Ruimtevaartnieuws

De New Horizons ruimtesonde heeft een zeldzame afstand bereikt

Vijf ruimtesondes voorbij 50AE van de Zon
De new Horizons ruimtesonde bevindt zich momenteel in de Kuiper gordel. Het is een van de slechts vijf ruimtesondes die op 50 AE (of meer) van de Zon zijn verwijderd. Credit: NASA/JHUAPL/SwRI

De Plutoverkenner staat op het punt de drempel van 50 AU te overschrijden. New Horizons is heel, heel, heel verg weg van huis.

Vijftien jaar nadat de New Horizons op topsnelheid vanaf de Aarde werd gelanceerd en zes jaar nadat de ruimtesonde de eerste scheervlucht ooit langs Pluto maakte staat het apparaat op het punt om een nieuwe mijlpaal te vestigen die tot nu toe pas vier andere ruimtesondes hebben bereikt.

Op zondag 18 april 2021 om 02:42 Nederlandse tijd zal de ruimtesonde zich precies op 50 Astronomische Eenheden van de Zon bevinden. Dat is 50 keer de afstand tussen de Aarde en de Zon en dat is weer gelijk aan 7,5 miljard kilometer. Op die afstand van 50 AE heeft het signaal van de New Horizons 6,5 uur nodig om, met de snelheid van het licht, de Aarde te bereiken.

Het is de eerste ruimtesonde sinds de Voyagers die deze afstand bereikt en het is momenteel ook de enige ruimtesonde die zich in de Kuipergordel en de buitenste heliosfeer bevindt.

Heel ver weg

New Horizons is de op vier na verst verwijderde ruimtesonde.

In 1972 werd de Pioneer 10 gelanceerd. Het was de eerste ruimtesonde die de asteroïdengordel passeerde en een scheervlucht langs Jupiter maakte. Op 22 september 1990 passeerde de Pioneer 10 de grens van 50 AE. Momenteel is de Pioneer 10 ongeveer 129 AE van de Aarde verwijderd.

In 1991 bereikte de Pioneer 11 de 50 AE. Pioneer 11 werd in 1973 gelanceerd en maakte scheervluchten langs Jupiter en Saturnus. Pioneer 11 is momenteel ongeveer 105 AE van de Zon verwijderd.

Op 5 september 1977 werd de Voyager 1 gelanceerd en 16 dagen later de Voyager 2. Voyager 1 bestudeerde Jupiter en Saturnus. Voyager 2 deed dit ook maar vloog ook nog door naar Uranus en Neptunus. Voyager 1 is momenteel 152 AE van de Zon verwijderd en Voyager 2 is 127 AE van ons weg. De beide Pioniers werken al verschillende jaren niet meer maar de beide Voyagers zijn wel nog actief.

De Pioneers en Voyagers zijn zo ver weg dat geen van hen de meest nabije sonde tot de New Horizons is. De Juno ruimtesonde in een baan om Jupiter is het dichtste bij de New Horizons. De New Horizons gaat de andere ruimtesondes echter niet inhalen want die reizen sneller. Op dit moment is de New Horizons ongeveer 100 AE verwijderd van Voyager 1.

Om te onderstrepen hoe ver de Voyager 1 van ons was verwijderd richtte de NASA in 1990 de camera de binnenste delen van het zonnestelsel. Op dat moment was de Voyager 1 40,11 AE van de Aarde verwijderd. Het resulterende mozaïek bevatte zes planeten: Venus, Aarde, Jupiter, Saturnus, Neptunus en Uranus. Van elk slechts een paar pixel licht.

Op 50 AE van de Zon kan de New Horizons dit niet meer herhalen. Op deze afstand is de Zon nog veel te sterk voor de zeer gevoelige camera van de ruimtesonde. Die was specifiek ontworpen om bij heel weinig licht opnames te kunnen maken van Pluto.

New Horizons kijkt richting Voyager 1
Om de afstand van 50 AE te vieren werd de camera van de New Horizons daarom gericht in de richting van Voyager 1 (de gele cirkel). De beide ruimtesondes zijn ongeveer 100 AE van elkaar verwijderd en de Voyager is veel te zwak om te kunnen zien. Image credit: NASA/JHUAPL/SwRI

Over de top

De afstand van 50 AE is niet alleen een mooi getal maar het betekent ook dat de New Horizons nu zijn geplande levensduur heeft overschreden.

De New Horizons vloog in 2015 langs Pluto en maakte de allereerste close-up foto’s van de dwergplaneet en zijn manen. Dat was op een afstand van 39,2 AE van de Zon. Op 1 januari 2019 maakte de ruimtesonde een scheervlucht langs het Kuipergordelobject Arrakoth. De New Horizons was toen 43,4 AE van de Zon verwijderd. Van die laatste scheervlucht komen nog steeds nieuwe gegevens binnen op Aarde.

Maar de New Horizons is met nog drie andere dingen bezig: het bestuderen van andere objecten, de heliosfeer, het plasma en het stof en gas in de buitenste delen van ons zonnestelsel. New Horizons heeft ondertussen meer dan 30 objecten bestudeerd. Daarnaast gebruikt het New Horizonsteam de grote Subaru telescoop op Hawaï om naar nieuwe objecten in de Kuipergordel te zoeken die misschien nog door de New Horizons kunnen worden bezocht. Er is immers nog steeds voldoende brandstof aan boord voor een eventuele volgende scheervlucht.

New Horizons maakt voor zijn energievoorziening gebruik van een radio isotope thermo-elektrische generator. Deze krachtbron van plutonium genereert iedere 10 jaar 33 watt minder vermogen. Omstreeks 2040 zal de New Horizons ongeveer 100 AE van de Zon zijn verwijderd maar zal er vermoedelijk te weinig energie aan boord zijn om de ruimtesonde nog te gebruiken.

Eerste publicatie: 16 april 2021
Bron: NASA/space.com