De Kribbe – 1000 sterren in de Kreeft
Tijdens een heel donkere, maanloze nacht ver verwijderd van storend stadslicht is deze open sterrenhoop zichtbaar als een wazig lichtvlekje met de diameter van drie maal de Maan. Deze grote open sterrenhoop heet Messier 44. In het Nederlands ook wel de Kribbe genoemd. In het Engels heeft de sterrenhoop de bijnaam The Beehive, de bijenkorf.
Ofschoon het sterrenbeeld Cancer – Kreeft deel uitmaakt van de 12 sterrenbeelden van de Dierenriem is het zo zwak dat het je nooit zal opvallen. Met uitzondering dan van de mooie sterrenhoop die zich in het midden van het sterrenbeeld bevindt. De sterrenhoop is bekend als Messier 44 maar heeft onder astronomen ook de aanduiding NGC 2632. Een oudere naam is Praesepe (Latijn voor kribbe). Het is een mooie open sterrenhoop die onder donkere omstandigheden net met het blote oog zichtbaar is en met een verrekijker gemakkelijk kan worden gevonden. De sterrenhoop heeft een doorsnede van 1,5° en dat komt overeen met drie maal de diameter van de volle maan. De sterrenhoop bevat ongeveer 1000 sterren maar die zijn lang niet allemaal met het blote oog zichtbaar.
Op zoek naar Praesepe
We gebruiken Regulus in de Leeuw en Castor en Pollux in de Tweelingen als gidssterren voor Praesepe. De open sterrenhoop bevindt zich halverwege Regulus en het paar Castor en Pollux.
In maart zoek je na het invallen van de duisternis in het oosten. In die periode staat Regulus nog laag boven de oostelijke horizon. Castor en Pollux bevinden zich dan al hoog in het oosten. Bij het verstrijken van de maanden komt Praesepe ’s avonds ook hoger aan de sterrenhemel. Eind juni verdwijnt de sterrenhoop in het westen en is dan pas eind augustus kort voor zonsopkomst zichtbaar.
Nu zou het logisch zijn dat een object met zoveel verschillende namen, NGC2632, M44, Praesepe, kribbe, bijenkorf, erg helder is maar dat valt dus tegen. Alleen onder zeer goede waarneemomstandigheden is de open sterrenhoop met het blote oog zichtbaar. Maar richt je er een verrekijker op dan verandert het onooglijke vlekje meteen in een glinsterende zwerm sterren.
Geschiedenis en mythologie van Praesepe
In de tweede eeuw schreef Ptolemeus over de sterrenhoop: De nevelige massa in de borst van de kreeft.
In de oudheid werd de open sterrenhoop gebruikt om het weer te voorspellen. Plinius schreef erover: “Als Praesepe niet met het oog zichtbaar is op een heldere nacht dan is dit een voorteken voor een krachtige storm”.
In 1609 was Galileo Galilei de eerste die de sterrenhoop door een telescoop kon bekijken. Hij kon in totaal 40 sterren zien. Omstreeks 1769 voegde Charles Messier de sterrenhoop toe aan zijn catalogus van nevelachtige objecten en gaf het de aanduiding M44; het 44ste object in Messier’s catalogus.
De sterrenhoop was in de Griekse en Romeinse mythologie bekend als een kribbe. Met een verrekijker zie je aan beide zijden een heldere ster staan. Dit zijn de sterren Asellus Borealis en Asellus Australis. In de hemelmythologie zijn het de twee ezels waarmee Dionysos en Silenus ten strijde trokken tegen de Titanen.
1000 sterren
Praesepe is een open sterrenhoop die ongeveer 1000 sterren bevat en die deel uitmaakt van ons eigen sterrenstelsel. Open sterrenhopen bevatten sterren die door de zwaartekracht met elkaar zijn verbonden en die uit dezelfde stervormende nevel zijn ontstaan. Je kan dit vergelijken met de sterren in de Orionnevel. Praesepe is een van de meest nabije open sterrenhopen en bevat meer sterren dan de meeste andere nabije open sterrenhopen.
De afstand tot Praesepe bedraagt ongeveer 520 tot 610 lichtjaar. Als je de sterrenhoop met een verrekijker bekijkt dan is 42 Cancri de helderste ster in je beeld.
In 2012 werden er in de sterrenhoop twee planeten gevonden. Ze dragen de aanduidingen Pr0201b en Pr0211b en draaien op verschillende sterren. Beide planeten zijn hete Jupiters en dat betekent dat het grote planeten zijn die in een nauwe baan om hun ster draaien. Het waren de eerste planeten in een baan om een zonachtige ster die in een open sterrenhoop werden gevonden. Er werden wel al eerder planeten in een open sterrenhoop gevonden maar niet in een baan om een zonachtige ster.
Eerste publicatie: 25 april 2018
