Verouderde sterrenbeelden

Het sterrenbeeld Custos Messium

De afbeelding is afkomstig uit de Uranographia van Johann Bode die in 1801 werd gepubliceerd.

Dit noordelijke sterrenbeeld werd in 1775 door de Frans astronoom Joseph Jérôme Lalande (1732 – 1807 geïntroduceerd op zijn hemelglobe en beschreven in een begeleidend pamflet “Explication des nouveaux globes céleste et terreste”. De naam Custos Messium is een woordspeling naar zijn landgenoot Charles Messier. In Frankrijk was het sterrenbeeld dan ook lange tijd bekend als “Le Messier”. De helderste ster van dit sterrenbeeldje is de huidige ster 50 Cassiopeiae.

Custos Messium bevond zich tussen de sterrenbeelden Cepheus en Camelopardalis – Giraffe in wat nu het noordelijke deel van Cassiopeia is en naast nog een niet meer bestaand sterrenbeeld Rangifer – het rendier. Lalande koos dit voorheen anonieme stukje van de sterrenhemel om dat het de plek was waar de komeet van 1774 (nu bekend als C/1774 P1) voor het eerst werd gezien. Deze komeet werd uitgebreid door Messier bestudeerd maar ironisch genoeg was hij niet de ontdekker. C/1774 P1 werd door de Franse astronoom Jacques Montaigne als eerste gezien.

De Britse wetenschapper Thomas Young (1773 – 1829) hernoemde het sterrenbeeld naar “Houder van de wijngaard” en hij nam het sterrenbeeldje op in zijn sterrenkaart van de noordelijke sterrenhemel die in 1807 werd gepubliceerd in “A Course of Lectures on Natural Philisophy and the Mechanical Arts”, maar ook deze naam was geen lang leven beschoren en verdween al weer snel in de vergetelheid.

Custos Messium – uit Urania’s Mirror (ca. 1825) samen met de sterrenbeelden Camelopardalis en Tarandus.

Eerste publicatie: 29 juli 2009
Volledige revisie: 15 mei 2019