Venus

Het weer en het klimaat van Venus

Het dikke wolkendek van Venus maakt het onmogelijk om met optische middelen het oppervlak te bestuderen

Vanwege verschillende overeenkomsten tussen Venus en de Aarde wordt Venus soms ook wel het zusje van de Aarde genoemd. Ze hebben een vergelijkbare grootte en een vergelijkbare samenstelling en beiden draaien ze binnen de bewoonbare zone om de Zon. Maar er zijn ook grote verschillen tussen beide planeten die er voor zorgen dat Venus een planeet is die je eigenlijk niet wilt bezoeken.

Venus heeft een hele compacte atmosfeer die leven op de planeet onmogelijk maakt. Als gevolg van de dichtheid van de atmosfeer en de samenstelling is de gemiddelde oppervlaktetemperatuur van Venus hoog genoeg om lood te laten smelten. Dit leidt tot hele interessante weerpatronen die overigens voor mensen zeer vijandig zijn.

De atmosfeer van Venus

De atmosfeer van Venus bestaat uit koolstofdioxide dat onzichtbaar is en uit witte wolken van zwavelzuur. We kunnen niet door het wolkendek heen kijken en zien dus helemaal niks van het oppervlak van de planeet. Alles wat we van het oppervlak weten is verkregen door ruimtesondes die met radar waren uitgerust en daardoor door het wolkendek heen konden kijken.

Enkele ruimtesondes zijn door de atmosfeer heen gevlogen en verschillende verkenners hebben de atmosfeer vanuit de ruimte bestudeerd. We weten dat de atmosfeer een hele grote dichtheid heeft. De massa van de atmosfeer van Venus is 93 * de massa van de atmosfeer van de Aarde en de luchtdruk aan het oppervlak bedraagt 92 bar en dat is 92 * de luchtdruk die op Aarde heerst op zeeniveau. Als er al mensen op Venus zouden kunnen staan dan zouden die meteen door de atmosfeer vermorzeld worden.

De samenstelling van de atmosfeer is voor ons mensen heel erg giftig. De atmosfeer bestaat voor 96,5% uit koolstofdioxide, 3,3% uit stikstof en er komen sporen voor van andere gassen – voornamelijk zwaveldioxide. Gecombineerd met de dichtheid leidt dit tot het sterkste broeikaseffect dat we in het zonnestelsel kunnen waarnemen.

Venus is ook de heetste planeet in het zonnestelsel. De gemiddelde temperatuur aan het oppervlak bedraagt 462 °C oftewel 735 K. Boven de dikke laag met koolstofdioxide bevinden zich dikke wolken die voornamelijk zwaveldioxide en druppels zwavelzuur bevatten en die ongeveer 90% van het zonlicht terugkaatsen de ruimte in.

Venus is een isotherme planeet. Dit betekent dat er nauwelijks verschil is tussen de dag- en de nachttemperatuur. Bovendien is er nauwelijks verschil tussen de temperatuur aan de polen en aan de evenaar. De ashelling van Venus is kleiner dan 3° (De ashelling van de Aarde is 23,5°) en de planeet draait met een periode van ongeveer 243 dagen eenmaal om zijn as. Dit beïnvloedt ook de minimale variatie in de seizoenen.

Het enige noemenswaardige temperatuurverschil treedt op in de hoogte. Het hoogste punt van de planeet, Maxwell Montes, is het koudste punt. Hier heerst een gemiddelde temperatuur van 380°C (655 K) en een atmosferische druk van ongeveer 45 bar.

Weerkundige fenomenen

Het weer op Venus wordt constant met behulp van aardse telescopen en ruimtemissies bestudeerd. Wat we hebben geleerd is dat het weer op Venus erg extreem is. De hele atmosfeer van de planeet draait snel rond waarbij aan de toppen van de wolken windsnelheden tot wel 300 km/uur worden behaald. Deze wolkentoppen draaien in vier tot vijf dagen tijd om de planeet heen.

Bij deze snelheden bewegen de winden tot 60 maal sneller dan de rotatie van de planeet zelf. Op Aarde haalt de wind een maximale snelheid van 10-20% van de rotatiesnelheid van de Aarde. Ruimtesondes die zijn uitgerust met camera’s die in het ultraviolet kunnen waarnemen zijn in staat om de beweging van de wolken om Venus te volgen. Zo kunnen we zien dat de wolken in verschillende lagen van de atmosfeer bewegen. De wind blaast tegen de rotatierichting van de planeet in en is het snelste aan de polen.

Dicht bij de evenaar valt de windsnelheid terug naar bijna niets. Als gevolg van de dikke atmosfeer is de windsnelheid laag bij het oppervlak ook veel langzamer, ongeveer 5 kilometer per uur. Maar door de dikte van de atmosfeer is de wind nog steeds in staat om stof en kleine rotsblokken aan het oppervlak weg te blazen.

Scheervluchten m.b.v. ruimtesondes hebben tevens aangetoond dat er in de compacte wolken bliksem kan voorkomen, net zoals in de wolken op Aarde. Het lijkt er op dat de activiteit samenhangt met het weerpatroon op de planeet en dat het er minstens half zo veel bliksemt als op Aarde. Omdat het op Venus niet regent (uitgezonderd in de vorm van zwavelzuur) neemt men aan dat de bliksem door vulkanische activiteit wordt veroorzaakt.

Wat voor weer hebben we dan op Venus? Nou, in één woord afschuwelijk slecht weer. Het is er extreem heet, de luchtdruk is er extreem hoog en het waait er stevig. Het regent zwavelzuur (op hogere breedtegraden) en er komen bliksemstormen voor die door vulkanisme worden veroorzaakt. Niet echt een planeet waar mensen wat te zoeken hebben.

Meer over Venus

Eerste publicatie: 25 november 2012
Laatste keer bijgewerkt op: 25 januari 2020

Bron:
UniverseToday
NASA: Solar System Exploration: Venus
Wikipedia – Venus