De Lick sterrenwacht en de zoektocht naar exoplaneten
De Lick sterrenwacht bevindt zich op de top van Mount Hamilton in Californië. De sterrenwacht is sinds 1888 in gebruik. Tegenwoordig zoeken astronomen van Lick naar exoplaneten en proberen ze uit te zoeken hoe sterren en sterrenstelsels zijn ontstaan. Bovendien wordt er onderzoek gedaan aan supernova’s om hieruit meer te leren over de geschiedenis van het heelal.
De sterrenwacht is eigendom van en wordt bedreven door de universiteit van Californië. Deze besloot in 2013 om de sterrenwacht in 2018 te sluiten. In november 2015 kwam de universiteit hierop terug en werd toegezegd dat de Lick sterrenwacht jaarlijks 1,5 miljoen dollar zo krijgen.
Geschiedenis
De sterrenwacht bevindt zich op de top van de 1280 meter hoge Mount Hamilton. Deze berg ligt ten oosten van San Jose in Californië. De sterrenwacht kwam tot stand door donaties van James Lick die in 1848, voor aanvang van de goudkoorts, een groot stuk land kocht. Lick stierf in 1876 en in het door Lick nagelaten fonds verlangde een telescoop die “superieur en krachtiger was dan welke andere telescoop dan ook”.
Het fonds gaf verder geen details over de invulling van de nieuwe sterrenwacht waardoor de raad die toezicht hield op de besteding van de gelden het erg lastig had. Er werd uitgebreid gediscussieerd over nu een refractor of een reflectortelescoop gebouwd moest worden. In die periode begonnen grote reflectortelescopen aan hun opmars. Uiteindelijk werd er gekozen om een refractor te kopen. In een later stadium werd ook nog een reflector gekocht.
In dit tijd werden de meeste telescopen in of aan de rand van een stad gebouwd maar astronomen ervoeren hier al snel de nadelen van toenemende lichtvervuiling. Astronomen kozen steeds vaker voor bergtoppen om hier nieuwe sterrenwachten op te vestigen. Lick beschouwt zichzelf als de eerste permanent in gebruik zijnde sterrenwacht op een bergtop ter wereld.
Huidig onderzoek
De Lick sterrenwacht houdt zich momentele voornamelijk bezig met het onderzoek aan exoplaneten. Vanaf de sterrenwacht worden ongeveer 1000 sterren die qua leeftijd, temperatuur en helderheid lijken op onze Zon, in de gaten gehouden. Dit wordt gedaan met behulp van de Shane reflector en de Hamilton spectrograaf en de Automated Planet Finder.
Er zijn al veel planeten in de grootte van Jupiter en Saturnus gevonden. Met het verbeteren van de techniek zullen er ook vaker kleinere planeten worden gevonden. Het uiteindelijk doel van deze studie is het vinden van een zonnestelsel als het onze, met aardachtige planeten waar leven mogelijk is.
Daarnaast onderzoeken astronomen van de Lick sterrenwacht hoe elementen ontstaan. Ze zijn in het bijzonder geïnteresseerd in hoe sterren evolueren om metalen en andere elementen te maken. Ze onderzoeken oudere sterren die in verschillende fases van hun evolutie zijn, op zoek naar overeenkomsten en verschillen. Astronomen van Lick kijken ook naar sterrenstelsels met een grote roodverschuiving. Dit zijn sterrenstelsels die ver van ons zijn verwijderd en die zich nog in een vroeg stadium van hun evolutie bevinden.
Een andere onderzoeksrichting houdt zich bezig met supernova’s. Ze willen leren waarom sterren exploderen en welke types gevoeliger zijn om te exploderen.
De Katzman Automatic Imaging Telescope (KAIT) is geprogrammeerd om iedere heldere nacht zelfstandig de hemel af te speuren naar verre supernova’s. Als KAIT in een sterrenstelsel een verschil in helderheid ziet dan is dit mogelijk een supernova. Er worden dan automatisch astronomen gewaarschuwd die met behulp van de KAST spectrograaf verder onderzoek doen.
Publieksvoorlichting
In de zomerperiode kunnen bezoekers van de sterrenwacht met behulp van de enorme 36 inch (91 centimeter) Lick refractor en de 40 inch (101 cm) Nickel Reflecting Telescope de sterrenhemel bekijken. Amateurastronomen kunnen hun telescopen buiten opstellen en er worden lezingen gegeven door professionele astronomen.
De Vrienden van de Lick Sterrenwacht hebben geld ingezameld om de 36 inch refractor te restaureren en een Shane Adaptive Optics System te bouwen om te kunnen compenseren voor de turbulenties van de atmosfeer en zo het beeld van de telescopen te verbeteren.
Eerste publicatie: 10 november 2019
bron: Lick Observatory, wikipedia, space.com