Specials

De maart equinox markeert het begin van de lente

Equinoxen en Solstices
De positie van de Aarde ten opzichte van de Zon tijdens een equinox en een solstice

Ofschoon er niks officieels aan is is het een traditie om te zeggen dat de aanstaande maart equinox het begin is van de lente op het noordelijk halfrond en het begin is van de herfst op het zuidelijk halfrond. Deze equinox betekent een mijlpaal voor de beweging van de Zon aan onze hemel waarbij ze op deze dag de hemelequator kruist van zuid naar noord. In 2017 valt de maart equinox op 20 maart om 10:29 uur UT (09:29 uur Nederlandse tijd). Op het noordelijk halfrond kunnen we genieten van de Zon die steeds eerder opkomt en ook later onder gaat. De natuur komt weer tot leven en planeten springen weer uit. Ondertussen vindt op het zuidelijk halfrond het tegenovergestelde plaats. De Zon komt er steeds later op, het wordt kouder en de bladeren beginnen te vallen.

Wat is een equinox?

Iedere equinox en solstice is een astronomische gebeurtenis die wordt veroorzaakt door de helling van de as van de Aarde en de beweging van onze planeet door de ruimte.

Als je vanaf de Aarde kijkt dan is de hemelequator een grote cirkel die de hemel op aarde verdeeld in een noordelijk en een zuidelijk halfrond. De hemelequator omvat de hemel direct boven de evenaar van de Aarde. Tijdens de equinox passeert de Zon de hemelequator om in het noordelijk deel van de hemel te komen.

Als de je de Aarde vanuit de ruimte bekijkt dat ze je dat de as van de Aarde niet recht staat maar een hoek maakt van 23,5°. Het noordelijk en zuidelijk halfrond wisselen elkaar af in het ontvangen van de meeste warmte en licht tijdens de rotatie van de Aarde om de Zon. Twee keer per jaar is er een equinox – in de lente en in de herfst – als de helling van de as van de Aarde en de baan van de Aarde om de Zon op zo’n manier staan dat de as van de Aarde niet naar de Zon toe en niet van de Zon af staat.

Tijdens de equinox ontvangen de beide halfronden van de Aarde precies evenveel zonlicht. Dag en nacht zijn tijdens een equinox ongeveer even lang. Het woord equinox komt van het Latijnse aequus (gelijk) en nox (nacht).

Maar omdat de beweging van de Aarde om de Zon nooit stopt duren deze dagen van gelijke daglicht en nacht niet heel erg lang.

The video below was the Astronomy Picture of the Day for March 19, 2014. APOD explained:

At an equinox, the Earth’s terminator – the dividing line between day and night – becomes vertical and connects the north and south poles. The time-lapse video [below] demonstrates this by displaying an entire year on planet Earth in 12 seconds. From geosynchronous orbit, the Meteosat satellite recorded these infrared images of the Earth every day at the same local time. The video started at the September 2010 equinox with the terminator line being vertical. As the Earth revolved around the sun, the terminator was seen to tilt in a way that provides less daily sunlight to the northern hemisphere, causing winter in the north. As the year progressed, the March 2011 equinox arrived halfway through the video, followed by the terminator tilting the other way, causing winter in the southern hemisphere — and summer in the north. The captured year ends again with the September equinox, concluding another of billions of trips the Earth has taken — and will take — around the sun.

Waar moet je op letten als je tekenen van de equinox wil zien in de natuur?

Nou, let niet op het weer maar denk alleen aan het daglicht. Als je op het noordelijk halfrond woont dan merk je al een paar weken dat de Zon eerder opkomt en later ondergaat. Let ook op de boog die de Zon iedere dag beschrijft aan de hemel. Je ziet dat die steeds meer naar het noorden opschuift.

De langere dagen zorgen ook voor warmer weer De winterjassen kunnen weer in de kast. Bomen krijgen weer bladeren en planeten beginnen aan een nieuwe groeicyclus. De lentebloemen staan al in bloei.

Ondertussen worden op het zuidelijk halfrond de dagen korter en de nachten langer. Het wordt ook kouder. Het is herfst en de winter is onderweg.

Komt de Zon tijdens de equinox precies in het oosten op en gaat de Zon ook weer precies in het westen onder? Ja, dat klopt helemaal en het geldt voor iedere plaats op Aarde want we zien overal dezelfde hemel.

Het maakt niet waar je je bevindt op Aarde, je hebt altijd een oostelijk punt en een westelijk punt op je horizon. Dat punt markeert de kruising van je horizon met de hemelequator; de denkbeeldige lijn boven de echte evenaar van de Aarde. Daarom komt de Zon voor iedereen op in het oosten en gaat de Zon ook voor iedereen onder in het westen. Dit feit maakt de dag van een equinox bijzonder geschikt om vanuit je tuin of favoriete waarneemlocatie de exacte positie van het oosten en het westen te bepalen.

Geniet dus van de lente equinox op 20 maart. Het markeert een seizoen in de baan van de Aarde om de Zon.

Eerste publicatie: 20 maart 2017