Zonnestelsel Nieuws

Bouwstenen voor leven gevonden op Ceres

De Ernutet krater op Ceres
De Ernutet krater op Ceres. het organische materiaal is ingekleurd waarbij de warmere kleuren duiden op hogere concentraties. Credit: NASA/JPL-Caltech/UCLA/ASI/INAF/MPS/DLR/IDA

De DAWN ruimtesonde draait al sinds maart 2015 zijn rondjes om de dwergplaneet Ceres. Sinds die tijd heeft de sonde heel veel gedetailleerde foto’s van de dwergplaneet naar de Aarde gestuurd. Deze data hebben er voor gezorgd dat we veel meer te weten zijn gekomen over de samenstelling en de oppervlaktekenmerken van Ceres.

Het is een grote verrassing dat de DAWN nu ook heeft ontdekt dat Ceres ook alle ingrediënten voor leven bevat. Aan de hand van gegevens die met de VIMS (Visible and InfraRed Mapping Spectrometer) zijn verzameld heeft een internationaal team van astronomen bevestigd dat er organische moleculen voorkomen op Ceres. Deze bevindingen zijn op 17 februari 2017 gepubliceerd in het tijdschrift Science. De gegevens van de VIMS duiden op de aanwezigheid van alifatische koolwaterstoffen aan het oppervlak van de dwergplaneet.

Alifatische koolwaterstoffen zijn koolwaterstoffen waarvan de koolstofatomen open ketens vormen die bindingen kunnen hebben met zuurstof, stikstof, zwavel en chloor. Het zijn dus allemaal niet-aromatische koolwaterstoffen. Het meest eenvoudige alifatische koolwaterstof is methaan (CH4) dat op veel plaatsen in het zonnestelsel is aangetroffen waaronder ook de atmosfeer van Mars en in zowel vloeibare vorm als gas op Titan, de grootste maan van Saturnus.

Uit de gegevens van de VIMS kon ook worden afgeleid dat de koolwaterstoffen voorkomen in een gebied in de buurt van de Ernutet krater. Deze krater bevindt zich op het noordelijk halfrond van Ceres en heeft een doorsnede van ongeveer 52 kilometer. De alifatische koolwaterstoffen werden gevonden in een gebied van ongeveer 1000 vierkante kilometer om deze krater heen.

De onderzoekers sluiten een externe bron, zoals een komeet of een koolstofhoudende asteroïde, voor deze koolwaterstoffen uit. De grootste concentraties op Ceres zijn onregelmatig verdeeld rond de zuidwestelijke rand van de Ernutet krater richting een oudere, sterk vervormde krater.

Ook ten noordwesten van de krater zijn gebieden gevonden die rijk aan organische moleculen zijn. Dit hele gebied is sterk bekraterd en het lijkt heel oud terrein te zijn. Echter de randen van de Ernutet krater lijken nog redelijk jong. De gebieden waar veel organische moleculen zijn aangetroffen bevatten carbonaten en ammoniakverbindingen die tot de normale bestanddelen van Ceres behoren waardoor het niet aannemelijk is dat de organische moleculen via een inslag van buitenaf zijn aangeleverd.

De onderzoekers gaan uit van de mogelijkheid dat deze organische moleculen zijn ontstaan op Ceres. In het verleden is er thermische activiteit geweest op de dwergplaneet. Er zijn aanwijzingen dat er vloeistoffen hebben gestroomd en dat het oppervlak zichzelf heeft vernieuwd. Gecombineerd met oudere onderzoeken die vluchtige componenten hebben gedetecteerd lijkt het er op dat er op Ceres omstandigheden heersen die eenvoudige chemie mogelijk maken.

Volgens de onderzoekers is de ontdekking van hoge concentraties organische verbindingen in een lokaal gebied heel interessant voor astrobiologen. Er komen op Ceres ammoniak houdende gehydrateerde mineralen voor, waterijs, carbonaten, zouten en nu ook organische verbindingen. Ceres heeft dus de belangrijkste ingrediënten voor leven.

De bevindingen zijn belangrijk om te achterhalen of er leven mogelijk is op Ceres. Leven vergelijkbaar met dat op de manen Europa en Enceladus. Leven dat mogelijk opgesloten is in een ondergrondse oceaan onder de ijsachtige mantel. Ceres is 4,5 jaar geleden ontstaan tijdens de vorming van het zonnestelsel. Deze studie kan dus ook een nieuw licht werpen op de oorsprong, evolutie en verdeling van organisch leven in ons zonnestelsel.

 

Eerste publicatie: 18 februari 2017
Bron: UniverseToday en anderen

Meer over Ceres: De dwergplaneet Ceres, overal ijs op de dwergplaneet Ceres, Eenzame ijsvulkaan op Ceres had vroeger mogelijk gezelschap,