meteorenWaarnemen

De Lyriden

Lyriden - radiant
De radiant van de Lyriden naast de heldere ster Wega in het sterrenbeeld Lier.

De Lyriden is één van de oudste meteorenzwermen die we kennen. De waarnemingen van de Lyriden gaan terug tot 2600 voor Christus. De Lyriden zijn ook bekend als de April Lyriden. Het is een jaarlijks terugkerende meteorenzwerm die omstreeks 22-23 april zijn maximum heeft. De Lyriden zijn afkomstig van de komeet C/1861 G1 die beter bekend is als de komeet Tatcher.

Tijdens het maximum zijn er 5 tot 20 meteoren per uur zichtbaar. Het gemiddelde ZHR (zenithal hourly rate) is 10 meteoren per uur. Er zijn meer meteoren zichtbaar als de Maan niet stoort en ook als je vanuit een donkere omgeving kan waarnemen. Lyriden hebben een typische helderheid van magnitude 2 maar er zijn ook helderdere meteoren zichtbaar die we vuurballen noemen. Deze vuurballen zijn soms zo helder dat ze schaduwen achterlaten. het spoor van een Lyride vuurbal kan soms enkele minuten zichtbaar blijven.

Eens in de 60 jaar zijn er uitbarstingen van de Lyriden zichtbaar als de Aarde door een dichte laag stof van de komeet reist. In 1922 en 1982 werden er tijdens het maximum 90 meteoren per uur geteld. In 1803 produceerden de Lyriden zelfs een zogenoemde meteorenstorm waarbij er tot 700 meteoren per uur werden geteld.

De radiant van de Lyriden bevindt zich in het sterrenbeeld Lier – Lyra. De radiant is het vluchtpunt van waaruit alle meteoren lijken te komen. Het sterrenbeeld Lier is gemakkelijk aan de sterrenhemel te vinden vanwege de heldere ster Wega. Deze ster is de op vier na helderste ster aan de sterrenhemel en het is ook één van de sterren van de Zomerdriehoek. De radiant bevindt zich in de buurt van de ster Wega maar de meteoren kunnen overal aan het sterrenhemel gezien worden.

De Lyriden zijn de sterkste jaarlijkse meteorenzwerm die door een lang-periodieke komeet wordt veroorzaakt. Komeet C/1861 G1 Tatcher is vernoemd naar de Amerikaanse amateurastronoom A.E. Tatcher die de komeet op 5 april 1861 ontdekte. In mei 1861 kwam de komeet tot op 50,1 miljoen kilometer van de Aarde. In juni 1861 bereikte de komeet zijn perihelium op een afstand van 0,9207 Astronomische Eenheden van de Zon. Het aphelium bevindt zich op een afstand van 110 Astronomische Eenheden. Dit is voorbij de baan van de dwergplaneet Eris. Komeet Tatcher heeft een omlooptijd van ongeveer 415 jaar en zal omstreeks 2276 weer in zijn perihelium zijn.

De eerste waarnemingen van de Lyriden stammen uit China waar in 687 voor Christus een meteorenregen werd waargenomen. In het geschiedkundige boek Zuo Zhuan werd opgetekend dat er in die nacht geen vaste sterren zichtbaar waren en dat er om middernacht sterren vielen als waren het regendruppels.

Voor het Boorong volk uit Australië zijn de Lyriden het krassen van de Thermometervogel. Dit is een Australische vogel die op de grond leeft en die bekend is om de grote nesthopen die de mannetjes bouwen. De Lyriden vallen samen met het nestseizoen van de Thermometervogel. De Thermometervogel aan de sterrenhemel wordt voorgesteld door de heldere ster Wega.

 

Eerste publicatie: 19 april 2017