Buitenaards leven - exoplaneten

COCONUTS-2b – grote gasplaneet dichtbij de Aarde gevonden

COCONUTS-2b
De planeet COCONUTS-2b. Illustratie van de gasreus COCONUTS-2b. Credit: B. Bays (SOEST/UH)

Astronomen hebben duizenden exoplaneten gevonden maar er zijn er slechts een paar die rechtstreeks zijn waargenomen. Dat komt omdat ze extreem lastig met bestaande telescopen zijn te zien. Medewerkers van de astronomisch instituut van de universiteit van Hawaï zijn er nu in geslaagd om een exoplaneet rechtstreeks waar te nemen. Deze exoplaneet is slechts 35 lichtjaar van de Aarde verwijderd.

Zhoujian Zang en een team astronomen identificeerden een exoplaneet met een massa van 6 * Jupiter. Ze deden de vondst met de Cool Companions ON Ultrawide orbiTS (COCONUTS). De exoplaneet draait op een afstand van ongeveer 6000 Astronomische Eenheden om zijn moederster heen. Dit is een rode dwerg met een lage massa. Ze noemden het systeem COCONUTS-2 en de gevonden exoplaneet COCONUTS-2b. Het is de tweede ontdekking die met behulp van COCONUTS is gedaan.

Een zware planeet in een superwijde baan om een erg koele centrale ster betekent dat het systeem heel anders is dan ons eigen zonnestelsel, aldus Zhang.

Gevangen warmte helpt bij het vinden van een exoplaneet

COCONUTS-2 is de op een na koudste gefotografeerde exoplaneet tot nu toe. De planeet heeft een gemiddelde temperatuur van 160 °Celsius en dat is iets meer dan de temperatuur om koekjes te bakken. De planeet kan rechtstreeks worden waargenomen dankzij het uitgestraalde licht dat wordt geproduceerd door sinds het ontstaan van de planeet gevangen warmte. De energieproductie van de planeet is nog steeds meer dan een miljoen keer minder dan dat van de Zon en dus kan de planeet alleen maar waargenomen worden in infrarood licht.

Het rechtstreeks detecteren en bestuderen van licht van gasreuzen rond andere sterren is erg lastig omdat de meeste gevonden planeten op korte afstand om hun ster draaien en daardoor verdrinken in het licht van die ster. Dankzij de grote afstand tot de ster kan COCONUTS-2b goed bestudeerd worden en kunnen astronomen de atmosfeer en samenstelling van een jonge gasreus bestuderen.

De exoplaneet werd in 2011 voor het eerst gedetecteerd door de Wide-field Infrared Survey Telescope maar men dacht destijds dat het een vrij in de ruimte zwevend object was dat niet om een ster draaide. Zhang en zijn collega’s ontdekten dat de planeet gravitationeel verbonden is met de kleine ster COCONUTS-2. Deze ster heeft een massa van ongeveer 1/3de zonsmassa en heeft een leeftijd van ongeveer 550 miljoen jaar.

De duisternis heerst

Dankzij de grote afstand tot de ster en het feit dat het om een koele ster gaat ziet de hemel er op COCONUTS-2 heel anders uit dan de lucht hier op Aarde. Er is nauwelijks verschil tussen dag en nacht en de moederster zal er als een heldere rode ster aan de sterrenhemel staan.

Zhang’s ontdekking voedt zijn verlangen om meer exoplaneten, bruine dwergen en sterren te onderzoeken. Hij is deze zomer afgestudeerd en begint in de herfst van 2021 met zijn postdoctoraal onderzoek.

Artikel: “The Second Discovery from the COCONUTS Program: A Cold Wide-orbit Exoplanet around a Young Field M Dwarf at 10.9 pc” by Zhoujian Zhang, Michael C. Liu, Zachary R. Claytor, William M. J. Best, Trent J. Dupuy and Robert J. Siverd, 28 July 2021, The Astrophysical Journal Letters.

 

 

Eerste publicatie: 29 juli 2021
Bron: SciTechDaily