De meteoren van de Delta Aquariden in 2022

Aan het einde van de zomer zijn er ieder jaar twee meteorenzwermen actief: de beroemde Perseïden en de minder bekende Delta-Aquariden. De Aarde raakt vanaf midden juli de meteorenstroom van deze zwermen. Met andere woorden, je kan vanaf half juli een Delta Aquaride of een Perseïde zien. De Delta-Aquariden hebben hun maximum eind juli. De Perseïden pieken rond 12 of 13 augustus. Dit jaar hebben de Perseïden tijdens hun maximum bijzonder veel last van storend maanlicht. Wil je meteoren zien van deze twee grote meteorenzwermen dan is het aan te bevelen daar nu al mee te beginnen.

Gegevens

Wanneer kijken: eind juli tot begin augustus vanaf middernacht tot zonsopkomst. De piek voor de Delta-Aquariden wordt voorspeld voor 29 juli 2022.

Maanfase: op 28 juli 2022 om 19:55 uur is het Nieuwe Maan. Op 12 augustus is het Volle maan en die Volle Maan zal om 03:36 uur Nederlandse tijd onder gaan. Maak dus gebruik van de maanvrije ochtenden eind juli en begin augustus om Delta Aquariden (en Perseïden) te zien.

Radiant: de radiant komt in het midden van de avond boven de horizon uit en staat omstreeks 2 uur op zijn hoogst om tegen de ochtend zijn laagste punt weer te bereiken.

Activiteitsperiode: de Delta Aquariden zijn actief tussen 18 juli en 21 augustus.

Aantal meteoren; onder ideale waarneemomstandigheden kunnen de Delta Aquariden een ZHR van 20 meteoren per uur bereiken. Dat betekent wel dat de radiant hoog aan de hemel moet staan, de Maan niet moet storen en je verder een donkere sterrenhemel hebt.

Opmerking: Net zoals de Eta Aquariden in mei zijn de Delta Aquariden een meteorenzwerm die het beste vanaf het zuidelijk halfrond is te bekijken. In Nederland komt de radiant nauwelijks boven de horizon uit en zijn er slechts enkele Delta Aquariden te verwachten. Mocht je de komende weken afreizen naar zuidelijke bestemmingen dan kan je meer meteoren verwachten. De Delta Aquariden zijn zwakker dan de Perseïden dus een donkere sterrenhemel is belangrijk. Ongeveer 5 – 10% procent van de Delta Aquariden laat een nalichtend spoor achter. Dit spoor is enkele seconden nadat de meteoor is gepasseerd nog zichtbaar.

De herkomst van de Delta Aquariden

De Delta Aquariden zijn afkomstig van komeet 96P/Machholz Complex.

Het 96P/Machholz Complex is een groep van 8 meteorenzwermen, waaronder de Delta Aquariden en twee groepen kometen (Marsden en Kracht) en minstens een asteroïde (2003 EH1). Deze meteorenzwermen en deze kometen lijken een gezamenlijke oorsprong te hebben (maar hun banen om de Zon zijn in de loop  van de tijd uit elkaar gegroeid).

Maar ze zijn allemaal te relateren aan komeet 96P/Machholz die op 12 mei 1986 door Don Machholz met behulp van een zelfgemaakte 15 cm verrekijker, werd gevonden. Tijdens de ontdekking had de komeet een helderheid van magnitude 10 en bevond zich 2° ten zuiden van de Andromedanevel.

Wetenschappers hadden al sinds 2003 het bestaan van 96P/Machholz Complex vermoed en, na verder onderzoek, in 2005 met meer bewijsmateriaal beschreven.

Komeet 96P/Machholz draait met een periode van 5,3 jaar om de Zon heen en komt tot op 0,12 Astronomische Eenheden van de Zon. Dat is royaal binnen de baan van Mercurius. Na 4000 jaar is de vorm en de hoek van de baan enigszins veranderd en dat heeft er toe geleid dat er overal in de binnenste delen van het zonnestelsel deeltjes vliegen van deze komeet.

Recent onderzoek zegt dat het materiaal dat de Delta Aquariden veroorzaakt ongeveer 20.000 jaar geleden door de kern van de komeet is uitgestoten. We worden dus door heel oud stof bestookt.

Perseïde? Of toch een Delta Aquaride?

De meteoren van de Perseïden en de Delta Aquariden vliegen in dezelfde tijd van het jaar voor onze atmosfeer. Hoe kun je ze uit elkaar houden? Hier komt het concept van de radiant goed van pas. Als je alle Delta Aquariden naar achteren volgt lijken ze allemaal afkomstig te zijn vanaf een bepaald punt in het sterrenbeeld Waterman – Aquarius dat, gezien vanaf het noordelijk halfrond, een boog langs de zuidelijke hemel maakt.

Ondertussen lijken alle Perseïden uit het sterrenbeeld Perseus te komen, in het noordoosten tot hoog in het noorden tussen middernacht en zonsopkomst, zoals gezien vanaf het noordelijk halfrond.

Dus, aannemende dat je op het noordelijk halfrond bent en rond middernacht of daarna kijkt, als je naar de Perseïden kijkt en je ziet meteoren uit het noordoosten of noorden komen… dan zijn het Perseïden. Als je ze uit het zuiden ziet komen… dan zijn het Delta Aquariden. In een bijzonder rijk jaar voor meteoren, als je een donkere lucht hebt, zie je ze misschien zelfs kruisen!

Samengevat: de Delta Aquariden missen een duidelijke piek. De zwerm is gestaag actief tussen eind juli en augustus, vermengd met de Perseïden. In 2022 is de beste activiteit eind juli en begin augustus rond Nieuwe Maan.

Eerste publicatie: 23 juli 2022
Bron: Earthsky & anderen