn.

Enkele tientallen jaren geleden ontdekte men dat Capella een sterke bron van röntgenstraling is. Uit data van de Chandra X-Ray Satellite die omstreeks 2000 zijn verzameld leidden astronomen af dat er superheet gas of plasma in verschillende temperaturen voorkomt in het stelsel.

Almaaz – ε Auriga (epsilon Auriga)

Epsilon Aurigae is een van de meest mysterieuze sterren aan de hemel. Het is een eclipserende dubbelster maar de ster gedraagt zich niet als zodanig. Het vreemde helder worden en weer afzwakken van het licht van de ster leidt al tientallen jaren tot speculaties over wat er nu precies gaande is in dit verre stersysteem.

het sterrenbeeld Auriga - Voerman
Het sterrenbeeld Voerman met de heldere ster Capella. Vlak onder Capella de driehoek die de geitjes vormt met aan top de ster Almaaz

De ster is met het blote oog zichtbaar. Zoek de ster Capella van het sterrenbeeld Auriga – Voerman op. Capella is de helderste ster van het sterrenbeeld en een van de helderste sterren aan de hemel. Vlak bij Capella is onder donkere omstandigheden een driehoek van sterren zichtbaar. Deze sterren worden de “geitjes” of de “kinderen” genoemd. Epsilon Auriga vormt de top van de driehoek. De ster is ook bekend onder zijn Arabische naam Almaaz. Dit betekent “Bok” of “Geitenbok”.

Capella lijkt veel helderder te zijn dan Almaaz maar dat heeft voornamelijk te maken met de afstand. Capella bevindt zich op een afstand van ongeveer 42 lichtjaar van de Zon; Almaaz bevindt zich op een slordige 2000 lichtjaar afstand van ons.

Met een cyclus van 27 jaar wordt het licht van epsilon Auriga gedurende een periode van 640 tot 760 dagen (ongeveer 2 jaar) zwakker. De laatste lichtzwakke periode was tussen 2009 en 2011. Daarvoor was het tussen 1982 en 1984.

Almaaz - Epsilon Aurigae
Een mogelijk model van het Epsilon Aurigae dubbelstersysteem. Een van de sterren wordt door een andere ster bedekt waarbij de bedekkende ster is omgeven door een dikke donkere schijf van stof (Credit: NASA/JPL-Caltech).

Almaaz is een eclipserende dubbelster. Dat betekent dat een “donkere” ster de heldere ster met een vaste regelmaat bedekt. In dit dubbelster systeem is de donkere ster vermoedelijk omgeven door een dikke schijf van gas en stof. De helderste ster van het dubbelstersysteem is een reuzenster van spectraalklasse F. Deze ster heeft een doorsnede van iets meer dan 1 Astronomische Eenheid (=150 miljoen kilometer = de gemiddelde afstand tussen de Zon en de Aarde!). Iedere 27,1 jaar wordt deze ster gedurende twee jaar door iets bedekt dat gigantische afmetingen moet hebben. Men neemt aan dat de donkere component is omringd door een dikke schijf van stof die we vanaf de zijkant zien. De superreus en de onbekende donkere component zijn ongeveer 30 AE van elkaar gescheiden en de stofschijf van de donkere component heeft een doorsnede van ongeveer 20 AE. Deze schijf heeft vermoedelijk een opening in het midden want Epsilon Aurigae wordt halverwege de verduistering een beetje helderder.

Astronomen hebben geen idee wat er zich in het centrum van de stofschijf bevindt. Eén van de theoretische modellen voorspelt een object met een massa van vier zonsmassa’s, maar een ander model komt uit op vijftien zonsmassa’s. Verschillende theorieën spreken elkaar tegen en astronomen zoeken dus nog naar een sluitende verklaring voor de vreemde lichtcurves van Almaaz.

Bèta Aurigae – β Aurigae – Menkalinan
Menkalinan bevindt zich op een afstand van ongeveer 85 miljoen lichtjaar. Het is een drievoudige ster. Menkalinan maakt deel uit van Collinder 285 ( de Ursa Major groep van bewegende sterren). De meeste heldere sterren van de Grote Beer maken hier ook deel van uit. Uitgaande van de snelheden in de ruimte die deze sterren met elkaar gemeen hebben denkt men dat ze een gezamenlijke oorsprong hebben.

De naam Menkalinan komt van het Arabische “mankib ai-l-inan” en dat betekent: “schouder van de wagenmenner”.

Theta Aurigae – θ Aurigae – Mahasin
Mahasin is een dubbelster die zich op een afstand van 173 lichtjaar bevindt. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 2,7. De hoofdcomponent is een veranderlijke ster van het Alpha-2 Canum Venaticorum-type. Dit zijn sterren met een merkwaardige chemische samenstelling. Ze hebben een sterk magneetveld en ze hebben sterke spectraallijnen van silicium, chroom en strontium in hun spectrum.

De naam Mahasin komt uit het Arabisch en betekent pols. De ster wordt soms ook Bogardus genoemd.

Iota Aurigae – ι Aurigae – Kabdhilinan – Hassaleh
Iota Aurigae heeft verschillende traditionele namen. De ster is bekend als Kabdhilinan (Al Kab afgekort). Dit is Arabisch voor “de enkel van de wagenmenner”. De ster is ook bekend als Hassaleh.

Iota Aurigae bevindt zich op een afstand van ongeveer 512 lichtjaar, de ster heeft een visuele helderheid van magnitude 2,7.

Eta Aurigae – η Aurigae – Haedus II – Hoedus II
Eta Aurigae heeft een visuele helderheid van magnitude 3,2. De ster bevindt zich op een afstand van ongeveer 219 lichtjaar.

Haedus II is één van de kinderen van de geit Capella die door de Voerman worden gedragen. De traditionele naam komt van het Latijnse “Haedus” dat “kind” betekent. De ster wordt soms ook wel Mahasim genoemd. Dit is Arabisch voor “pols”. Ook theta Aurigae wordt Mahasim genoemd.

Zèta Aurigae – ζ Aurigae – Haedus – Hoedus – Sadatoni – Saclateni

Zèta Aurigae bevindt zich op een afstand van 790 lichtjaar. Het is een eclipserende dubbelster bestaande uit een rode superreus en een begeleider van spectraalklasse B. De helderheid varieert tussen magnitude 3,6 en 4.0 met een periode van 972 dagen.

Zèta Aurigae is het andere kind van Haedus dat door de Voerman wordt gedragen. De ster wordt ook wel Sadatoni genoemd. Deze naam komt uit het Arabisch en betekent “de tweede arm (van de wagenmenner)”. Op 30 juni 2017 kende de Internationale Astronomische Unie e naam “Saclateni” toe aan de ster.

Delta Aurigae – δ Aurigae – Prijipati

Delta Aurigae is een dubbelster op een afstand van ongeveer 140 lichtjaar van de Zon. De hoofdster heeft een helderheid van magnitude 3,7 en de begeleider is van magnitude 9,7. In de Indiase astronomie wordt de ster “Prijipati” genoemd. Dit is Sanskriet voor “De heer van de schepping”.

AE Aurigae
AE Aurigae is een zogenaamde runaway-ster. Dit zijn sterren met een hele grote eigenbeweging ten opzichte van de omringende sterren. De ster bevindt zich op een afstand van ongeveer 1460 lichtjaar. De helderheid van de ster varieert tussen magnitude 5,8 en 6.0.

Men denkt dat AE Aurigae is weggeschoten tijdens een botsing van dubbelsterren. Dit zou ook gebeurd kunnen zijn met Mu Columbae en 53 Arietis. Deze botsing vond vermoedelijk ongeveer 2 miljoen jaar gelden plaats toen de ster zich nog in het Trapezium in het sterrenbeeld Orion bevond.

AE Aurigae is verantwoordelijk voor het oplichten van IC 405 (Caldwell 31, SH 2-229). Dit is een emissie-nevel met een helderheid van magnitude 6,0. IC 405 bevindt zich in de buurt van iota Aurigae.

Lambda Aurigae – λ Aurigae – Al Hurr
Lambda Aurigae is een dubbelster die 41,2 lichtjaar van ons is verwijderd. Er zijn ook twee optische begeleiders zichtbaar. De naam van de ster komt van het Arabische woord voor “reebok”.

HD 49674
In het kader van het 100-jarig bestaan van de Internationale Astronomie Unie in 2019 mocht ieder land een ster met bijbehorende exoplaneet een naam geven. Ieder land kreeg een ster die vanuit het betreffende land is te zien. België kreeg de ster HD 49674 toegewezen.

België gaf de ster HD 49674 de naam “Nervia”. Nervia, afgeleid van de Nerviërs, waren een prominente Belgische Keltische stam. Deze ster heeft een visuele helderheid van magnitude 8,4 en is ongeveer 144 lichtjaar van de Aarde verwijderd. De ster is van spectraalklasse G en lijkt in grootte en massa erg veel op onze Zon.

De exoplaneet HD 49674 b kreeg van de Belgen de naam “Eburonia”. Eburonia, afgeleid van de Eburonen, weren een prominente Belgische Keltische stam. Eburonia werd op 13 juni 2002 ontdekt met behulp van de radiale snelheidsmethode. De planeet draait op een gemiddelde afstand van slechts 0,058 Astronomische Eenheden om zijn ster heen. De planeet heeft daar slechts 4,94 dagen voor nodig. De excentriciteit van de baan bedraagt 0,087. Eburonia is een zogenaamde hete Jupiter.

HAT-P-9
In het kader van het 100-jarig bestaan van de Internationale Astronomie Unie in 2019 mocht ieder land een ster met bijbehorende exoplaneet een naam geven. Ieder land kreeg een ster die vanuit het betreffende land is te zien. Israel kreeg de ster HD HAT-P-9 toegewezen.

Israel gaf de ster HAT-P-9 de naam “Tevel”. Tevel betekent Universum of alles en begint met de letter Taf, de laatste letter in het Hebreeuwse alfabet.

Tevel heeft een visuele helderheid van magnitude 12,3 en bevindt zich op een afstand van ongeveer 1500 lichtjaar. De ster is van spectraalklasse F en heeft een massa van 1,28 zonsmassa en een straal van 1,32 * de straal van de Zon.

Israel koos voor de exoplaneet HAT-P-9 de naam “Alef”. Alef is de eerste letter van het Hebreeuwse alfabet en het betekent ook “Stier”. De exoplaneet werd op 26 juni 2008 ontdekt met behulp van de transitiemethode. De planeet heeft een massa van 0,78 * Jupiter en een straal van 1,4 * de straal van Jupiter. Het is een zogenaamde hete Jupiter die dicht bij zijn ster staat. De omlooptijd bedraagt slechts 3,92 dagen. De excentriciteit van de baan bedraagt 0,0012. De planeet werd ontdekt met behulp van de WASP (Wide Angle Search for Planets).

HD 45350
In het kader van het 100-jarig bestaan van de Internationale Astronomie Unie in 2019 mocht ieder land een ster met bijbehorende exoplaneet een naam geven. Ieder land kreeg een ster die vanuit het betreffende land is te zien. Luxemburg kreeg de ster HD 45340 toegewezen.

Luxemburg gaf de ster HD 45350 de naam “Lucilinburhuc”. Het fort Lucilinburhuc werd gebouwd in 963 door de oprichter van Luxemburg, graaf Siegfried. De ster heeft een visuele helderheid van 7,88 en bevindt zich op een afstand van ongeveer 160 lichtjaar van de Aarde. Het is een ster van spectraalklasse G met een massa van 1,02 zonsmassa en een grootte van 1,27 * de straal van de Zon.

Luxemburg gaf de exoplaneet HD 45350 b de naam “Peitruss”. Peitruss is afgeleid van de naam van de Luxemburgse rivier de Pétrusse, met de bocht van de rivier rond de Lucilinburhuc vesting die verwijst naar de baan van de planeet rond zijn ster.

De exoplaneet HD 45350 b heeft een massa van 1,7 * de massa van Jupiter. De gemiddelde afstand tot de ster bedraagt 1,92 maar de baan is met een excentriciteit van 0.778 verre van cirkelvormig. De omlooptijd bedraagt 963,6 dagen. De planeet werd op 20 januari 2005 ontdekt vanaf de Keck sterrenwacht op Hawaii met behulp van de radiale snelheidsmethode.

Auriga op oude sterrenkaarten

Auriga – uit de Uranometria van Johann Bayer uit 1603
Auriga – uit de Atlas Celeste van John Bevis (± 1750)
Auriga - Urania's Mirror
Auriga – Uit Urania’s Mirror (± 1825). By Sidney Hall – This image is available from the United States Library of Congress’s Prints and Photographs divisionunder the digital ID cph.3g10076.This tag does not indicate the copyright status of the attached work. A normal copyright tag is still required. See Commons:Licensing for more information., Public Domain, Link

De deep sky objecten in Auriga

Auriga herbergt drie Messier-objecten; M36, M37 en M38. Een telescoop wordt aanbevolen maar onder goede omstandigheden zijn ze ook in een verrekijker zichtbaar.

IAU-kaart van het sterrenbeeld Auriga
IAU-kaart van het sterrenbeeld Auriga – Voerman
IAU-kaart van het sterrenbeeld Auriga – Voerman

Download de IAU-kaart van het sterrenbeeld Auriga – Voerman.

Messier 36 -M36 – NGC 1960

Messier 36 in Auriga
Messier 36 in Auriga. Publiek domein, Koppeling

Messier 36 is een open sterrenhoop die zich in het zuidelijke deel van het sterrenbeeld bevindt. De sterrenhoop werd in de 17de eeuw voor het eerst waargenomen door de Italiaanse astronoom Giovanni Batista Hodierna en een eeuw later door Le Gentil herontdekt. In 1764 nam Charles Messier de sterrenhoop op in zijn catalogus.

Messier 36 heeft een visuele helderheid van magnitude 6,3 en bevat tenminste 60 sterren. De sterrenhoop heeft een doorsnede van ongeveer 14 lichtjaar. De sterrenhoop bevindt zich op een afstand van ongeveer 4100 lichtjaar. De sterrenhoop lijkt een beetje op M45 – de Pleiaden in het sterrenbeeld Stier – Taurus maar bevindt zich te ver van ons af om op te vallen. De leeftijd van Messier 36 wordt geschat op 25 miljoen jaar.

Messier 37 – M37 – NGC 2099

Messier 37 in Auriga
Messier 37 in Auriga. Publiek domein, Koppeling

Messier 37 is een heldere open sterrenhoop die ook door Giovanni Hodierna werd ontdekt. De sterrenhoop bevat ongeveer 500 sterren waarvan er 150 helderder zijn dan magnitude 12,5. De sterrenhoop bevindt zich op een afstand van 3600 tot 4700 lichtjaar.

Er zijn een tiental rode reuzen waargenomen in de sterrenhoop waarvan de leeftijd wordt geschat op ongeveer 300 miljoen jaar. Messier 37 heeft een visuele helderheid van magnitude 5,6 en heeft een doorsnede van 24 lichtjaar.

Messier 38 – M38 – NGC 1912

Messier 38 in Auriga
Messier 38 in Auriga. Door Miguel GarciaEigen werk, CC BY-SA 4.0, Koppeling

Ook Messier 38 is door Giovanni Hodierna in de 17de eeuw ontdekt. In 1749 werd de sterrenhoop door Le Gentil herontdekt, Charles Messier nam de sterrenhoop in 1764 op in zijn catalogus. De helderste sterren van Messier 38 vormen de letter Pi.

Messier 38 heeft een doorsnede van ongeveer 25 lichtjaar en bevindt zich op een afstand van 4200 lichtjaar. Messier 38 bevindt zich 2,5° ten noordwesten van Messier 36.

IC 405 – de Vlammende Ster-nevel, Caldwell 31 – SH 2-229

IC 405 in Auriga
IC 405 in Auriga. By HewholooksOwn work, CC BY-SA 3.0, Link

IC 405 bevindt zich in de buurt van Messier 38 en de ster Iota Aurigae en de emissie nevel IC 410. IC 405 is een emissienevel die zich om de ster AE Aurigae bevindt. IC 405 heeft een helderheid van magnitude 6,0 en bevindt zich op een afstand van 1500 lichtjaar.

IC 410 en NGC 1893

IC 410 en NGC 1893 in Auriga
IC 410 en NGC 1893 in Auriga. Door Loden1111Eigen werk, CC BY-SA 3.0, Koppeling

IC 410 is een emissie-nevel die een beetje lijkt op de Rosetta-nevel in het sterrenbeeld Eenhoorn – Monoceros.

IC 410 omringd de open sterrenhoop NGC 1893. De nevel heeft een visuele helderheid van magnitude 13 en bevindt zich op een afstand van 2200 lichtjaar.

NGC 1893 werd op 22 januari 1827 ontdekt door John Herschel.

Meteoren

De Aurigiden zijn tussen 31 januari en 23 februari actief. Deze zwerm vertoont sporadisch heldere vuurballen.

Tussen 25 augustus en 6 september zijn de Alpha Aurigiden actief. Tijdens het maximum zijn er gemiddeld ongeveer 9 meteoren per uur zichtbaar maar de zwerm kent sporadische uitbarstingen, zoals in 1935 en 1986, tot ongeveer 30 meteoren per uur.

Tussen 22 september en 23 oktober zijn de Delta Aurigiden actief. Deze zwerm zijn maximum tussen 6 oktober en 15 oktober.

Eerste publicatie: 17 juli 2009
Laatste keer gewijzigd op: 22 februari 2020