De meteoren van de Perseïden in 2022

Jaarlijks zijn er aan het einde van de zomer twee meteorenzwermen actief: de Perseïden en de veel minder bekende delta-Aquariden. Rond half juli doorkruist de Aarde van elk van deze zwermen de meteorenstroom. Met andere woorden, je kan op elk moment een Delta Aquaride of een Perseïde zien. De Delta Aquariden hebben hun maximum eind juli maar zijn vanuit Nederland lastig waarneembaar. De Perseïden pieken altijd rond 11,12 en 13 augustus. Dit jaar zal storend maanlicht het maximum ernstig verstoren. Het is dus aan te bevelen om eind juli en begin augustus, op meerdere nachten, al te proberen om meteoren te vangen.

Begin tot midden augustus: de Perseïden

Voorspeld maximum: 13 augustus 2022 om 5 uur Nederlandse tijd. In de meeste jaren wordt aanbevolen om het maximum der Perseïden te bekijken op de ochtenden van 11,12 en 13 augustus. Maar …

Wanneer te kijken: helaas zal de Maan tijdens het maximum der Perseïden in 2022 de gehele nacht op zijn. Hou er rekening mee dat de Perseïden geleidelijk aan naar het maximum toenemen en daarna weer snel afnemen. Dat betekent dat je in de week of tien dagen voor het maximum al Perseïden kan zien. Je zal niet zoveel meteoren zien als tijdens een donkere maanloze nacht. Merk ook op dat de Perseïden in aantal toenemen naarmate de nacht vordert tot in de kleine uurtjes van de ochtend. De zwerm is vaak het beste tegen zonsopkomst. Daarom is het dit jaar aan te bevelen al begin augustus te beginnen met kijken, van ’s avonds laat tot aan het ochtendgloren. Kijk op meerdere ochtenden totdat de wassende Maan – elke nacht helderder en meer uren op – je weer naar binnen drijft.

Periode van de Meteorenzwerm: 14 juli tot 1 september

Radiant:  de radiant komt ‘s nachts op en staat tegen zonsopkomst op zijn hoogste punt.

Maanfase: op 12 augustus om 03:36 uur Nederlandse tijd is het Volle Maan. Tijdens het maximum van de Perseïden zullen we dus veel last hebben van storend maanlicht. Je kan tijdens de maan-vrije ochtenden begin augustus vermoedelijk al verschillende Perseïden (en ook Delta Aquariden) waarnemen.

Aantal meteoren tijdens maximum: onder een donkere sterrenhemel, zonder storend maanlicht kunnen waarnemers ongeveer 90 meteoren per uur verwachten. Vanwege de storende Maan zullen er dat dit jaar vermoedelijk veel minder zijn.

De moederkomeet van de Perseïden

De moederkomeet die verantwoordelijk is voor de Perseïden is een nogal grote komeet die naar de naam 109P/Swift-Tuttle luistert. Deze komeet draait met een periode van ongeveer 133 jaar om de Zon heen. De komeet werd op 16 juli 1862 voor het eerst gezien door Lewis Swift uit Marathon, New York. Hij gebruikte hiervoor een 11 centimeter telescoop. Hij rapporteerde de komeet niet meteen want hij dacht dat hij komeet Schmidt aan het bekijken was. Deze komeet was twee weken eerder ontdekt. Drie dagen later pikte Horace Tuttle van de Harvard sterrenwacht de komeet op. Wetenschappers berekenden d t de komeet iedere 120 jaar zou herverschijnen. De komeet zou dus in 1982 weer zichtbaar moeten zijn.

En zo werd het 1092 en verstreek het jaar. Maar er dook geen komeet op. Terug naar de tekentafel dus en nu werd de verschijning van een komeet in 1737 gezien als mogelijk vroege verschijning van de komeet. Dit leidde tot een baanperiode van ongeveer 130 jaar. Brian Marsden publiceerde nieuwe baanelementen en efemeriden waar de komeet in 1992 te vinden.

In de jaren ’80 zochten komeetjagers van tijd tot tijd de sterrenhemel af op de plekken waar een komeet verwacht werd te verschijnen. De uitbarsting van de Perseïden in 1991 was een mogelijk signaal dat de komeet onderweg was. Dat werd bevestigd door een nieuwe uitbarsting in 1992.

Op 26 september 1992 vond Tsuruhiko Kiuchi, een amateurastronoom en kometenjager, de komeet terug aan de avond sterrenhemel, net ten noorden van de kom van de Grote Beer. Dit werd later door anderen bevestigd. Men vermoedde dat de kometen die in 88 na Christus en 188 voor Christus werden gezien allemaal verschijningen van deze komeet waren. Deze theorie is inmiddels bevestigd.

Dit jaar tijdens de Perseïden bevindt de komeet zich ongeveer 35° ten zuiden van de Zon op een afstand van ongeveer 42 Astronomische Eenheden en is met geen enkele telescoop te zien. Pas in 2126 zal komeet 109P/Swift-Tuttle zijn herverschijning maken en dan zal die komeet vermoedelijk zelfs met het blote oog zichtbaar zijn.

Radiant van de Perseïden

Als je op de ochtenden rond het maximum alle Perseïde-meteoren achterwaarts volgt dan lijkt het alsof ze afkomstig zijn uit de buurt van de beroemde Dubbele Cluster in het sterrenbeeld Perseus. Daarom is de meteorenzwerm vernoemd naar Perseus de held.

Natuurlijk is er geen echt verband tussen de radiant van de meteorenzwerm en het sterrenbeeld Perseus. De sterren in Perseus zijn vele lichtjaren verwijderd terwijl deze meteoren ongeveer 100 kilometer boven het aardoppervlak verbranden.

Raken de meteoren van de Perseïden de grond?

Meteoren die intact de grond raken worden meteorieten genoemd. Maar weinig og geen meteoren in de jaarlijkse meteorenzwermen worden meteorieten. Dat komt vooral door de kleine aard van het meteorenpuin. Kometen zijn gemaakt van ijs. De meeste meteorieten daarentegen zijn de overblijfselen van rotsachtige of metalen asteroïden.

In de oude Griekse mythologie is Perseus de zoon van de god Zeus en de sterfelijke Danaë. Er werd gezegd dat de Perseïdenregen de tijd herdenkt dat Zeus Danaë, de moeder van Perseus bezocht in een regen van goud.

Dus denk aan de kortstondige aard van de meteoren in meteorenregens terwijl je buiten staat te kijken naar de Perseïden. De meeste meteoren treffen ongezien de atmosfeer van de Aarde.

Samengevat: de Perseïden zouden kort voor zonsopkomst op 11,12 en 13 augustus de meeste meteoren produceren maar de meeste zwakke meteoren verdwijnen in het felle licht van de bijna Volle Maan.

Eerste publicatie: 2 augustus 2022
Bron: EarthSky & anderen