De Eta Aquariden – lente meteoren van Halley
Het is een van de twee jaarlijkse meteorenzwermen die worden veroorzaakt door stukjes van de komeet van Halley. De andere is de Orioniden meteorenzwerm die in oktober zichtbaar is. De Eta Aquariden zijn vernoemd naar hun schijnbare radiant in het sterrenbeeld Waterman – Aquarius dat in de buurt licht van de heldere ster Eta Aquarii.
Hoe de Eta Aquariden waar te nemen
De meteorenzwerm is actief vanaf eind april tot midden mei en heeft zijn maximum begin mei. Dit jaar wordt het maximum verwacht op zaterdag 7 mei 2022 omstreeks 9 uur Nederlandse tijd. De voor ons beste tijd om te kijken is op 8 mei omstreeks 04:30 uur in de ochtend. De radiant staat dan erg laag boven de zuidoostelijke horizon. Zou de radiant in het zenit staan dan zouden we ongeveer 30 meteoren per uur kunnen verwacht. Nu is dat slechts één meteoor. De Maan is voor ongeveer 40% verlicht maar gaat omstreeks 3:30 uur onder en zal dus niet meer storen. Rond 5 uur begint het te schemeren en rond 6 uur komt de Zon al weer op.
Geen ideale waarneemomstandigheden dus voor ons. Waarnemers op het zuidelijk halfrond kunnen deze meteorenzwerm veel beter zien.
Als je meteoren gaat kijken dan kijk je niet rechtstreeks naar de radiant maar er van weg. Op die manier zie je de langste meteorensporen. De Aquariden bewegen snel, met ongeveer 66 kilometer per seconde.
Waarnemers op het noordelijk halfrond kunnen tijdens het maximum 10-30 meteoren verwachten. Hoe lager op het noordelijk halfrond hoe meer. Vanaf het zuidelijk halfrond zijn de Aquariden een van de beste jaarlijkse meteorenzwermen.
Komeet Halley
De meteoren komen niet echt uit het sterrenbeeld Waterman. De plaatsing van de radiant in het sterrenbeeld is een toevalligheid die wordt bepaald door de baan van de komeet. De meteoren zijn een stroom afval dat door de komeet Halley is achtergelaten. Halley is vermoedelijk wel de beroemdste komeet die we kennen en die iedere 76 jaar om de Zon draait.
Rapporten over waarnemingen gaan terug tot minstens 273 voor Christus. De komeet was ook in 43 voor Christus zichtbaar, een jaar nadat Julius Caesar in Rome was vermoord. De komeet staat afgebeeld op het beroemde tapijt van Bayeux dat verhaalt over de verovering van Engeland door de Noormannen in 1066.
In 1705 werd de komeet voor het eerst als een periodieke komeet herkent. Berekeningen van de Amerikaanse astronoom Edmond Halley toonden aan dat drie kometen die in 1531, 1607 en 1682 waren gezien alle drie eenzelfde baan volgden. Hij voorspelde dat de komeet in 1759 weer langs zou komen. Halley zelf leefde niet lang genoeg om dit te kunnen zien maar de komeet kwam zoals voorspeld.
De laatste keer dat komeet Halley de Aarde passeerde was in 1986 en dat betekent dat we tot 2061 moeten wachten om ‘m weer te kunnen zien.
Eerste publicatie: 2 mei 2022
Bron: NASA, space.com & anderen
