Hoe bepalen astronomen de massa van verre objecten in de ruimte? In dit artikel bespreken we een voorbeeld en berekenen we de massa van de Zon uitgaande van de baan van de Maan.
Lees verder »Categorie: Begrippen – definities
Hoeveel sterren kunnen we zien op een donkere heldere nacht?
Tijdens sterrenkijkdagen en sterrenkundecursussen is het een veel gestelde vraag: hoeveel sterren kunnen we eigenlijk zien met het blote oog? Het lijkt een simpele vraag maar het antwoord is toch wat lastiger te formuleren.
Lees verder »Gravitationele microlensing – op zoek naar exoplaneten
De afgelopen tien jaar is de jacht op exoplaneten sterk opgevoerd. Met dank aan sterk verbeterde waarneemmethodes en technieken is het aantal waargenomen exoplaneten gegroeid tot 3710 planeten in 2780 verschillende stersystemen waarvan 621 stersystemen meerdere planeten bevatten (stand 1 december 2017). Helaas is het overgrote deel van deze exoplaneten ontdekt met behulp van indirecte methodes en zijn ze dus nog nooit rechtstreeks waargenomen.
Lees verder »Op zoek naar exoplaneten – de radiale snelheidsmethode
De laatste tien jaar is de zoektocht naar exoplaneten in een stroomversnelling gekomen. Dankzij verbeteringen van instrumenten en methodes zijn er ondertussen (stand 1 december 2017) 3710 planeten in 2780 verschillende stersystemen ontdekt waarvan 621 stersystemen meerdere planeten bevatten. Als gevolg van astronomische beperkingen is helaas het overgrote deel van deze planeten ontdekt met behulp van indirecte methodes. Van deze indirecte methodes is de radiale snelheidsmethode de meest efficiënte en meest populaire. Deze methode is ook bekend als Doppler spectroscopie. De methode berust op het waarnemingen van spectra van sterren naar tekenen van een minieme wiebeling: de ster beweegt zich naar de Aarde toe of van de Aarde af. Deze beweging wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van planeten die hun …
Lees verder »Wat is astrofysica?
Astrofysica is een tak van de wetenschap die de wetten van de natuurkunde en chemie gebruikt om de geboorte, leven en dood van sterren, planeten, sterrenstelsels, nevels en andere objecten in het heelal te verklaren. Astrofysica heeft twee broertjes: astronomie en kosmologie. De grenzen tussen deze drie beginnen meer en meer te vervagen.
Lees verder »Wat is kosmologie?
Kosmologie is een tak van de astronomie die zich bezig houdt met de oorsprong en de evolutie van het heelal startende met de Oerknal, het heden en de toekomst. Volgens de NASA is kosmologie de wetenschappelijke studie van structuren op grote schaal in het heelal als geheel. Kosmologen zijn bezig met exotische concepten als de snaartheorie, donkere materie en donkere energie en of er één heelal is of dat er sprake is van een multiverse, dus meerdere universa. Andere takken van de astronomie ouden zich bezig met individuele objecten en fenomenen of met verzamelingen van objecten maar kosmologie omspant het hele heelal van geboorte tot dood.
Lees verder »Dubbelsterren – ontstaan en classificatie
Meer dan vier vijfde van alle lichtpuntjes die we ‘s nachts aan de sterrenhemel kunnen zien zijn eigenlijk twee of meer sterren die om elkaar heen draaien. De meest voorkomende vorm van meervoudige sterren zijn dubbelsterren, systemen van twee sterren samen. Deze paren komen in verschillende configuraties voor die astronomen helpen met de sterren te classificeren en mogelijk zelfs van invloed zijn op de ontwikkeling van leven. Sommige mensen denken zelfs dat onze Zon deel uit maakt van een dubbelstersysteem.
Lees verder »De transitiemethode – op zoek naar exoplaneten
Eeuwenlang hebben astronomen gespeculeerd over het bestaan van planeten bij andere sterren. Met ergens tussen de 100 en 400 miljard sterren alleen al in ons sterrenstelsel leek het tenslotte heel erg onwaarschijnlijk dat onze ster de enige zou zijn met planeten. Maar het is pas enkele tientallen jaren geleden dat astronomen er in slaagden om het bestaan van planeten bij andere sterren te bevestigen.
Lees verder »De helderste sterren – lichtkracht & magnitude
Als je ‘s nachts naar de sterren kijkt dan zie je dat de niet allemaal even helder zijn. De helderheid van een ster is afhankelijk van zijn samenstelling en de afstand tot de Aarde. Astronomen drukken de helderheid van een ster uit in de schijnbare (visuele) magnitude, dit is de helderheid van de ster gezien vanaf de Aarde en de absolute magnitude, de helderheid van een ster als die op een afstand van 10 parsec (32,6 lichtjaar) van de Aarde zou staan. (Een lichtjaar is de afstand die het licht in één jaar aflegt en die ongeveer gelijk aan 10 biljoen kilometer. Astronomen meten ook de lichtkracht van een ster, dit is de hoeveelheid energie (licht) die een ster uitstraalt …
Lees verder »Wat zijn hoofdreekssterren
Sterren op de hoofdreeks zetten door middel van kernfusie in hun kern waterstofatomen om in heliumatomen. Ongeveer 90 procent van alle sterren in het heelal, inclusief, onze Zon, zijn hoofdreekssterren. Deze sterren variëren in massa van ongeveer 1/10-de zonsmassa tot meer dan 200 zonsmassa’s. Sterren beginnen hun leven als wolken van gas en stof. De zwaartekracht laat deze wolken samentrekken. Er ontstaat een kleine protoster die wordt aangedreven door het ineenstortende materiaal. Protosterren ontstaan meestal in dichte gaswolken en kunnen lastig te detecteren zijn. Sterre ontstaan niet in hun eentje. Ze ontstaan uit grote gaswolken die onder hun eigen zwaartekracht ineenstorten. Uit zo’n gaswolk ontstaan altijd meestal tientallen tot wel honderden sterren.
Lees verder »