Raketten

De allerlaatste Delta II-raket is gelanceerd

Lancering van de eerste Delta II-raket
Lancering van de eerste Delta II raket met aan boord de eerste gps-satelliet vanaf Complex 17A op de lanceerbasis Cape Canaveral in Florida op 14 februari 1989. Credit: U.S. Air Force

Met de Delta II-raket zijn rovers naar Mars gelanceerd en ruimtesondes naar de Maan, kometen en asteroïden. De Delta-II raket heeft astronomische observatoria in de ruimte geplaatst en ook de eerste gps-satellieten. Na 30 dienstjaren is de Delta II-raket nu geschiedenis geworden.

Op 15 september werd de ICESat-2 gelanceerd met behulp van een Delta II-raket. Het was de 155ste en laatste lancering van de raket die sinds 1989 dienst heeft gedaan. De Delta II was de opvolger van de Delta I-raket waarvan de geschiedenis teruggaat tot mei 1960. Met de laatste lancering van de Delta II komt er niet alleen een einde aan een gedenkwaardige raket maar ook aan de eerste periode van de ontwikkeling van raketten in de Verenigde Staten.

Van raket naar missies

De Delta II-raket gaat helemaal terug naar de jaren ’50 van de vorige eeuw toen de race naar de ruimte met de Russen begon. De Delta II is ontstaan uit de Delta en die was weer gebaseerd op de eerste operationele ballistische raket Thor van de Amerikaanse luchtmacht. De Delta raket groeide mee met de toenemende vraag naar grotere ladingscapaciteit maar de basis en het uiterlijk bleven vrijwel ongewijzigd.

De namen “Delta” en “Atlas” blijven in gebruik voor modernere raketten maar de Delta II is de laatste van de Amerikaanse lanceerraketten die met hardware is uitgerust die rechtstreeks terug is te voeren naar de start van het ruimtevaarttijdperk.

De RS-27(A)-motor die de eerste trap van de Delta II aandrijft stamt af van de H-1 motor die de hoofdtrappen van de Saturnus I en 1B-raketten die tijdens het Apolloprogramma werden gebruikt. De AJ10-118K motor die de tweede trap en de vaste brandstofraketten van de Delta II aandrijft hebben hun oorsprong in het programma voor ballistische raketten dat uit de jaren ’50 van de vorige eeuw stamt.

De allereerste Delta II-raket werd op 14 februari 1989 vanaf Complex 17 op Cape Canaveral in Florida gelanceerd met aan boord de allereerste gps-satelliet. Het zou de eerste van 48 gps-lanceringen zijn die met een Delta II gelanceerd zouden gaan worden.

De Delta II is ook gebruikt voor het lanceren van een serie communicatiesatellieten waaronder delen van het Iridium en Globalstar netwerk in een lage aardbaan.

Bij het grote publiek werd de Delta II bekend toen de raket werd ingezet voor de verkenning van de ruimte. NASA bestaat 60 jaar en van die 60 jaar maakt de Delta II met 30 dienstjaren een belangrijk onderdeel uit. Er zijn 155 lanceringen geweest waarvan er 54 voor de NASA zijn uitgevoerd.

De eerste missie die voor de NASA werd uitgevoerd was de lancering van de Cosmic Background Explorer (COBE) in november 1989. De COBE onderzocht de kosmische achtergrondstraling, een overblijfsel van de Oerknal die leidde tot een Nobelprijs voor de Natuurkunde voor de twee ontdekkers van deze achtergrondstraling.

De Delta II heeft ook 8 ruimtesondes naar Mars gelanceerd waaronder in december 1996 de allereerste rover van de NASA, de Pathfinder. In juni en juli 2003 werden de marsrovers Spirit en Opportunity met een Delta II gelanceerd. In 1996 was het de beurt aan de Mars Global Surveyor en in 2001 de Mars Oddyssey en in 2007 de Phoenix.

In 2011 werd de GRAIL (Gravity Recovery and Interior Laboratory) naar de Maan gelanceerd. Dit was tevens de laatste lancering van een Delta II-raket vanaf de lanceerbasis in Florida. Eerder in 2011 werd de MESSENGER naar Mercurius gelanceerd, in 1996 lanceerde een Delta II de NEAR naar de asteroïde Eros en in 1999 de Stardust en de DAWN ruimtesonde in 2007.

In 2001 lanceerde een Delta II de Genesis ruimtesonde die materiaal van de zonnewind terugbracht naar de Aarde en in 2003 was de Spitzer ruimtetelescoop aan de beurt. In 2009 werd de planetentelescoop Kepler met een Delta II gelanceerd.

De laatste lancering van een Delta II was de ICESat-2 die veranderingen in de dikte van het ijs op Aarde monitort.

Een geweldig succes

Gedurende de 30 jaar dat de Delta II in gebruik is geweest is er slechts één lancering mislukt. Op 17 januari 1997 explodeerde een Delta II raket met aan boord een gps-satelliet 13 seconden na de lancering. De restanten van de raket kwamen neer op het lanceercomplex in Florida en enkele nabij geparkeerde auto’s. De allerlaatste lancering van de Delta II met aan boord de ICESat-2 was de 100ste opeenvolgende succesvolle lancering. De Delta II is daarmee recordhouder onder de lanceerraketten.

 

 

Eerste publicatie: 16 september 2018