Ruimtevaartnieuws

Crew Dragon DM-1 van SpaceX met succes gelanceerd

lancering van de Crew Dragon Demo-1
Een twee-traps Falcon 9 raket vertrekt van Launch Pad 39A op de lanceerbasis Kennedy Space Center in de Amerikaanse staat Florida. Bovenop de raket de Crew Dragon Demo 1, de eerste onbemande testvlucht van SpaceX. De lancering vond plaats op 2 maart 2019 08.49 uur Nederlandse tijd. Credit: NASA

Met de succesvolle lancering van de Crew Dragon hebben SpaceX en de Verenigde Staten een grote stap gezet om straks weer zelf mensen in de ruimte te kunnen brengen.

De Crew Dragon van SpaceX werd omstreeks op 2 maart 2019 08.50 uur Nederlandse tijd vanaf het Kennedy Space Center van de NASA gelanceerd. De Crew Dragon is op weg naar het International Space Station. De lancering werd uitgevoerd met behulp van de Falcon 9 raket van SpaceX.

De reis van de Crew Dragon duurt in totaal zes dagen maar er is geen bemanning aan boord. De lancering heeft als code Demo-1 meegekregen en heeft als enige bemanningslid een met sensoren overladen dummy astronaut aan boord die naar de naam Ripley luidt (naar de Ripley uit de science fictionfilm “Aliën”). Als alles met de Demo-1 en een hierna volgende rampenoefening volgens planning verlopen dan zal SpaceX de Crew Dragon gebruiken om op zijn vroegst in juli twee astronauten naar het International Space Station te brengen.

Die lancering is een mijlpaal voor de Amerikanen want sinds de pensionering van de space shuttles in juli 2011 heeft er geen bemande lancering meer plaatsgevonden vanaf Amerikaanse bodem. De Verenigde Staten waren volledig afhankelijk van de Russische Sojoez-raketten en ruimtevaartuigen om astronauten van en naar het ruimtestation te transporteren. Op dit moment kost dat de Amerikanen 80 miljoen dollar per stoeltje.

De uit twee trappen bestaande Falcon 9 werd op 2 maart 2019 om 05:49 uur (UT) gelanceerd vanaf Launch Pad 39A. vanaf dit lanceerplatform werd ook de laatste bemande shuttlevlucht STS-135 met de Atlantis uitgevoerd.

Ongeveer 10 minuten na de lancering viel de eerste trap van de Falcon 9 terug naar de Aarde en landde perfect rechtop op het schip “Of Course I Still Love You” van SpaceX. Dit schip lag voor de kust van Florida te wachten. Eén minuut later scheidde de Crew Dragon van de tweede trap en werd de reis naar het ISS gestart.

Een nieuw type Dragon

SpaceX kreeg in 2014 een contract van 2,4 miljard dollar om de Crew Dragon te ontwikkelen. Ook Boeing kreeg toen een contract van maar liefst 4,2 miljard dollar om zijn CST-100 Starliner te ontwikkelen. NASA hoopte dat eind 2017 een of beide capsules operationeel zouden zijn.

De Crew Dragon is een geavanceerde en verbeterde versie van de Dragon vrachtcapsule van SpaceX. Deze Dragon heeft inmiddels 16 missies naar het ISS afgelegd. Maar er zijn uiteraard belangrijke verschillen tussen de beide Dragons.

De Crew Dragon is uitgerust met ramen, stoelen (maximaal zeven) en een systeem om de bemanning in leven te houden. Er is een systeem aanwezig om in noodgevallen te ontsnappen. Dit laatste systeem, dat er voor moet zorgen dat astronauten kunnen ontsnappen als er een probleem is tijdens de lancering, bestaat uit acht SuperDraco raketten die in de wand van de capsule zijn gebouwd.

Ook de zonnepanelen van de Crew Dragon bevinden zich in de romp en de capsule kan rechtstreeks met het ISS koppelen. De vrachtversie van de Dragon is uitgerust met traditionele uitvouwbare zonnepanelen en wordt door de robotische arm van het ISS opgepikt.

Net zoals de eerste trap van de Falcon 9 is de vracht Dragon herbruikbaar; de capsule komt terug naar de Aarde en landt met behulp van parachutes in de oceaan. Verschillende bevoorradingsmissies van SpaceX naar het ISS zijn inderdaad uitgevoerd met “tweedehands” capsules en raketten.

Ook de crew Dragon is ontworpen voor meerdere vluchten maar zal dit, zeker niet tijdens de eerste missies voor NASA, voorlopig niet doen. Het contract dat SpaceX heeft met de NASA zegt dat het bedrijf steeds een nieuwe capsule en raket moet gebruiken om een bemanning te lanceren.

Het contract dat Boeing heeft voor zijn Starliner staat wel hergebruik toe. De Starliner landt namelijk steeds op land.

Een snelle reis

Demo-1 is een testvlucht. De missie is ontworpen om de vele systemen van de Crew Dragon te testen in de ruimte om er zeker van te zijn dat de capsule klaar is om astronauten te lanceren en weer veilig terug naar de Aarde te brengen. De Crew Dragon is daarvoor uitgerust met enorm veel sensoren die alles registreren wat maar mogelijk is.

Verschillende van die sensoren zijn verbonden met het “anthropomorphic test device” Ripley. Deze is vernoemd naar Ellen Ripley uit de science fiction films “Aliën”. Het doel is om een beeld te krijgen hoe mensen zich in de capsule zullen voelen.

Als alles volgens plan verloopt zal de Crew Dragon op 3 maart om 11:00 uur (UT) zelfstandig koppelen aan het ISS. De capsule heeft ongeveer 180 kilogram spullen bij zich voor de astronauten aan boord van het ISS. Crew Dragon brengt geen nieuwe wetenschappelijke instrumenten mee.

Als de Crew Dragon volledig operationeel is zal er vermoedelijk maximaal 100 kg aan experimenten worden meegenomen. Dat lijkt niet veel maar dat is ook niet nodig want de vracht Dragon en andere vrachtcapsules zullen de bulk van de wetenschappelijke experimenten voor het ISS blijven verzorgen.

Vrijdag 8 maart eindigt de missie van de Demo 1. De Crew Dragon zal omstreeks 07:30 uur (UT) loskoppelen van het ISS en ongeveer 6 uur later vlak voor de kust van Florida in de Atlantische Oceaan neerplonsen.

De volgende stappen

Dezelfde crew Dragon zal binnenkort weer moeten vliegen want dan worden de SuperDragons getest. Tijdens een onbemande test op grote hoogte zal de ontsnappingsprocedure worden getest. Deze test is gepland voor juni maar als alles goed gaat dan zou deze test volgens SpaceX al ergens in april plaats kunnen vinden.

Als deze test inderdaad succesvol verloopt dan kan Demo-2 in juli worden gelanceerd. Deze historische testvlucht zal dan twee astronauten, Bob Behnken en Doug Hurley die beiden twee missies met de space shuttle hebben uitgevoerd, naar het ISS brengen.

De beide astronauten waren samen met Victor Glover en Mike Hopkins, de twee astronauten die tijdens de allereerste operationele missie van de Crew Dragon worden gelanceerd, aanwezig bij de lancering van Demo 1.

Enige tijd hierna zullen de volledig operationele gecontracteerde vluchten van de Crew Dragon beginnen. Deze missies zullen steeds vier astronauten naar het ISS brengen en weer ophalen. Dat is een meer dan het maximum dat de Russische Sojoez aan kan. Die extra persoon zal een groot verschil maken want een toename van de bemanning van het ISS leidt tot meer tijd voor experimenten. Momenteel gebruiken de astronauten in het ISS ongeveer 40 – 50 uur per week voor experimenten en met een extra persoon aan boord kan dat oplopen naar 80 – 90 uur per week.

De Starliner van Boeing vertoont grote overeenkomsten met de Crew Dragon want ook deze capsule zal per lancering 4 astronauten vervoeren (maar kan, net zoals de Crew Dragon, worden uitgebreid tot zeven). Ook de Starliner zal binnenkort zijn eerste testlanceringen ondergaan. De allereerste onbemande missie naar het ISS is gepland voor april 2019 of later.

Een ontsnappingstest waarbij de noodprocedures worden getest zal niet voor mei 2019 plaatsvinden en de eerste bemande demonstratievlucht naar het ISS zou op zijn vroegst in augustus 2019 plaats kunnen vinden.

Als deze beide ruimtecapsules operationeel worden zal de NASA niet meer afhankelijk zijn van de Russische Sojoez maar dat zal niet betekenen dat er geen Sojoez capsules meer worden gebruikt. De komende periode zullen astronauten nog steeds gebruik maken van de Sojoez en zullen de Crew Dragon en de Starliner ook iedere keer een kosmonaut meenemen.

Voor de NASA is het belangrijk om een back-up beschikbaar te hebben mochten er zich grote problemen voordoen in het ISS of met een van de in de toekomst beschikbare capsules.

Volgens een woordvoerder is het tijd om de lage aardbaan over te laten aan de commerciële sector. NASA doet dit al vijftig jaar en weet ondertussen wel hoe dat moet. NASA wil zich op de ruimte verder weg gaan richten: het Lunar Gateway project dat een ruimtestation om de Maan moet opleveren en bemande missies naar Mars.

Eerste publicatie: 3 maart 2019
Bron: diverse persberichten, space.com

https://www.space.com/spacex-launches-crew-dragon-test-flight.html