Astronomisch Nieuws

Bij het naderen van Ultima Thule duikt meteen het eerste raadsel op

New Horizons op koers naar Ultima Thule
Deze compositieopname is op 2 december 2018 gemaakt door de New Horizons van de NASA vanaf een afstand van 38,7 miljoen kilometer. In het rechter frame is het gebied n het gele kader vergroot en zijn de achtergrondsterren verwijderd. Credit: NASA/JHUAPL/SwRI

Deze compositieopname is op 2 december 2018 gemaakt door de New Horizons van de NASA vanaf een afstand van 38,7 miljoen kilometer. In het rechter frame is het gebied n het gele kader vergroot en zijn de achtergrondsterren verwijderd. Credit: NASA/JHUAPL/SwRI

De ruimtesonde New Horizons is op weg naar Ultima Thule en op Nieuwjaarsdag zal de ruimtesonde een scheervlucht maken langs die onbekende Kuipergordelobject. Maar ruim een week voor de scheervlucht duikt de eerste verrassing al op en die heeft te maken met de manier waarop Ultima Thule het licht reflecteert.

New Horizons zal met een snelheid van 50.700 kilometer per uur op 1 januari 2019 op een afstand van 3500 kilometer langs Ultima Thule scheren en dan zullen we in staat zijn om dit object uitgebreid te bestuderen maar tot die tijd zitten astronomen met een onverwachte puzzel. Door het analyseren van honderden foto’s die de New Horizons tot nu toe van het object heeft gemaakt proberen astronomen de helderheid van het object te bepalen maar tot nu toe hebben ze geen periodieke helderheidsvariaties kunnen waarnemen die iets kunnen vertellen over de rotatie van Ultima Thule.

Zoals we al weten is Ultima Thule niet rond van vorm. In 2017 zijn er vanuit Argentinië waarnemingen gedaan en daar is uit afgeleid dat het gaat om een sigaarvormig object of mogelijk zelfs twee objecten die heel zich bij elkaar zijn of elkaar mogelijk zelfs aanraken. Da’s niet vreemd, dergelijke objecten zijn er al meer gevonden. Maar het vreemde in dit geval is dat er geen repeterende helderheidsveranderingen worden waargenomen en dat zou je wel verwachten van een draaiend object dat invallend zonlicht op zijn oppervlak weerkaatst. Deze lichtpulsaties, of lichtcurves zoals astronomen ze noemen zijn bij Ultima Thule totaal niet waar te nemen.

Astronomen spreken over een echte puzzel, ze hebben totaal geen idee waarom er totaal geen lichtcurve is waar te nemen maar ze verwachten dat de scheervlucht hier wel een antwoord op zal geven. Bovendien verwachten ze bij het zien van de eerste beelden van de scheervlucht nog wel meer vragen.

Ultima Thule - 2014 MU69
Artist impression van de New Horizons die 2014 MU69 nadert op 1 januari 2019. Het object bevindt zich op een afstand van ongeveer 1,6 miljard kilometer voorbij Pluto. Waarnemingen vanaf de Aarde wijzen er op dat het mogelijk een dubbelobject is. Afbeelding via NASA/ Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/ SwRI/ Steve Gribben.

Waarom heeft Ultima Thule geen detecteerbare lichtcurve?

Een van de astronomen die betrokken is bij het project zegt dat de rotatie-as van Ultima Thule mogelijk recht naar de naderende New Horizons wijst. Dus gezien vanaf de ruimtesonde draait Ultima Thule maar ziet de ruimtesonde steeds dezelfde reflecterende zijde en daarom is er dus ook geen lichtcurve. Het is als een draaimolen waar je van boven op kijkt. Het is een goede en aannemelijke verklaring maar dan is het wel heel toevallig dat de New Horizons het object op deze manier nadert.

Een andere verklaring is dat Ultima Thule is omgeven door een wolk van stof dat er voor zorgt dat de lichtvariaties worden tegengehouden, vergelijkbaar met hoe de coma van een komeet het zicht op de centrale kern verhuld waardoor we ook die rotatie niet kunnen zien. Het is een andere verklaring maar er wordt meteen bij gezegd dat er dan wel een interne warmtebron moet zijn die een dergelijke coma kan produceren. De Zon bevindt zich op een afstand van 4 miljard kilometer en zal vermoedelijk veel te weinig warmte produceren om een dergelijk effect te produceren.

Een derde verklaring voor het ontbreken van die lichtcurve kan zijn dat Ultima Thule is omringd door veel ronddraaiende mini-maantjes. In dit scenario produceert ieder maantje zijn eigen minieme lichtcurve die er gezamenlijk uitzien als een bij elkaar gegooide berg van lichtcurves. Vanuit de New Horizons gezien zou dit er als een enkele, hele kleine lichtcurve uit kunnen zien. Het probleem met deze theorie is dat dit nog nooit elders in het zonnestelsel is waargenomen dus als dit klopt dan zou dit een nieuw astronomisch fenomeen betekenen.

Het is een leuke puzzel waarvan de oplossing de komende dagen zal worden opgelost als de New Horizons dichter bij zijn doel zal komen. Eén van de onderzoekers grapt over een buitenaards telecommunicatie netwerk dat rechtstreeks op de Aarde is gericht maar is er van overtuigd dat we te maken hebben met gewoon een dode donkere rots die een vreemde rotatie heeft.

Bron: NASA New Horizons

 

Eerste publicatie: 22 december 2018