Sterrenbeelden

Het sterrenbeeld Cetus – Walvis

Cetus - Urania's Mirror
Cetus – uit Urania’s Mirror (± 1825) samen met de sterrenbeelden Eridanus, Sculptor, Fornax en de niet meer erkende sterrenbeelden Psalterium Georgii en Machina Electra. By Sidney Hall – This image is available from the United States Library of Congress’s Prints and Photographs divisionunder the digital ID cph.3g10074.This tag does not indicate the copyright status of the attached work. A normal copyright tag is still required. See Commons:Licensing for more information., Public Domain, Link

Het sterrenbeeld Cetus bevindt zich aan de noordelijke sterrenhemel. Het sterrenbeeld is tegenwoordig bekend als de Walvis. Het sterrenbeeld is vernoemd naar het zeemonster Cetus uit de Griekse mythologie. Cetus komt voor in de Griekse mythe over Andromeda, de prinses die door haar ijdele moeder en haar vader werd geofferd om Poseidon’s woede te sussen.

Het sterrenbeeld bevindt zich in een gebied aan de sterrenhemel dat de Hemelse wateren wordt genoemd. Ook o.a. Eridanus, de rivier, Aquarus, de waterdrager, Pisces, de vissen maken er deel van uit. Cetus behoort tot de 48 klassieke sterrenbeelden van Ptolemeus.

In Cetus vinden we het balkspiraalvormige sterrenstelsel Messier 77 en ook de beroemde veranderlijke ster Mira. Het sterrenbeeld herbergt minimaal 14 sterren waarbij planeten zijn gevonden.

Er zijn drie meteorenzwermen die hun radiant in het sterrenbeeld hebben: de Oktober Cetiden, de Eta Cetiden en de Omicron Cetiden.

Cetus behoort samen met Perseus, Andromeda, Auriga, Cassiopeia, Cepheus, Lacerta, Pegasus, Perseus en Triangulum deel uit van de Perseus-familie van sterrenbeelden.

Gegevens Sterrenbeeld

Nederlandse naam Latijnse naam Afkorting Genitief
Walvis Cetus Cet Ceti
Zichtbaarheid September – Januari (aangegeven zijn de maanden waarin het sterrenbeeld om 22 uur boven de horizon staat) voor waarnemers tussen de 70ste en de -90ste breedtegraad.
Grootte In grootte is Cetus het 4de sterrenbeeld. Het sterrenbeeld beslaat een oppervlakte van 1231 (°)2 aan de sterrenhemel.
Omgeving Het sterrenbeeld wordt omringd door Aries, Pisces, Aquarius, Sculptor, Fornax, Eridanus en Taurus.
Meteorenzwermen oktober-Cetiden, de η-Cetiden en de ο-Cetiden.

Gegevens sterren

1) Deze namen zijn geautoriseerd door de Internationale Astronomische Unie. Alleen de sterren die een naam hebben zijn opgenomen in het overzicht.

Ster

Naam

Betekenis

Helderheid
(magnitude)

Afstand
(lichtjaar)

α Cet Menkar 1) of Menkab Neusgat 2,53 220,4
β Cet Diphda 1) of Deneb Kaitos Kikker, ook staart van Cetus 2,03 95,93
γ Cet Kaffaljidhmah Reikende vanuit de Pleiaden 3,46 82,05
ζ Cet Baten Kaitos 1) Buik van Cetus 3,71 259,9
ι Cet Deneb Kaitos Schemali Noordelijke tak van de staart 3,53 289,9
ο Cet Mira 1) De prachtige variabel 420,9
η Cet Dheneb 3,46 124,0
BD-17 63 Felixvarela 1) 9,63 112,5
HD 224693  Axólótl 1) 8,23 306
WASP-71 Mpingo 1) 10,6 652
Cetus - Walvis - namen ven de sterren
Het sterrenbeeld Cetus – Walvis met de namen van de sterren. Credit: Kuuke’s Sterrenbeelden

Beschrijving

Cetus is al een heel oud sterrenbeeld, in Mesopotamië was het bekend als het zeemonster Tiamat. Ofschoon Cetus tegenwoordig een walvis vertegenwoordigt was het sterrenbeeld in de oudheid het monster dat Andromeda lastig viel voordat Perseus haar kwam redden.

Johann Bayer bijvoorbeeld zag in Cetus een zeemonster met lange tanden, niet een goedaardige beluga of bultrug. In oude culturen zijn er veel verhalen over zeemonsters. Wellicht is het geen verrassing dat de grotere sterrenbeelden refereren aan mythologische monsters: Draco, Serpens, Hydra en Cetus.

De sterren van Cetus zijn zwak maar enkele zijn wel erg bekend. Zo is daar UV Ceti, een ster bestaande uit twee rode dwergen die op een afstand van 9 lichtjaar staan. Ook Mira, wellicht één der bekendere veranderlijke sterren.

Grieks/Romeinse mythologie

Cetus wordt geassocieerd met het zeemonster uit de Griekse mythe over de prinses Andromeda en haar ijdele moeder Cassiopeia die de zeegod Poseidon en de Nereïden kwaad had gemaakt door te beweren dat zij en haar dochter vele malen knapper waren dan één van de Nereïden. Om de zeegod en de nimfen te plezieren moeten Cassiopeia en haar man Cepheus hun dochter Andromeda offeren aan het zeemonster Cetus dat door Poseidon was gestuurd om de kuststreek van het koninkrijk van Cepheus te vernietigen.

Andromeda werd naakt aan de rotsen geketend maar tot haar geluk kwam net de held Perseus voorbij. Hij redde Andromeda en doodde Cetus. Perseus en Andromeda trouwden later.

Cetus werd door de oude Grieken meestal als een dubbel dier afgebeeld; het had voorpoten, grote kaken en een lichaam dat leek op een zeeslang en ofschoon we het sterrenbeeld tegenwoordig als een Walvis kennen lijken oude afbeeldingen er helemaal niet op.

China

In de Chinese astronomie zijn de sterren van Cetus over twee gebieden verdeeld: de Zwarte Schildpad van het Noorden – Běi Fāng Xuán Wǔ (北方玄武) en de Witte Tijger van het Westen – Xī Fāng Bái Hǔ ((西方白虎)

Brazilië

De Tukano en Kobeua volken gebruikten de sterren van Cetus om er een jaguar van te maken die de god van de orkanen en andere krachtige stormen was. Lambda, Mu, Xi, Nu, Gamma en Alpha Ceti vormden de kop van de jaguar. Omicron, Zeta en Chi Ceti vormen het lichaam. Eta Eri, Tau Ceti en Upsilon Ceti zijn de poten en Theta, Eta en Beta Ceti zijn de staart van de jaguar.

Hawaii

De oude bewoners van Hawaii noemden het sterrenbeeld Na Kuhi. Omicron Ceti (Mira) werd Kane genoemd.

De sterren van Cetus

Gamma Ceti – γ Ceti – Kaffaljidhmah
γ Ceti is de mooiste dubbelster in Cetus. Door sommige waarnemers worden de sterren als geel en blauw gezien. Ze hebben helderheden van magnitude 3,5 en 7,3. Ze zijn 2,8″ van elkaar gescheiden.

ν Ceti bestaat uit twee sterren van magnitude 5,0 en 9,5. Ze zijn 8″ van elkaar gescheiden.

Mira – Omicron Ceti – ο Ceti
De opvallende veranderlijke ster Mira bereikte zijn grootste helderheid in oktober 2010. Dit zorgt er voor dat de ster gemakkelijk met het blote oog is te herkennen. De naam Mira betekent prachtig. Het is inderdaad schitterend om het grootste helderheidsverschil van een ster te kunnen waarnemen. Geoefende waarnemers van veranderlijke sterren kunnen met hun waarnemingen van Mira een bijdrage leveren aan serieus wetenschappelijk onderzoek.

Mira, ook bekend als Omicron Ceti, is de helderste pulserende veranderlijke ster die we kennen en tevens de eerste van dit type dat werd ontdekt. Astronomen vroeger dachten met een nova te maken te hebben, een exploderende stervende ster. Echter begin 1600 bemerkten astronomen dat de helderheid veranderde met een periode van rond de 11 maanden.

Mira varieert in helderheid tussen magnitude 2.0 en 10.0. Dat is een factor 1500 in helderheid: enorm dus. Echter de maximale en minimale helderheden zijn niet altijd gelijk. De ster is meestal enkele maanden per jaar zichtbaar met het blote oog om daarna weer te verdwijnen. Als de ster op zijn helderst is, is ze gemakkelijk te vinden in de nek van het sterrenbeeld.

Waarom pulseert Mira eigenlijk? De ster gaat door een fase van haar leven waarbij de druk van de zwaartekracht en het onregelmatig verbranden van waterstof in de kern elkaar tegenwerken. Dit leidt ertoe dat de ster varieert in grootte en dus ook in helderheid.

De ster is door de Hubble Space Telescoop onderzocht en deze laat zien dat de ster niet rond is maar een uitstulping vertoont.

Mira is ook nog eens een dubbelster. De begeleider die Mira B heet, draait met een periode van 400 jaar om de hoofdster heen. Lange tijd werd gedacht dat Mira B een witte dwerg zou zijn maar recente waarnemingen doen anders vermoeden.

In 2007 is de ster onderzocht met de Spitzer ruimte-telescoop en deze ontdekte een komeetachtige staart bij de ster die veroorzaakt wordt door verlies aan materie.

Menkar – Alpha Ceti – α Ceti – bekend uit Star Trek
Menkar is de op één na helderste ster in Cetus. Alleen Diphda (ook wel Deneb Kaitos, de staart van de Walvis) is helderder. Toch is de officiële aanduiding van Menkar α Ceti. Dat komt mogelijk omdat de ster dichter bij de ecliptica staat dan Diphda.

Menkar speelde een rol in de originele Star Trek-serie in de aflevering “Space Seed” uit 1967 maar ook in de tweede Star Trek-speelfilm “The Wrath of Kahn” uit 1982. Seti Alpha V is de naam van de planeet waarnaar Kahn en zijn bemanning worden verbannen in de aflevering “Space Seed” en waarvan zij vluchten in de speelfilm “The Wrath of Kahn”.

Om Menkar aan de sterrenhemel te vinden kan je de V-vorm van de Hyaden (de kop van de Stier) gebruiken. Neem de punt van de V-vorm en verplaats je twee vuistbreedtes om Menkar te vinden (neem de breedte van je vuist op armlengte dus met uitgestrekte arm). Je ziet dan Menkar maar ook meteen de cirkel van sterren die de kop van de Walvis vormen.

Menkar is de op één na helderste ster in Cetus. Alleen Diphda (ook wel Deneb Kaitos, de staart van de Walvis) is helderder. Toch is de officiële aanduiding van Menkar alpha Ceti. Dat komt mogelijk omdat de ster dichter bij de ecliptica staat dan Diphda. Menkar speelde een rol in de originele Star Trek-serie in de aflevering “Space Seed” uit 1967 maar ook in de tweede Star Trek-speelfilm “The Wrath of Kahn” uit 1982. Seti Alpha V is de naam van de planeet waarnaar Kahn en zijn bemanning worden verbannen in de aflevering “Space Seed” en waarvan zij vluchten in de speelfilm “The Wrath of Kahn”. Om Menkar aan de sterrenhemel te vinden kan je de V-vorm van de Hyaden (de kop van de Stier) gebruiken. Neem de punt van de V-vorm en verplaats je twee vuistbreedtes om Menkar te vinden (neem de breedte van je vuist op armlengte dus met uitgestrekte arm). Je ziet dan Menkar maar ook meteen de cirkel van sterren die de kop van de Walvis vormen. Als je door een kleine telescoop naar de ster kijkt dan zie je een mooie kleurrijke dubbelster. De oranje reuzenster Menkar contrasteert mooi met zijn zwakke blauw-witte begeleider. Die 93 Ceti heet. Het is geen echte dubbelster maar een toevallige dubbelster. Menkar bevindt zich op een afstand van ongeveer 220 lichtjaar terwijl 93 Ceti minimaal op de dubbele afstand van de Aarde staat. Menkar is een relatief koele ster die in de nadagen van zijn leven is terwijl het blauw-witte spectrum van 93 Ceti duidt op een jonge jeugdige hete ster.
Zoekkaart voor Menkar in het sterrenbeeld Cetus – de Walvis

Als je door een kleine telescoop naar de ster kijkt dan zie je een mooie kleurrijke dubbelster. De oranje reuzenster Menkar contrasteert mooi met zijn zwakke blauw-witte begeleider, die 93 Ceti heet. Het is geen echte dubbelster maar een toevallige dubbelster. Menkar bevindt zich op een afstand van ongeveer 220 lichtjaar terwijl 93 Ceti minimaal op de dubbele afstand van de Aarde staat.

Menkar is een relatief koele ster die in de nadagen van zijn leven is terwijl het blauw-witte spectrum van 93 Ceti duidt op een jonge jeugdige hete ster. Meer over Menkar in dit uitgebreide artikel.

Deneb Kaitos – Beta Ceti – β Ceti – de staart van het zeemonster
Deneb Kaitos is de helderste ster van het sterrenbeeld Cetus. De ster staat midden november hoog aan de sterrenhemel. Cetus wordt tegenwoordig als een walvis afgebeeld maar in vroeger tijden was het een zeemonster.

Deneb Kaitos in Cetus de Walvis
Zoekkaart voor Deneb Kaitos – Diphda

De officiële aanduiding voor Deneb Kaitos, ook wel Diphda genoemd, is β Ceti. De ster is even helder als Polaris, de poolster. Uitgaande van het grote vierkant van Pegasus is het niet lastig om de ster te vinden: trek een denkbeeldige lijn van de ster Alpheratz naar Algenib en verder door. Deneb Kaitos is dan de eerste heldere ster die je tegenkomt.

Deneb Kaitos bevindt zich op een afstand van bijna 100 lichtjaar van de Aarde. De ster is 17 maal zo groot als onze Zon. Deneb Kaitos is oranje van kleur en dat geeft aan dat de oppervlaktetemperatuur relatief laag is en ook dat de ster in de nadagen van zijn leven is aangekomen.

Tau Ceti – τ Ceti
Tau Ceti heeft een visuele helderheid van magnitude 3,5. De ster bevindt zich op een afstand van slechts 11,9 lichtjaar van de Zon. Tau Ceti heeft een massa van 0,78 zonsmassa. Het is één van de weinige sterren die lichter zijn dan de Zon maar toch met het blote oog zichtbaar zijn. Het is een metaalarme ster met een grote eigenbeweging. De lichtsterkte van Tau Ceti komt over een met 0,55 * de lichtsterkte van de Zon.

Tau Ceti en Epsilon Eridani in het sterrenbeeld Eridanus waren de twee nabije zonachtige sterren die door de Amerikaanse astronoom Frank Drake werden uitgekozen voor zijn Project Ozma, een voorloper van het SETI-project dat in 1960 werd uitgevoerd. Dit project was erop gericht om signalen van buitenaardse oorsprong te ontdekken. Helaas werden die niet gevonden.

UV Ceti
UV Ceti is het prototype van een klasse van veranderlijke sterren: de flare sterren. UV Ceti is de B ster in een dubbelstersysteem bestaande uit twee rode dwergen die beide een visuele magnitude hebben van magnitude 15,5. Hun gezamenlijke magnitude bedraagt 12. Iedere tien uur wordt UV Ceti ongeveer 3 à 4 magnitudes helderder. Dit gebeurt in luttele seconden. Binnen vijf tot tien minuten heeft de ster zijn oorspronkelijke helderheid weer terug. Omdat flare-sterren erg zwak zijn moeten ze relatief bij ons staan. De meeste flare-sterren staan minder dan vijftien lichtjaar bij ons vandaan. UV Ceti staat op een afstand van 8,4 lichtjaar. De afzonderlijke sterren hebben een massa van slechts eentiende zonsmassa elk. De sterren draaien in 26 jaar om een gemeenschappelijk zwaartepunt.

BD-17 63 – Felixvarela
In het kader van het 100-jarig bestaan van de Internationale Astronomie Unie in 2019 mocht ieder land een ster met bijbehorende exoplaneet een naam geven. Ieder land kreeg een ster die vanuit het betreffende land is te zien. De Cuba kreeg de ster BD-17 63 toegewezen.

Cuba gaf de ster de naam “Felixvarela”. Felix Varela (1788–1853) was de eerste die wetenschap doceerde in Cuba aan het San Carlos en San Ambrosio Seminary. Hij opende de weg naar onderwijs voor iedereen en begon met de experimentele fysica in Cuba.

BD-17 63 is een ster van spectraalklasse K die ongeveer 112,5 lichtjaar van de Aarde is verwijderd. De ster heeht een visuele helderheid van magnitude 9.63. De ster heeft een massa van 0,72 zonsmassa en een straal van 0,7 * de straal van de Zon.

Cuba  gaf de exoplaneet BD-17 63 b de naam “Finlay”. Carlos Juan Finlay (1833-1915) was een epidemioloog die erkend werd als een pionier in het onderzoek naar gele koorts en stelde vast dat het werd overgedragen door muggen.

De exoplaneet BD-17 63 b heeft een massa van ongeveer 5,1 * de massa van Jupiter en draait op een afstand van gemiddeld 1,34 Astronomische Eenheden om de ster een. De excentriciteit van de baan bedraagt 0,54 en dat betekent dat de kortste afstand tot de ster 0,62 AE is en de grootste afstand tot de ster 2,06 AE bedraagt. De omlooptijd bedraagt 656 dagen.

Finlay werd op 26 oktober 2008 ontdekt met behulp van het HARPS spectrograaf gekoppeld aan de 3,6 meter telescoop van de ESO. Deze telescoop bevindt zich bij de La Silla sterrenwacht die in de Chileense Atacama woestijn staat. HARPS maakt gebruik van de radiale snelheidsmethode om exoplaneten op te sporen.

HD 224693 – Axólotl
In het kader van het 100-jarig bestaan van de Internationale Astronomie Unie in 2019 mocht ieder land een ster met bijbehorende exoplaneet een naam geven. Ieder land kreeg een ster die vanuit het betreffende land is te zien. De Mexico kreeg de ster HD 224693 toegewezen.

Mexico gaf de ster de naam “Axólotl”. Axólotl betekent waterdier in de inheemse Nahuatl-taal, een unieke en cultureel belangrijke endemische amfibische soort uit het bekken van Mexico.

HD 224693 bevindt zich ongeveer 306 lichtjaar van de Aarde. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 8,23. HHD 224693 heeft een massa van 1,29 zonsmassa en een straal van 1,82 * de straal van de Zon. Het is een ster van spectraalklasse G. De leeftijd van de ster wordt geschat op ongeveer 3 miljard jaar.

Mexico gaf de exoplaneet HD 224693 b de naam “Xólotl”. Xólotl betekent dier in de inheemse Nahuatl-taal en was een Azteekse godheid geassocieerd met de avondster (Venus).

De exoplaneet werd op 17 april 2006 ontdekt met behulp van de Keck telescoop en de radiale snelheidsmethode. De exoplaneet heeft een massa van minimaal 0,7 * de massa van Jupiter en draait met een periode van 27 dagen om de ster heen. De excentriciteit van de baan bedraagt 0,10 en de gemiddelde afstand tot de ster bedraagt 0,191 Astronomische Eenheden.

WASP-71 – Mpingo
In het kader van het 100-jarig bestaan van de Internationale Astronomie Unie in 2019 mocht ieder land een ster met bijbehorende exoplaneet een naam geven. Ieder land kreeg een ster die vanuit het betreffende land is te zien. De Tanzania kreeg de ster WASP-71 toegewezen.

Tanzania gaf de ster de naam “Mpingo”. Mpingo is een beroemde boom die groeit in het zuiden van Tanzania en ebbenhout produceert dat wordt gebruikt voor muziekinstrumenten en curiosa.

WASP-71 is een ster van spectraalklasse F. De ster heeft een massa van 1,57 zonsmassa en een straal van 2,32 * de straal van de Zon. WASP-71 is ongeveer 650 lichtjaar van de Aarde verwijderd. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 10,6.

Tanzania gaf de exoplaneet WASP-71 b de naam “Tanzanite”. Tanzanite is de naam van een kostbare steen gedolven in Tanzania en wordt wereldwijd gekoesterd.

Tanzanite heeft een massa van 2,6 * de massa van Jupiter en draait in slechts 2,9 dagen om de ster WASP-71 heen. De exoplaneet heeft een straal van ongeveer 1,5 * de straal van Jupiter. WASP-71 b werd in 2012 ontdekt met behulp van de transitiemethode.

Cetus op oude sterrenkaarten

Cetus – uit de Uranometria van Johann Bayer uit 1603

Cetus – uit de Atlas Celeste van John Bevis (± 1750)

Cetus – uit de Uranographia van Johannes Hevelius (± 1690)

Cetus - Urania's Mirror
Cetus – uit Urania’s Mirror (± 1825) samen met de sterrenbeelden Eridanus, Sculptor, Fornax en de niet meer erkende sterrenbeelden Psalterium Georgii en Machina Electra. By Sidney Hall – This image is available from the United States Library of Congress’s Prints and Photographs divisionunder the digital ID cph.3g10074.This tag does not indicate the copyright status of the attached work. A normal copyright tag is still required. See Commons:Licensing for more information., Public Domain, Link

De deep sky objecten in Cetus

Messier 77

Messier 77 in Cetus
Messier 77 in Cetus. Door NASA, ESA & A. van der Hoeven – http://www.spacetelescope.org/news/heic1305/, Publiek domein, Koppeling

Andere benamingen: M77, NGC 1068
Type object: spiraalvormig melkwegstelsel
Afstand: 60.000.000 lichtjaar
Visuele helderheid: 8,91
Schijnbare grootte: 6 * 6 boogminuten

M77 bevindt zich op een afstand van 60 miljoen kilometer van ons vandaan en verwijdert zich met een snelheid van 1100 kilometer per seconden. Dit grote melkwegstelsel heeft een doorsnede van ongeveer 170.000 lichtjaar. Het is daarmee eens zo groot als ons eigen melkwegstelsel. In de breed uitwaaierende spiraalarmen bevinden zich veel gele sterren zoals onze zon maar in de kern klopt het hart van de stervorming: daar komen heel veel jonge sterren voor. Vanuit de kern stoot M77 gigantische gaswolken de ruimte in. Met behulp van radiotelescopen heeft men aangetoond dat de kern uitermate actief is. Men denkt aan een mini-quasar maar zeker is dat niet. Wat de uitstoot aan gaswolken ook veroorzaakt, het heeft een massa van ongeveer 10 miljoen zonsmassa’s. M77 wordt momenteel tot de klasse van de Seyfert-stelsels gerekend.

Het melkwegstelsel is door Pierre Mechain ontdekt op 29 oktober 1780 maar hij wist uiteraard niet waarmee hij te maken had. Ook Messier bekeek het stelsel maar maakte er geen aantekeningen over. Mechain schreef echter: cluster van kleine sterren die enige neveligheid vertoont gevonden in de Walvis parallel aan de ster Delta. Dat Messier M77 niet noteerde kunnen we hem niet kwalijk nemen. Het was geen gebrek aan interesse. Messier was in de rouw omdat op die ochtend zijn vrouw en pasgeboren zoon waren overleden.

In 1783 bestudeerde ook William Herschel dit grote melkwegstelsel. In eerste instantie zag hij enkele sterren omgeven voor een nevel. Echter, 8 jaar later, met een veel betere telescoop, schreef hij: soort van sterk vergrootte cluster van sterren, er zijn enkele heldere sterren zichtbaar in het centrum. Zijn zoon John nam M77 op in zijn General Catalogue maar ook hij weidde er weinig woorden aan.

M77 kan relatief eenvoudig worden gevonden op minder dan één graad ten zuidzuidoosten van de ster Delta Ceti. Deze ster is van magnitude 4. In een verrekijker is de ronde vorm al zichtbaar en in een kleine telescoop wordt er al enig detail zichtbaar. In grote telescopen zijn er structuren zichtbaar.

NGC 247 – Caldwell 62

NGC 247 in Cetus
NGC 247 in Cetus. Door ESO – http://www.eso.org/public/images/eso1107a/, CC BY 4.0, Koppeling

NGC 247 – Caldwell 62

NGC 247 is een spiraalvormig sterrenstelsel op een afstand van ongeveer 11,1 miljoen lichtjaar. Het is door middel van de zwaartekracht verbonden met NGC 253 in het sterrenbeeld Sculptor – Beeldhouwer.

Het sterrenstelsel heeft een visuele helderheid van magnitude 9,9 en een schijnbare grootte van 21,4′ * 6,9′.

NGC 247 werd op 20 oktober 1784 ontdekt door William Herschel.

NGC 1055

NGC 1055 in Cetus
NGC 1055 in Cetus. By Credit: ESO / Acknowledgement: Flickr user Josh Barrington – http://www.eso.org/public/images/eso1707a/ http://www.eso.org/public/archives/images/original/eso1707a.tif, CC BY 4.0, Link

NGC 1055 is een spiraalvormig sterrenstelsel op een afstand van ongeveer 52 miljoen lichtjaar. Het stelsel bevindt zich 0,5° ten noordnoordoosten van Messier 77. Het stelsel werd op 9 december 1783 ontdekt door William Herschel.

NGC 1055 bevindt zich op een afstand van ongeveer 52 miljoen lichtjaar van de Aarde. het heeft een visuele helderheid van magnitude 11,4 en een schijnbare grootte van 7,6′ * 2,7′. NGC 1055 heeft een diameter van ongeveer 115.800 lichtjaar en het is een bekende radiobron.

NGC 107

NGC 107 in Cetus - Walvis
NGC 107 in het sterrenbeeld Cetus – Walvis. By Donald PelletierOwn work, CC BY-SA 4.0, Link

NGC 107 is een spiraalvormig sterrenstelsel op een afstand van ongeveer 80 miljoen lichtjaar. Het stelsel bevindt zich in de buurt van NGC 1090 maar de twee beïnvloeden elkaar niet. NGC 107 werd op 14 januari 1866 ontdekt door Otto Struve. Het sterrenstelsel heeft een visuele helderheid van magnitude 15,7 en een schijnbare grootte van 0,6′ * 0,5′.

NGC 107 bevindt zich op een afstand van ongeveer 284 miljoen lichtjaar van de Aarde.

NGC 1073

NGC 1073 in Cetus
NGC 1073 in Cetus. Door en:NASA, en:STScI, en:WikiSkyen:WikiSky’s snapshot tool – [1], Publiek domein, Koppeling

NGC 1073 is een sterrenstelsel dat een visuele helderheid van magnitude 11,5 heeft. Het bevindt zich op een afstand van ongeveer 54 miljoen lichtjaar en het heeft een schijnbare grootte van 4,9′ * 4,5′. NGC 1073 werd op 9 oktober 1785 ontdekt door William Herschel.

NGC 45

NGC 45 in Cetus
NGC 45 in Cetus. De opname is gemaakt door de GALEX-satelliet in ultraviolet licht. Door en:NASA, en:WikiSkyWikisky’s snapshot tool – [1]See also: http://www.wikisky.org/?object=NGC+45&img_source=GALEX, Publiek domein, Koppeling

NGC 45 is een balkspiraalvormig sterrenstelsel met een visuele helderheid van magnitude 10,4. Het stelsel bevindt zich op een afstand van 32,6 miljoen lichtjaar. NGC 45 werd op 11 november 1835 ontdekt door John Herschel.

NGC 17

NGC 17 in Cetus
NGC 17 in Cetus. Door NASA, ESA, the Hubble Heritage (STScI/AURA)-ESA/Hubble Collaboration, and A. Evans (University of Virginia, Charlottesville/NRAO/Stony Brook University) – http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2008/16/image/aj/, Publiek domein, Koppeling

NGC 17 is een spiraalvormig sterrenstelsel met een visuele helderheid van magnitude 15,3. Het stelsel bevindt zich op een afstand van 250 miljoen lichtjaar. Men denkt dat het stelsel het resultaat is van het samensmelten van twee stelsels. Er zijn signalen van recente stervorming zichtbaar en het stelsel is nog steeds rijk aan gas.

Het sterrenstelsel werd in 1886 ontdekt door de Amerikaanse astronoom Frank Muller. Op 21 november 1886 ontdekte ook Lewis Swidt dit sterrenstelsel. Hij wist niet dat het al eerder was gezien. Het sterrenstelsel is daarom bekend onder twee NGC-namen: NGC 17 en NGC 34.

NGC 47 (NGC 58)

NGC 47 in Cetus
NGC 47 (NGC 58) in Cetus. By Sloan Digital Sky Survey – http://skyserver.sdss.org/dr14/SkyServerWS/ImgCutout/getjpeg?TaskName=Skyserver.Chart.Image&ra=003.6276132930825&dec=-07.1674521445532&scale=0.3&width=800&height=800&opt=&query=, CC BY 4.0, Link

NGC 47 is een balkspiraalvormig sterrenstelsel dat zich op een afstand van 236 miljoen lichtjaar bevindt. Het heeft een visuele helderheid van magnitude 13,5.

Het stelsel is in 1886 ontdekt door de Duitse astronoom Ernst Tempel. Het stelsel is ook bekend als NGC 58; het werd ook door de Amerikaanse astronoom Lewis Swift ontdekt en hij wist niets van de ontdekking door Tempel.

NGC 1042 en NGC 1052

NGC 1042 in Cetus
NGC 1042 (rechts) en NGC 1052 (links) in Cetus. By Credit Line and Copyright Adam Block/Mount Lemmon SkyCenter/University of Arizona – http://www.caelumobservatory.com/gallery/n1042.shtml, CC BY-SA 3.0 us, Link

NGC 1042 is een spiraalvormig sterrenstelsel met een visuele helderheid van magnitude 14,0. Het stelsel bevindt zich in de buurt van NGC 1035 en men denkt dat de beide sterrenstelsels fysisch met elkaar zijn verbonden omdat ze dezelfde roodverschuiving vertonen.

NGC 1042 werd op 10 november 1885 ontdekt door de Amerikaanse astronoom Lewis A. Swift terwijl NGC 1052 op 10 januari 1785 werd ontdekt door William Herschel.

IAU-kaart van het sterrenbeeld Cetus
IAU-kaart van het sterrenbeeld Cetus
IAU-kaart van het sterrenbeeld Cetus

Download de kaart van het sterrenbeeld Cetus – Walvis.

Eerste publicatie: 19 juli 2009
Laatste keer gewijzigd op: 24 mei 2020