meteorenWaarnemen

De Orioniden

Orioniden - Radiant
De radiant bevindt zich boven de heldere ster Betelgeuze in het sterrenbeeld Orion op de grens met het sterrenbeeld Gemini – Tweelingen.

De Orioniden zijn een jaarlijkse meteorenzwerm die tussen 16 oktober en 27 oktober zichtbaar is. Het maximum valt jaarlijks rond 21 oktober. Het ZHR (Zenithal Hourly Rate) bedraagt 20-25 meteoren. De exacte data van het maximum en het uurgemiddelde variëren jaarlijks een beetje. De Orioniden hebben soms een dubbele piek. De meteoren hebben een typische snelheid van 66 kilometer per seconde.

Radiant

De radiant van de Orioniden, het punt waar de meteoren vandaan lijken te komen, bevindt zich juist boven de heldere ster Betelgeuze in het sterrenbeeld Orion op de grens met het sterrenbeeld Gemini – Tweelingen. Als de Orioniden vanaf Nederland worden waargenomen dan bevindt de radiant zich, voor de Zon opkomt, boven de zuidoostelijke horizon. Echter de Orioniden zijn aan een groot deel van de hemel te zien en niet alleen in de richting van het sterrenbeeld Orion. De meteoren zijn zowel op het noordelijk als op het zuidelijk halfrond zichtbaar.

De Orioniden zijn de grootste meteorenzwerm die door de komeet 1P/Halley wordt veroorzaakt. De komeet van Halley wordt ook geassocieerd met de meteorenzwerm van de eta-Aquariden die jaarlijks eind april – begin mei actief is. De radiant van de eta Aquariden bevindt zich in het sterrenbeeld Aquarius in de buurt van de ster Eta Aquarii.

Herkomst

Edmund Halley
Edmund Halley

De komeet van Halley is vernoemd naar de astronoom Edmund Halley die de komeet in 1705 waarnam en ontdekte dat drie eerder ontdekte kometen iedere 76 jaar terug leken te komen. Halley was de eerste die dacht dat het geen verschillende kometen waren maar één en dezelfde.

De komeet van Halley is de enige kort-periodieke komeet die zonder verrekijker zichtbaar is. De komeet draait in een periode van 75-76 jaar om de Zon. De laatste passage was in 1986 en de volgende passage zal omstreeks 2061 zijn.

De komeet bevindt zich al meer dan 2000 jaar in het zonnestelsel, de eerste waarneemverslagen stammen uit 240 voor Christus.

Als de komeet de binnenplaneten passeert wordt hij door de Zon opgewarmd met als gevolg dat een gedeelte van het ijs smelt en er kleine rotsblokjes afbreken. Dit kleine puin blijft achter in de baan van de komeet. Als de Aarde ook de baan van de komeet doorkruist verbranden deze deeltjes in de atmosfeer van onze planeet. Voor ons worden ze dan zichtbaar als meteoren.

De Orioniden zijn altijd het beste te bekijken tussen middernacht en zonsopkomst (mits er natuurlijk geen storend licht is van de Maan). De meteoren verschijnen overal aan de hemel maar waarnemers op het noordelijk halfrond kijken het beste richting het zuidoosten en waarnemers op het zuidelijk halfrond kijken het beste richting het noordoosten.

Enkele feitjes

De Orioniden zijn in oktober 1839 ontdekt door Edward Herrick die de activiteit in oktober van 1839 en 1840 waarnam en documenteerde.

Alexander Stewart Herschel
Alexander Stewart Herschel 1836-1907 (credit: Wikipedia)

De Engelse astronoom Alexander Herschel (zoon van John Herschel) produceerde de eerste gegevens die het mogelijk maakten om nauwkeurige voorspellingen te maken voor de volgende meteorenregen. In oktober 1864 nam hij 14 meteoren waar die hun radiant leken te hebben in het sterrenbeeld Orion. Het jaar er op bevestigde Herschel dat de radiant zich inderdaad in het sterrenbeeld Orion bevindt.

De komeet van Halley is een komeet met een grootte van ± 16*8*8 kilometer. Het is één van de donkerste, minst reflecterende objecten in ons zonnestelsel.

De periode dat de Orioniden actief zijn verandert langzaam. In 1839 waren de Orioniden zichtbaar tussen 8 en 15 oktober. In 1982 waren ze zichtbaar tussen 18 en 21 oktober. In 2009 was dit tussen 18 en 25 oktober. In 2012 waren de Orioniden zichtbaar tussen 2 oktober en 7 november met een pieken op 20 oktober en 23 oktober. In 2014 lag de piek op 20-21 oktober.

Eerste publicatie: 28 augustus 2015
Laatste keer gewijzigd op: 18 oktober