De Maan in 2021
In 2021 zal de Maan op 11 mei 2021 zijn grootste afstand tot de Aarde bereiken. De kleinste afstand tot de Aarde zal op 4 december 2021 zijn.
De afstand van de Maan tot de Aarde varieert maandelijks en dat komt omdat de baan van de Maan niet rond is. Iedere maand brengt de excentrische baan de Maan naar zijn apogeum, het verste punt van de Aarde en ongeveer twee weken later naar het perigeum, de kleinste afstand tot de Aarde.
In een jaar komen 13 perigeums en 13 apogeums voor en die zorgen er ook voor dat de schijnbare grootte van de Maan aan de sterrenhemel ook steeds veranderd.
Dit jaar vindt het verste apogeum plaats op 11 mei 2021. De afstand Aarde – Maan bedraagt dan 406.512 kilometer. Op 4 december 2021 vindt de dichtstbijzijnde perigeum plaats. De afstand Aarde-Maan bedraagt dan 356.794 kilometer. De gemiddelde afstand Aarde – Maan bedraagt 384.400 kilometer.
Perigeum en apogeum in 2021
| Perigeum | Apogeum |
| 09-01-2021 | 21-01-2021 |
| 03-02-2021 | 18-02-2021 |
| 02-03-2021 | 18-03-2021 |
| 30-03-2021 | 14-04-2021 |
| 27-04-2021 | 11-05-2021 |
| 26-05-2021 | 08-06-2021 |
| 23-06-2021 | 02-08-2021 |
| 23-06-2021 | 05-07-2021 |
| 21-07-2021 | 02-08-2021 |
| 17-08-2021 | 30-08-2021 |
| 11-09-2021 | 26-09-2021 |
| 08-10-2021 | 24-10-2021 |
| 05-11-2021 | 21-11-2021 |
| 04-12-2021 | 18-12-2021 |
Het apogeum en perigeum van de Maan valt, met periodes van vier jaar op dezelfde of ongeveer dezelfde dag. Als we vooruitkijken naar 2025 dan levert dit de volgende tabel op:
| Perigeum | Apogeum |
| 08-01-2025 | 21-01-2025 |
| 02-02-2025 | 18-02-2025 |
| 01-03-2025 | 17-03-2025 |
| 30-03-2025 | 13-04-2025 |
| 27-04-2025 | 11-05-2025 |
| 26-05-2025 | 07-06-2025 |
| 23-06-2025 | 05-07-2025 |
| 20-07-2025 | 01-08-2025 |
| 14-08-2025 | 29-08-2025 |
| 10-09-2025 | 26-09-2025 |
| 08-10-2025 | 23-10-2025 |
| 05-11-2025 | 20-11-2025 |
| 04-12-2025 | 17-12-2025 |
Ook met een periode van twee jaar blijven de datums hetzelfde of bijna hetzelfde met dien verstande dat apogeum en perigeum van plek wisselen. Kijken we twee jaar verder dan geeft dit voor 2012 de volgende tabel:
| Apogeum | Perigeum |
| 08-01-2023 | 21-01-2023 |
| 04-02-2023 | 19-02-2023 |
| 03-03-2023 | 19-03-2023 |
| 31-03-2023 | 16-04-2023 |
| 28-04-2023 | 11-05-2023 |
| 26-05-2023 | 06-06-2023 |
| 22-06-2023 | 04-07-2023 |
| 20-07-2023 | 02-08-2023 |
| 16-08-2023 | 30-08-2023 |
| 12-09-2023 | 28-09-2023 |
| 10-10-2023 | 26-10-2023 |
| 06-11-2023 | 21-11-2023 |
| 04-12-2023 | 16-12-2023 |
Het is een weinig bekend feit over de apogeum/perigeumcyclus van de Maan. De cyclus zorgt er voor dat apogeums en perigeums van de Maan om de vier jaar op dezelfde of bijna dezelfde kalanderdatum worden uitgelijnd. Dat komt omdat 53 terugkerende perigeums (of apogeums) bijna evenredig zijn met vier kalenderjaren.
De gemiddelde lengte van de anomalistische maand (perigeum tot perigeum of apogeum tot apogeum) is 27,55455 dagen terwijl het gemiddelde Gregoriaanse jaar 365,2425 dagen heeft. Daarom:
27.55455 * 53 = 1460.3912 dagen
365.2425 * 4 = 1460.97 dagen
De lengte van de Maanmaanden in 2021
Heel toevallig komt de lengte van de ware maanmaand tussen 2020 en 2021 overeen met de gemiddelde lengte van de maanmaand van 29 dagen, 12 uur en 44 minuten. Dat gebeurt bijna nooit.
Wat is een maanmaand?
De lengte van een maanmaand is de tijd tussen twee opeenvolgende nieuwe manen. Dit wordt ook wel een synodische maand genoemd. Deze synodische maand heeft een gemiddelde lengte van 29,53059 dagen (29 dagen, 12 uur en 44 minuten). Dat is dus het gemiddelde. De ware lengte varieert door het jaar heen.
Heel toevallig komt de ware maanmaand in 2020 en 2021, tussen de nieuwe manen van 14 december 2020 en 13 januari 2021 overeen met de gemiddelde lengte van de maanmaand van 29 dagen, 12 uur en 44 minuten. De maanmaand komt bijna nooit overeen met de duur van de gemiddelde maanmaand. Meestal is de ware maanmaand langer of korter dan het gemiddelde.
Lengte van de maanmaanden in 2021
| Opeenvolgende nieuwe manen | Lengte van de maanmaand |
| 14-12-2020 tot 13-01-2021 | 29 dagen, 12 uur, 44 minuten |
| 13-01-2021 tot 11-02-2021 | 29 dagen, 14 uur, 06 minuten |
| 11-02-2021 tot 13-03-2021 | 29 dagen, 15 uur, 15 minuten |
| 13-03-2021 tot 12-04-2021 | 29 dagen, 16 uur, 10 minuten |
| 12-04-2021 tot 11-05-2021 | 29 dagen, 16 uur, 29 minuten |
| 11-05-2021 tot 10-06-2021 | 29 dagen, 15 uur, 53 minuten |
| 10-06-2021 tot 09 juli 2021 | 29 dagen, 14 uur, 24 minuten |
| 09-07-2021 tot 08-08-2021 | 29 dagen, 12 uur, 34 minuten |
| 08-08-2021 tot 06-09-2021 | 29 dagen, 11 uur, 02 minuten |
| 06-09-2021 tot 06-10-2021 | 29 dagen, 10 uur, 14 minuten |
| 06-10-2021 tot 04-11-2021 | 29 dagen, 10 uur, 28 minuten |
| 04-11-2021 tot 02-01-2022 | 29 dagen, 10 uur, 50 minuten |
bronnen: astropixels.com & TimeandDate.com
Waarom hebben de maanmaanden allemaal een andere duur? In het kort komt dat doordat de langste maanmaanden plaatsvinden als opeenvolgende nieuwe manen samenvallen nabij het apogeum. Dit is het verste punt van de baan van de Maan om de Aarde.
De kortste maanmaanden vinden plaats als de opeenvolgende nieuwe manen in de buurt van het perigeum plaatsvinden. Het perigeum is de kleinste afstand van de maanbaan tot de Aarde.
Gemiddeld is een maanmaand (de synodische maand van nieuwe maan tot nieuwe maan) ongeveer 2,22 dagen korter dan de siderische maand (een siderische maand is de omwenteling van de Maan ten opzichte van de achtergrondsterren). Echter, als de Maan aan het einde van de siderische maand in de buurt van het apogeum is dan reist de Maan langzamer dan gemiddeld in zijn baan. Daarom is de periode tussen het einde van de siderische maand en het einde van de maanmaand langer dan gemiddeld.
Het tegenovergestelde is het geval als de Nieuwe Maan nabij het perigeum is. De Maan beweegt sneller in zijn baan nabij het perigeum. Dit zorgt er voor dat de tijdsperiode tussen het einde van de siderische maand en het einde van de maanmaand minder dan gemiddeld is.
De meest extreme langste maanmaanden vinden plaats als opeenvolgende nieuwe manen plaatsvinden in de buurt van het apogeum en als de Aarde dan tegelijkertijd in de buurt van zijn perihelium is (dichtste punt tot de Zon). Omdat de Aarde altijd begin januari het dichtste bij de Zon is vinden de langste maanmaanden plaats tussen de nieuwe manen van december en januari.
Aan de andere kant vinden de meest extreme kortste maanmanden plaats als de achtereenvolgende nieuwe manen vallen in de buurt van het perigeum van de Maan én als de Aarde in de buurt van zijn aphelium is (de grootste afstand tot de Zon). Omdat de Aarde altijd begin juli in zijn perigeum staat vinden de kortste maanmaanden plaats tussen de nieuwe manen van juni en juli.
Wanneer vallen in deze eeuw de langste en kortste maanmaanden?
De langste maanmaand van de 21ste eeuw (2001 – 2100) vond plaats tussen de nieuwe manen van december 2017 en januari 2018. Deze maanmaand had een lengte van 29 dagen, 19 uur en 47 minuten. Dat is 7 uur en 3 minuten langer dan het gemiddelde.
De kortste maanmaand van de 21ste eeuw vindt plaats tussen de nieuwe manen van juni en juli 2053. Deze maanmaand heeft een periode van 29 dagen, 6 uur en 35 minuten. Dat is 6 uur en 9 minuten korter dan het gemiddelde.
Overigens herhalen uitzonderlijk lange of korte maanmaanden zich in een cyclus van 9 jaar.
Eerste publicatie: 3 januari 2021
Bron: earthsky.org
