Ruimtevaartnieuws

China en Frankrijk lanceren satelliet om het heelal beter te begrijpen

Brokstukken vallen op Chinees dorp. Zaterdag 22 juni 2024 is een Frans-Chinese satelliet gelanceerd die gaat zoeken naar de machtigste explosies in het heelal. Het is een opmerkelijk voorbeeld van samenwerking tussen de westerse macht en een Aziatische reus.

De Space Variable Objects Monitor (SVOM), ontwikkeld door ingenieurs uit beide landen, heeft 4 instrumenten aan boord – 2 Franse en 2 Chinese – die gammaflitsen zullen opsporen waarvan het licht miljarden jaren heeft gereisd om de Aarde te bereiken.

De 930 kilogram wegende satelliet vertrok omstreeks 09:00 uur Nederlandse tijd aan boord van een Chinese Lange Mars 2C-raket vanaf de lanceerbasis in Xichang. Deze lanceerbasis bevindt zich in de zuidwestelijke provincie Sichuan, aldus de China National Space Administration.

Gammastraaluitbarstingen treden meestal op na de explosie van enorme sterren – die meer dan 20 keer zo groot als de Zon zijn – of de fusie van compacte sterren.

De extreem heldere kosmische stralen kunnen een energiestoot afgeven die overeenkomt met meer dan een miljard x miljard (triljoen) zonnen. Het waarnemen ervan is als het terugkijken in de tijd, omdat het erg lang duurt voordat het licht van deze objecten ons bereikt, aldus de onderzoekers.

Verschillende mysteries

De straling draagt sporen van de gaswolken en sterrenstelsels waar ze op hun reis door de ruimte doorheen gaan: waardevolle gegevens voor een beter begrip van de geschiedenis en evolutie van het heelal.

SVOM heeft volgens onderzoekers het potentieel om verschillende mysteries op het gebied van gammastraaluitbarstingen te ontrafelen, waaronder het detecteren van de meest afgelegen GRB’s in het heelal, die overeenkomen met de vroegste GRB’s.

De meest verre uitbarstingen die tot nu toe zijn geïdentificeerd werden slechts 630 miljoen jaar na de Oerknal geproduceerd, toen het heelal nog in de kinderschoenen stond.

Astronomen zijn geïnteresseerd in gammaflitsen omwille van zichzelf, omdat het zeer extreme kosmische explosies zijn die hen in staat stellen de dood van bepaalde sterren beter te begrijpen.

Al deze gegevens maken het mogelijk om de wetten van de natuurkunde te testen met verschijnselen die onmogelijk te reproduceren zijn in een laboratorium op Aarde.

Een Lange Mars2-C-raket met een satelliet aan boord die gezamenlijk door China en Frankrijk is ontwikkeld om gammaflitsen te meten
Een Lange Mars2-C-raket met een satelliet aan boord die gezamenlijk door China en Frankrijk is ontwikkeld om gammaflitsen te meten, stijgt op vanaf een ruimtebasis in Xichang in het zuidwesten van China. Credit: Xinhua.net

Eenmaal geanalyseerd kunnen de gegevens helpen het begrip van de samenstelling van de ruimte en de dynamiek van gaswolken of andere sterrenstelsels te verbeteren.

Het project komt voort uit een partnerschap tussen de Franse en Chinese ruimtevaartorganisaties en andere wetenschappelijke en technische groepen uit beide landen.

Ruimtevaartsamenwerking op dit niveau tussen het Westen en China is tamelijk ongebruikelijk, vooral sinds de Verenigde Staten in 2011 alle samenwerking tussen NASA en Beijing verboden.

Race tegen de tijd

In 2018 lanceerden China en Frankrijk gezamenlijk CFOSAT, een oceanografische satelliet die voornamelijk wordt gebruikt voor mariene meteorologie.

Verschillende Europese landen hebben ook deelgenomen aan het Chinese Chang’e-maanverkenningsprogramma.

Dus hoewel SVOM zeker niet uniek is blijft het significant in de context van ruimtevaartsamenwerking tussen China en het Westen.

Eenmaal in een baan op 625 kilometer boven de Aarde zal de satelliet zijn gegevens terugsturen naar observatoria.

De grootste uitdaging is dat gammaflitsen extreem kort zijn, waardoor wetenschappers in een race tegen de klok terechtkomen om informatie te verzamelen.

Zodra SVOM een uitbarsting detecteert stuurt de satelliet een waarschuwing naar een team dat dienst heeft.

Binnen 5 minuten zullen ze een netwerk van telescopen op de grond moeten aansturen die precies op één lijn liggen met de as van de bron van de uitbarsting om meer gedetailleerde waarnemingen te kunnen doen.

Brokstukken vallen op Chinees dorp

Op x.com circuleert een filmpje waarin te zien is dat een van de trappen van de raket in een dorp terechtkomt.

Klik op de link om het filmpje op twitter te bekijken.
Delen van de Chinese Lange Mars 2c kwamen neer in een dorp in de omgeving van de lanceerbasis in Xichang.
Delen van de Chinese Lange Mars 2c kwamen neer in een dorp in de omgeving van de lanceerbasis in Xichang. Credit: x.com

Eerste publicatie: 23 juni 2024
Bron: phys.org, xinhua.net en anderen