Uranus

De ontdekking van Uranus

De grote telescoop van Herschel in het Engelse Slough
De beroemde telescoop van William Herschel die tussen 1785 en 1789 werd gebouwd bij Observatory House in Slough, Engeland. Deze telescoop was gedurende vijftig jaar de grootste telescoop ter wereld (credit: Wikimedia Commons)

13 maart 1781. Per toeval werd op deze dag Uranus, de zevende planeet van het zonnestelsel ontdekt. De Britse astronoom William Herschel was bezig met een onderzoek van alle sterren van tenminste magnitude 8. De sterren die net niet meer met het blote oog gezien kunnen worden. Hij ontdekte een lichtzwak object dat net nog met het oog zichtbaar was dat zich voorlangs de sterren bewoog. Deze beweging wees er op dat het object dichterbij moest zijn dan de sterren. Hij dacht in eerste instantie een komeet te hebben ontdekt maar later realiseerde hij zich samen met andere astronomen dat het een nieuwe planeet was in een baan om onze Zon. Het was de eerste planeet die sinds de oudheid werd ontdekt.

Later ontdekten astronomen dat ze deze planeet al sinds 1690 hadden waargenomen maar niemand had zich ooit gerealiseerd met een planeet te maken te hebben. Herschel was de eerste die zich realiseerde met wat voor object hij te maken had.

William Herschel

Herschel stelde voor om het object Georgium Sidus te komen naar Koning George III maar buiten Engeland waren ze niet erg gecharmeerd van dit idee. In plaats daarvan werd, op voorstel van de astronoom Johann Elert Bode, de conventies over de naamgeving van planeten naar oude goden gevolgd.

Uranus is een oude hemelgod en één van de eerste goden in de Griekse mythologie. Hij werd ook wel Vadertje Lucht genoemd en hij was zowel zoon als echtgenoot van Gaia, moeder Aarde.

Ongeacht de naamgeving was koning George II blij met de ontdekking. Hij ridderde Herschel en benoemde hem tot hofastronoom. Het geld wat hiermee gemoeid was zorgde er voor dat Herschel kon stoppen met muziek maken en zich volledig te focussen op het waarnemen van de hemel. Hij ontdekte verschillende manen bij andere planeten. Ook stelde hij een catalogus op van 2500 hemelse objecten die tegenwoordig nog steeds wordt gebruikt.

In 1977 deden astronomen met behulp van het Kuiper Airborne Observatory een volgende toevallige ontdekking: de ringen rond Uranus. Met deze ontdekking werd Uranus de tweede planeet in het zonnestelsel waarbij ringen waren ontdekt.

In 1986 zijn we als mensheid het dichtste bij Uranus gekomen Toen maakte de Voyager 2 een scheervlucht langs de planeet. De kortste afstand tot Uranus bedroeg 81.500 kilometer. Voyager 2 stuurde duizenden afbeeldingen terug en ook grote hoeveelheden andere wetenschappelijke gegevens over de planeet, de ringen, de atmosfeer, het binnenste van de planeet en de magnetische omgeving die de planeet omringd.

Eerste publicatie: 13 maart 2018

Meer over Uranus