China lanceert de eerste missie naar de verre zijde van de Maan
Op 7 december 2018 is om 18:23 uur UT) vanaf de lanceerbasis Xichang Satellite Launch Center in China de Chang’e 4 naar de verre zijde van de maan gelanceerd. Het is voor het eerst dat een door mensen gebouwde ruimtesonde moet gaan landen op de verre zijde van de Maan.
Als alles volgens planning verloopt moet Chang’e 4 ergens begin januari 2019 een historische landing gaan maken op de verre zijde van de Maan. De missie, die bestaat uit een lander en een rover, zal met behulp van verschillende wetenschappelijke instrumenten onderzoek gaan verrichten in een gebied dat nog grotendeels onbekend is.
Lancering van de Chang’e 4 op 7 december 2018 vanaf de Chinese lanceerbasis Xichang Satellite Launch Center. Credit: Jiang Hongjing/Xinhua/Zuma
Hier is nog nooit een ruimtesonde geweest
De Maan draait in een gebonden rotatie om de Aarde en dat betekent dat de tijd die onze enige natuurlijke satelliet nodig heeft om om zijn eigen as te draaien gelijk is aan de tijd die de Maan nodig heeft om om de Aarde te draaien. Het resultaat hiervan is dat we vanaf de Aarde altijd dezelfde zijde van de Maan zien.
Deze zijde noemen we de nabije zijde. De verre zijde is voor ons onzichtbaar en dat verklaart waarom dit onzichtbare oppervlak nu een bezoeker van de Aarde mag verwelkomen. Communicatie met een lander of een rover op de verre zijde is lastig omdat de gehele Maan signalen die rechtstreeks naar en van de Aarde reizen tegenhoudt.
Om dit probleem op te lossen lanceerde China in mei 2018 een satelliet, de Queqiao, die in het Lagrangepunt L2 van de Aarde en de Maan is geplaatst. Dit is een stabiele plek voorbij de Maan van waaruit de satelliet kan zorgen voor communicatie tussen de vluchtleiding op Aarde en de Chang’e 4 op de Maan.
Chang’e 4 zal vermoedelijk landen in de Von Kármán krater. Deze krater heeft een doorsnede van 186 kilometer en maakt deel uit van het Aitken bassin dat zich aan de zuidpool van de Maan bevindt. Dit bassin heeft een doorsnede van ongeveer 2500 kilometer en het is een van de grootste inslaggebieden in ons zonnestelsel.
Heel veel gegevens
Chang’e 4 is uitgerust met acht wetenschappelijke instrumenten. Die van de lander zijn de Landing Camera (LCAM), Terrain Camera(TCAM), Low Frequency Spectrometer (LFS) en de Lunar Lander Neutrons and Dosimetry (LND) die door Duitsland is gebouwd.
De maanrover is uitgerust met de Panoramic Camera (PCAM), de Lunar Penetrating Radar (LPR), de Visible and Near-Infrared Imaging Spectrometer (VNIS) en de Advanced Small Analyzer for Neutrals (ASAN), dit laatste instrument is door Zweden gebouwd.
Met deze uitrusting kan de Chang’e 4 zijn omgeving zeer gedetailleerd bestuderen. Zo zal de LFS gegevens over de samenstelling van het oppervlak verzamelen terwijl de LPR de gelaagde structuur van de ondergrond van de Maan in kaart brengt.
Dergelijke informatie kan wetenschappers helpen te begrijpen waarom de verre zijde van de Maan zo anders is als de nabije zijde. Zo wordt bijvoorbeeld de nabije zijde grotendeels bedekt door enorme donkere vlaktes van basalt, we noemen ze mare oftewel zeeën, maar zien we die zeeën niet terug aan de verre zijde van de Maan.
Chang’e 4 zal zich ook met radioastronomie bezig houden. Aan de verre zijde van de maan is het rustig op dit gebied. Storingen die vanaf de aarde komen worden door de Maan zelf tegen gehouden. Queqiao kan ook voor radioastronomie worden ingezet want aan boord bevindt zich de Nederlands-Chinese Low Frequency Explorer.
Er is een ook biologisch experiment aan boord bestaande uit een kleine container met daarin eitjes van de zijderups en zaadjes van tomaten en Arabidopsis plant. Chinese onderzoekers willen weten hoe deze organismen leven en zich ontwikkelen op het oppervlak van de Maan.
Mars naar de Maan
Chang’e 4 markeert de laatste stap van het ambitieuze Chinese programma voor verkenning van de Maan. In 2007 respectievelijk 2010 werden de Chang’e 1 en Chang’e 2 gelanceerd. In december 2013 plaatste Chang’e 3 een maanlander en een rover met de naam Yutu op de Maan. Chang’e 4 was oorspronkelijk bedoeld als back-up voor de Chang’e 3 missie maar na het succes van deze missie werd Chang’e 4 aangepast.
In oktober 2014 lanceerde China de Chang’e 5T1. Dit was een testcapsule die in acht dagen om de Maan reisde en daarna met behulp van een parachute weer op de Aarde landde. Dit zijn allemaal voorbereidingen voor de Chang’e 5 missie die materiaal naar de Aarde moet gaan brengen. Deze missie zal op zijn vroegst ergens in 2019 gelanceerd worden. Alle Chinese missies naar de Maan dragen de naam Chang’e naar een Maangodin uit de Chinese mythologie.
Daarnaast wil China ook bemande vluchten naar de Maan gaan uitvoeren. Chinese woordvoerder hebben laten weten dat het land mensen op de Maan wil laten landen maar wanneer is nog onduidelijk. Voor de korte termijn is de Maan voor de Chinese bemande ruimtevaart geen hoofddoel. China werkt aan een permanent bewoond ruimtestation dat in het begin van de jaren 20 operationeel moet zijn.
Eerste publicatie: 9 december 2018
