Zonnestelsel Nieuws

De lengte van de dag op Venus verandert voortdurend

Opname van Venus met zijn dikke wolkendek
Een bijna volledige blik op Venus bedekt met witte en zalmroze wolken. Het dikke wolkendek van Venus is ondoordringbaar voor zichtbaar licht en maakt het onmogelijk voor astronomen om de lengte van de dag van de planeet te bepalen. Een onderzoek op radiogolflengtes heeft mogelijk enkele antwoorden. Credit: NASA/ JPL-Caltech.

Wetenschappers hebben radiogolven gebruikt om de rotatiesnelheid en kanteling van de draaiingsas van Venus nauwkeuriger te meten. We wisten al dat de Venusdag buitengewoon lang was maar nu weten we dat de lengte van een dag op Venus regelmatig van lengte verandert!

Wetenschappers zeggen dat ze eindelijk de vraag hebben beantwoord over de lengte van een “dag” op Venus. En het antwoord is: het verandert altijd en soms wel met 20 minuten! We wisten dat venus een buitengewoon lange dag heeft. Een dag op Venus, een enkele draai van de planeet om zijn as, staat gelijk aan ongeveer 243 aardse dagen. Wat nieuw is, is dat de lengte van een Venusdag niet vast is. Dat wil zeggen dat de rotatie van onze buurplaneet regelmatig enkele minuten versnelt en vertraagt, dit komt omdat de dikke atmosfeer van de planeet in wisselwerking staat met zijn topografie of oppervlaktekenmerken.

Hetzelfde onderzoek onthulde ook de precieze kanteling van de as van Venus en de grootte van zijn kern.

Het onderzoeksteam stond onder leiding van Jean-Luc Margot van UCLA en het publiceerde zijn bevindingen op 29 april in het laatste nummer van Nature Astronomy. Margot legde uit hoe basisinformatie over Venus verborgen is onder zijn dikke atmosfeer.

Venus wordt gezien als onze zusterplaneet maar deze fundamentele eigenschappen waren voorheen onbekend.

Een dag op venus duurt dus zoals gezegd ongeveer 243 aardse dagen. Om preciezer te zijn 243,0226 aardse dagen. Dat komt overeen met 5832,5424 aardse uren. Als je iemand bent die het gevoel heeft dat er ooit genoeg uren in een dag zitten dan is Venus misschien de place to be? Hou er wel rekening mee dat het oppervlak van deze planeet heet genoeg is om lood te doen smelten. Toch is de dag van Venus een curiositeit. In feite is een Venusdag langer dan een Venus jaar dat 225 dagen telt. Heel apart, een dag die langer duurt dan een jaar …

Zoals hierboven al vermeld is de wisselvallige timing van een dag op Venus de fout van de ongelooflijk dikke atmosfeer. De atmosfeer van Venus, die grotendeels uit kooldioxide bestaat, is ongeveer 93 keer zo zwaar als op Aarde en drukt daarom met ene veel grotere kracht op het oppervlak van de planeet. De oppervlaktedruk op Venus kan wel 11 keer groter zijn dan op Aarde. Wanneer de dikke atmosfeer van Venus, met zijn winden die 360 kilometer per uur kunnen bereiken, in wisselwerking staat met de vaste grond dan wordt er momentum uitgewisseld waardoor de rotatie van de planeet wordt versneld en vertraagd. De Aarde heeft eenzelfde samenspel tussen atmosfeer en oppervlak maar bij ons voegt de uitwisseling slechts een milliseconde toe aan of af van elke dag.

Het kunnen bepalen van de precieze lengte van de dag op Venus is belangrijk voor alle toekomstige ruimtemissies want zonder nauwkeurige metingen van de bewegingen van de planeet kunnen landingen wel 30 kilometer afwijken.

In dit nieuwe onderzoek verwierven de onderzoekers ook nauwkeurige metingen van de as en de kern van Venus. Venus staat bijna helemaal rechtop, de kanteling van de as bedraagt slechts 2,6392 graden. Vergelijk die kleine kanteling met de grotere kanteling van de Aarde van 23 graden en je zult begrijpen waarom Venus geen seizoenen kent. Venus heeft extreem veel tijd nodig om een omwenteling te voltooien in die kleine wiebeling van zijn as: 29.000 jaar. Net als op Aarde staat deze schommeling in de as van Venus bekend als precessie.

De topografie van Venus met de kanteling van de as
Deze topografische kaart van Venus toont de draaiingsas van de planeet (gele pijl), die minder dan 3 graden is. Dit betekent dat Venus bijna rechtop draait met slechts een kleine wiebeling van de as. Credit: Jean-Luc Margot/ UCLA/ NASA.

Toen de wetenschappers eenmaal de radiogegevens hadden over de draaiing van de planeet waren ze in staat om de grootte van de kern van de planeet te berekenen. Ze berekende de grootte van de kern op 3500 kilometer. Dat is in feite net zo groot als de kern van de Aarde.

Maar hoe kwamen de wetenschappers aan al deze nieuwe metingen van Venus? Ze gebruikten radiogolven die ze in een periode van 15 jaar op venus lieten weerkaatsen (radar). Met behulp van de 70 meter grote Goldstone antenne in de Mojave woestijn in Californië stuurden de wetenschappers fotonen in de vorm van radiogolven naar Venus. Daar drongen die de dikke atmosfeer binnen en kaatsten ze via de grond terug naar de Aarde. Zowel de Goldstone als de Green Bank radiotelescoop in West Virginia pikten deze retoursignalen op. Margot legde uit dat de planeet te vergelijken is met een discobal:

Ze verlichten met een extreem heldere zaklamp de planeet, ongeveer 100.000 keer helderder dan een typische zaklamp. En als ze dan de reflecties van de discobal volgen dan kan men daaruit eigenschappen over de draaiing afleiden.

De vertraging tussen de retoursignalen bij Goldstone en Green Bank hielp de wetenschappers de rotatiesnelheid van Venus te berekenen en het tijdsvenster waarin de echo’s van Venus het meest op elkaar lijken onthulde de kanteling van de planeet.

Dir proces van het weerkaatsen van fotonen van Venus en het interpreteren van het retoursignaal kan (en is) ook gebruikt worden bij andere werelden in ons zonnestelsel. Het team wil de manen Ganymedes en Europa van Jupiter als doelwit nemen om ook enkele van hun verre geheimen te leren kennen. Onder meer over de oceaan die zich mogelijk verschuilt onder het dikke ijs op de maan Europa.

Bron: Spin state and moment of inertia of Venus. Jean-Luc Margot, Donald B. Campbell, Jon D. Giorgini, Joseph S. Jao, Lawrence G. Snedeker, Frank D. Ghigo & Amber Bonsall

 

Eerste publicatie: 6 mei 2021
Bron: EarthSky en anderen