De oppositie van Mars in 2025
Vanwege de uitlijning met de Zon en de Aarde staat Mars op het punt om groter en helderder te worden dan ooit sinds 2022.
Op zondag 12 januari 2025 zal Mars de Aarde het dichtst naderen sinds 2022 en kort daarna in zijn oppositie komen. Naast het feit dat dit de beste kans biedt om Mars op zijn grootst en helderst te zien zal dit ook het moment zijn om ruimtesondes naar de rode planeet te sturen.
Mars in oppositie – wat je moet weten
Elke 789 dagen komen Mars, de Aarde en de Zon in lijn, dit noemen we in de astronomie een oppositie. Planetaire opposities voor Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus vinden bijna jaarlijks plaats, omdat de snellere baan van de Aarde het mogelijk maakt om bijna een keer per jaar tussen elk van deze planeten en de Zon te passeren, maar Mars is ene beetje anders.
Dat komt omdat Mars en de aarde relatief dicht bij elkaar staan. De baan van de Aarde om de Zon, met ongeveer 365 dagen, is veel korter dan de baan van Mars van 687 aardse dagen. Bijgevolg passeert de Aarde elke 789 dagen tussen Mars en de Zon – iets meer dan twee aardse jaren – en op dat moment zijn Mars en de Aarde het dichtst bij elkaar.
Mars in oppositie – waarnemen
Tijdens zijn oppositie krijgt Mars ook de volledige schittering van de Zon, zoals gezien vanaf de aarde. dat maakt de oppervlaktekenmerken van de planeet eenvoudiger te observeren door amateurastronomen en astrofotografen die de beschikking hebben over goede telescopen, evenals door professionele astronomen met behulp van telescopen in de ruimte.
Belangrijke kenmerken om waar te nemen op het roetsrode oppervlak van Mars zijn de canyonsystemen van Valles Marineris; Olympus Mons, de grootste vulkaan in het zonnestelsel, en de zuidelijke poolkap van de planeet. Deze opvallende kenmerken zijn het beste te zien met behulp van een telescoop met een lange brandpuntsafstand die oculairen met een vergroting van ± 200 ondersteunt.
Naast het feit dat je ’s nachts 100% van de Marsschijf verlicht door de Zon kan zien, biedt een oppositie je de kans om Mars bij zonsondergang in het oosten te zien opkomen en bij zonsopkomst in het westen te zien ondergaan. Dit zijn veruit de beste momenten om de rode planeet waar te nemen, zowel door telescopen als met het blote oog.
Mars in oppositie – belangrijke datums
Er is een officiële datum voor de oppositie van Mars maar dat is niet de enige nacht om de planeet waar te nemen. De rode planeet zal in feite drie dagen eerder helderder zijn, wanneer de planeet dichter bij de Aarde staat (een gevolg van het feit dat beide planeten elliptische banen hebben). Er zullen ook een paar nauwe conjuncties zijn rond de oppositiedatum die waarschijnlijk de beste en helderste beelden van Mars zullen opleveren.
Onderstaand enkele belangrijke data om in de gaten te houden:
- Zondag 12 januari 2025: Dichtste nadering van Mars tot de Aarde sinds 2022. De kleinste afstand is om 14:38 uur Nederlandse tijd en de afstand tussen de beide planeten bedraagt dan 96.084.099 kilometer. Mars bevindt zich dan in het sterrenbeeld Kreeft – Cancer.
- Maandag en dinsdag, 13 en 14 januari 2025: Mars wordt ’s nachts bedekt door de Volle Maan. Deze bedekking is in Nederland niet zichtbaar.
- Donderdag, 16 januari 2025: Mars in oppositie. De planeet bevindt zich dan in het sterrenbeeld Tweelingen.
- Zondag 9 februari 2025: Mars in conjunctie met de wassende Maan.
- Algemeen: Mars is het best waar te nemen van december 2024 tot en met februari 2025
Mars in oppositie – perihelische opposities
Tijdens zijn oppositie bevindt Mars zich in het sterrenbeeld Gemini – tweelingen. De rode planeet is daar zichtbaar als een helder, rood lichtpuntje en zal de nachtelijke hemel in dit gebied domineren. Relatief gezien is deze Mars-oppositie echter niet bijzonder indrukwekkend. Dat komt omdat 2025 niet is wat astronomen een “perihelische oppositie” noemen, wat is wanneer Mars het dichtst bij de Aarde komt terwijl hij zich op zijn licht elliptische baan bij het dichtstbijzijnde punt tot de Zon bevindt.
Tijdens een perihelische oppositie kan de schijf van Mars ongeveer 24 boogseconden groot worden en kan de planeet een visuele helderheid van magnitude -2,6 bereiken. In 2025 zal het Marsschijfje maximaal 14,6 boogseconden zijn (2,6 boogseconden kleiner dan in 2022) en zal de maximale helderheid magnitude -1,4 zijn.
Perihelische opposities komen eens in de 15 tot 17 jaar voor; de laatste keer was in 2018 en de volgende zal in 2033 zijn.
Mars in oppositie – ruimtemissies
Iedere reis tussen Mars en de Aarde duurt het kortst vlak voordat Mars in oppositie komt. Dus in december opende zich een lanceervenster voor efficiënte, kosteneffectieve missies die een Hohmann-transferbaan nemen, waarbij ze vanaf de Aarde worden gelanceerd vlak voordat de ruimtesonde Mars inhaalt. Het is van vitaal belang om de reis zo kort mogelijk te maken want ongeveer de helft van het gewicht van de meeste ruimtesondes bestaat uit brandstof.
NASA is van plan om zijn Escape and Plasma Acceleration and Dynamics Explorer (EscaPADE)-missie te lanceren, waarbij een ruimtesonde met twee orbiters de real-time reactie van de planeet op ruimteweer zal bestuderen. De lancering zou in oktober 2024 plaatsvinden met een New Glenn-raket van Blue Origin om zo te profiteren van de aanwezigheid van mars, maar de lancering is uitgesteld tot het voorjaar van 2025 of later.
Mars in oppositie – de nasleep
Hoewel de oppositie begin 2025 plaatsvindt zal de rode planeet het grootste deel van het jaar aan de nachtelijke hemel schitteren. Eind november 2025 zal Mars verloren gaan in de gloed van de Zon. De volgende oppositie van Mars zal plaatsvinden op 27 februari 2027.
Eerste publicatie: 6 januari 2025
Bron: space.com & anderen
