Astronomisch Nieuws

Dark Energy Camera observeert gloeiend overblijfsel van SN 185

Supernova (SN) 185 vond plaats in het jaar 185 in de richting van de ster Alpha Centauri, tussen de sterrenbeelden Circinus en Centaurus. De supernova was acht maanden zichtbaar voor het blote oog. De supernova werd waargenomen door Chinese astronomen en mogelijk ook opgetekend in de Romeinse literatuur. SN 185 is vermoedelijk de eerste spernova waarvan waarnemingen zijn geregistreerd.

De supernovarest RCW 86
RCW 86, de gescheurde schil van SN 185, werd vastgelegd door de Dark Energy Camera, die is gemonteerd op de Víctor M. Blanco 4-m telescoop van de National Science Foundation (NSF) op Cerro Tololo Inter-American Observatory in Chili, een programma van NSF’s NOIRLab. Credit: CTIO / NOIRLab / DOE / NSF / AURA / T.A. Rector, University of Alaska Anchorage & NOIRLab van NSF / J. Miller, Gemini Observatory & NOIRLab van NSF / M. Zamani & D. de Martin, NOIRLab van NSF.

SN 185 vond plaats op een afstand van meer dan 8000 lichtjaar, ongeveer in de richting van Alpha Centauri, tussen de sterrenbeelden Passer (Circinus) en Centaurus.

De resulterende structuur, bekend als RCW 86, werpt licht op hoe de overblijfselen van de supernova de afgelopen 1800 jaar evolueerden.

Met het groothoekbeeld van de Dark Energy Camera (DECam), gemonteerd aan de 4 meter Víctor B. Blanco telescoop van het Cerro Tololo Inter-American Observatory, konden astronomen een hoge-resolutieopname maken van de gehele supernovarest zoals wij die tegenwoordig kunnen zien.

Ofschoon het verband tussen RCW 86 en SN 185 nu duidelijk is, is dat niet altijd het geval geweest.

Tientallen jaren dachten astronomen dat het voor een klassieke supernova ongeveer 10.000 jaar zou duren om een structuur te maken zoals we nu zien. Een klassieke supernova is er een waarbij een zware ster middels een explosie zijn materiaal wegblaast.

Dit zou betekenen dat RCW 86 veel ouder moet zijn dan SN 185. Deze voorlopige schatting kwam grotendeels voort uit metingen van de grootte van de supernovarest. Maar in 2006 ontdekten astronomen dat de grootte van RCW 86 werd veroorzaakt door een extreem grote uitdijingssnelheid.

Deze nieuwe metingen liggen veel meer in lijn met een vergelijkbare jonge leeftijd van ongeveer 2000 jaar en dat versterkt de relatie tussen RCW 86 en de gastster die eeuwen geleden werd waargenomen.

Hoewel een nauwkeurigere leeftijdsschatting astronomen een stapdichter bij het begrijpen van dit unieke stellaire kenmerk bracht bleef er nog één mysterie over.

Hoe breidde RCW 86 zich zo snel uit? Het antwoord werd ontdekt toen röntgenfoto’s van de regio grote hoeveelheden ijzer aan het licht brachten. Dit is een veelbetekenend signaal van een ander soort explosie: een Type Ia supernova.

Dit type ontploffing vindt plaats in een dubbelstersysteem wanneer een compacte dwergster materiaal van zijn begeleider overhevelt naar het punt van ontploffing.

Deze supernova’s zijn de helderste van allemaal en ongetwijfeld zou SN 185 waarnemers onder de indruk hebben gebracht terwijl het helder aan de nachtelijke hemel zichtbaar was.

Astronomen hebben nu een vollediger beeld van hoe RCW 86 is ontstaan.

Terwijl de witte dwerg van het binaire systeem het materiaal van zijn begeleidende ster opslokte, duwden zijn hoge snelheidswinden het omringende gas en stof naar buiten, waardoor de holte ontstond die we vandaag waarnemen.

Toen de witte dwerg geen massa meer kon verdragen die van de begeleidende ster op hem viel, explodeerde hij in een gewelddadige uitbarsting.

De eerder gevormde holte gaf voldoende ruimte aan de hogesnelheidsrestanten van de sterren om snel uit te zetten en de monumentale kenmerken te creëren die we tegenwoordig zien.

Dit nieuwe beeld  van RCW 86 geeft astronomen een nog dieper inzicht in de fysica van deze verbijsterende structuur en zijn ontstaan.

Eerste publicatie: 3 maart 2023
Bron: sci-news