Astronomisch Nieuws

Chinese astronomen zagen 2000 jaar geleden een ster exploderen en astronomen hebben er nu de restanten van gevonden

Oude nova in M22
De bolhoop Messier 22 in het sterrenbeeld Boogschutter. In deze bolhoop hebben astronomen de restanten van een nova gevonden die vermoedelijk door Chinese astronomen is waargenomen. Credit: ESA/Hubble and NASA, F Göttgens (IAG)

Wetenschappers denken dat ze de overblijfselen hebben gevonden van een exploderende ster die meer dan 2000 jaar geleden door Chinese astronomen werd waargenomen.

Nova’s zijn explosies die plaatsvinden aan het oppervlak van een witte dwerg die in een dubbelstersysteem materie van zijn buur aantrekt. Na de explosie blijven er kleine wolken gas en stof achter ie en nevel vormen. Gedurende de geschiedenis zijn er door astronomen in de oudheid heldere gebeurtenissen in de ruimte gerapporteerd. De nu gevonden nova zou een van de vroegste bevestigde nova’s kunnen zijn. Aldus een artikel dat voor publicatie in het tijdschrift Astronomy & Astrophysics is geaccepteerd.

Astronomen hebben de helderheid van de nova bepaald en hieruit berekend hoe oud die was. Het bleek dat de nova 2000 jaar oud is.

Nova’s

Nova’s vinden plaats als witte dwergen teveel waterstof van een begeleider opslokken. Hierdoor vindt er een cataclysmische gebeurtenis plaats aan hun oppervlak. Hun helderheid neemt vele malen toe en de gebeurtenis laat een wolk van gas en stof achter. De onderzoekers zochten naar restanten van nova’s in bolhopen. Bolhopen zijn een soort van miniatuur sterrenstelsels die deel uitmaken van ons eigen sterrenstelsel. Wetenschappers denken dat er in bolhopen meer dubbelsterren met witte dwergen voorkomen maar tot nu toe zijn er pas twee nova’s in bolhopen aangetroffen.

Tussen 2015 en 2017 werd de bolhoop NGC 6656 (beter bekend als Messier 22) gedurende 7 nachten waargenomen. Ze deden dit met het MUSE-instrument dat aan de Very Large Telescope in Chili was gekoppeld. De waarnemingen maakten deel uit van een lopend onderzoek en het restant van de nova werd per toeval ontdekt.

Nandou

In 48 v. Chr. noteerden Chinese astronomen een “gast ster” in hun sterrenbeeld Nandou (dit sterrenbeeld bevindt zich in het gebied van ons sterrenbeeld Sagittarius – Boogschutter). De astronomen achter MUSE berekenden de leeftijd van de nevel op 2000 jaar. Bovendien denken ze dat de nova die ze vonden vanaf de Aarde zichtbaar is geweest. Ze concludeerden dat de “gast ster” in de oude Chinese waarnemingen verantwoordelijk is geweest voor de restanten van de nova die ze nu hebben gevonden.

De sterrenhemel is erg groot dus de kans is aanwezig dat het een toevalligheid is. Het is namelijk lastig om de oude Chinese sterrenkaart te vertalen naar moderne coördinaten. Er zijn andere objecten aan de hemel die kunnen lijken op restanten van nova’s maar de onderzoekers denken dat dit onwaarschijnlijk is.

Maar het is niet voor het eerst dat moderne astronomen bewijs vinden voor een explosie in het heelal die door oude astronomen is gedocumenteerd. Onlangs ontdekte een ander team de restanten van een nova die in 1437 door Koreaanse astronomen is gedocumenteerd. Chinese astronomen documenteerden de supernova die in 1054 de Krab-nevel produceerde.

Dit bewijst dat de mensheid al lang voor de uitvinding van de telescoop over goed getrainde astronomen beschikte.

 

 

Eerste publicatie: 2 mei 2019