De Aarde is vandaag het dichtste bij de Zon
De baan van de Aarde om de Zon is geen cirkel maar een ellips. Dat zorgt er dus voor dat de Aarde eenmaal per jaar een kleinste afstand tot de Zon zal hebben. In 2022 vindt dat moment plaats op 4 januari om 08:03 uur Nederlandse tijd. Deze kleinste afstand tussen de Aarde en de Zon noemen we perihelium. Dat woord heeft Griekse wortels want “peri” betekent nabij en “helios” betekent “zon”. Begin januari bevinden we ons ongeveer 3% dichter bij de Zon (ongeveer 5 miljoen kilometer) dan tijdens het aphelium van de Aarde (het verste punt tot de Zon) dat onze planeet begin juli bereikt. Dat is dan ten opzichte van onze gemiddelde afstand van ongeveer 150 miljoen kilometer.
De Aarde is dus jaarlijks begin januari het dichtste bij de Zon en dan is het winter op het noordelijk halfrond. Begin juli bevinden we ons altijd het verste van de Zon en dan is het zomer op het noordelijk halfrond.
De baan van de Aarde veroorzaakt niet de seizoenen
De baan van de Aarde is dus geen cirkel maar we bijna cirkelvormig. Het is niet onze afstand tot de Zon die zorgt voor winter en zomer. Het is de kanteling van de draaiingsas van de Aarde die zorgt voor de seizoenen.
In de winter is ons deel van de Aarde van de Zon af gericht en in de zomer is ons deel van de Aarde naar de Zon toe gericht. De dag van de maximale kanteling van de Zon weg of er naar toe vindt plaats tijdens de december of juni solstice.
De baan van de Aarde heeft invloed op de lengte van de seizoenen
Alhoewel ze niet verantwoordelijk zijn voor de seizoenen hebben het perihelium en het aphelium wel invloed op de lengte van de seizoenen. Wanneer de Aarde het dichtst bij de Zon komt, zoals elk jaar begin januari, beweegt de Aarde met bijna 30,3 km/sec end at is ongeveer 1 km/sec sneller dan wanneer de Aarde begin juli het verst van de Zon is verwijderd. De winter op het noordelijk halfrond en, tegelijkertijd, de zomer op het zuidelijk halfrond zijn dus de kortste seizoenen als de Aarde van de zonnewende in december naar de equinox in maart snelt.
Op het noordelijk halfrond duurt het zomerseizoen (juni zonnewende tot de september equinox) bijna vijf dagen langer dan ons winter seizoen. En natuurlijk zijn de overeenkomstige seizoenen op het zuidelijk halfrond tegengesteld. De winter op het zuidelijk halfrond duurt bijna vijf dagen langer dan de zomer op het zuidelijk halfrond.
Voor het noordelijk halfrond duurt de winter van 21 december 2021 tot 20 maart 2022. Het perihelium vindt in deze periode plaats op 4 januari. Omdat de aarde sneller beweegt naarmate de planeet zich dichter bij de Zon bevindt is de winter op het noordelijk halfrond bijna 5 dagen korter dan de zomer op het noordelijk halfrond want dan beweegt de aarde zich het langzaamste in zijn baan.
Ow ja, waar alles mee begon: om 08:03 uur bedraagt de afstand tussen de Aarde en de Zon 147,105 miljoen kilometer. Dat komt overeen met 0,983 Astronomische Eenheden. Onze planeet ontvangt vandaag 3,5% meer zonlicht dan gemiddeld. Hierdoor zijn de zomers op het zuidelijk halfrond meetbaar warmer dan bij ons.
Eerste publicatie: 4 januari 2022
Bron: EarthSky & anderen
